اگر بی‌طرف نیستید حداقل انصاف داشته باشید

حسن بهشتی‌پور در گفت‌وگویی با ایران اکونومیست درباره هشدار اخیر مقام معظم رهبری مبنی بر «تهدیدات نرم‌افرازی» و لزوم ارائه راهکارهای عملی برای تقویت دفاع نرم‌افزاری در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، با اشاره به وسعت فضای رسانه و شبکه‌های اجتماعی و ماهیت‌شناسی این پدیده‌ها، گفت: موضوع رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی به مثابه یک چاقوست که می‌توان هم استفاده درست از آن کرد و هم نادرست؛ چاقو وسیله‌ای است که ذاتا نمی‌تواند خوب یا بد باشد، بلکه آن کسی که از این وسیله‌ استفاده می‌کند، باید دید که چه نوع استفاده‌ای و با چه هدفی انجام می‌دهد. 

او خاطرنشان کرد: واقعیت این است که کاربرد رسانه و شبکه‌های اجتماعی خیلی وسیع شده است، در حالی که در گذشته محدودتر بود. از آن طرف هم اصولا مدیریت کردن چنین پدیده سیالی که خود را دائما به‌روز می‌کند و هر بار دچار جهش بزرگی می‌شود، دشوار است. حالا هوش مصنوعی آمده، چند سال دیگر هم شاهد جهش بزرگتر از هوش مصنوعی هم خواهیم شد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه داد: بحث این است که چطور می‌شود این جهش‌های نرم‌افزاری را مدیریت کرد. در جنگ سخت، دشمن جلوی روی شماست، می‌دانید که باید به کجا شلیک کنید و با چه کسی درگیر می‌شوید ولی در جنگ نرم یا همین جنگ مجازی، تعارضاتی که در شبکه‌های مختلف وجود دارد، مشخص نیست و معلوم نیست که شما با چه کسانی درگیر هستید. واقعا معجونی از آدم‌های مختلف با گرایش‌های مختلف مطالب را بازنشر می‌کنند؛ برخی آگاهانه و برخی ناآگاهانه و با تحت تاثیر قرار گرفتن، واقعا در این عرصه کار کردن دشوار است.

بهشتی پور که نخستین مدیر شبکه العالم بوده است، درباره اینکه چند راهکار علمی برای این جنگ نرم‌افزاری وجود دارد؟ با تاکید بر تاثیر سواد رسانه‌ای در جنگ نرم، بیان کرد: یک بحث این است که بر روی جنبه ایجابی قضیه کار کنیم؛ همان سواد رسانه‌ای. به طوری که این سواد رسانه‌ای باید آنقدر تعمیم داده شود که یک فرد به خودی خود صاحب تحلیل شود، تحت تاثیر قرار نگیرد و آگاهی‌افزایی داشته باشد؛ در واقع جامعه باید به حدی آگاهی و سواد رسانه‌ای داشته باشد که در درجه اول فریب نخورد و از طرفی اسیر جنگ شناختی طرف مقابل نشود.

او افزود: برای مقابله‌ با جنگ نرم‌افزاری هم باید فکر نو با شیوه‌های نوین ارائه بدهیم. باید بتوانیم پلتفرم‌های جدید بسازیم و تولیدات جدید از محتوا، فن و اندیشه‌ها داشته باشیم.

این کارشناس رسانه با اشاره به نقش رسانه‌ها در زمینه مقابله با این تهدیدات نرم‌افزاری و اعتمادسازی در مخاطب، گفت: رسانه‌ها زمانی می‌توانند کار کنند که بتوانند مطلب را برای مخاطب باورپذیر کنند. به گونه‌ای رفتار کنند که مخاطب بپذیرد موضوعات را از جنبه‌های مختلف بررسی می‌کنند و یکسویه نباشند. رسانه‌ها باید طوری ابعاد مختلف موضوعات را بشکافند که مخاطب از خواندن مطلب اظهار رضایت کند و این احساس را داشته باشد که وقتش را به بطالت نگذرانده است؛ این موضوع خیلی مهم است.

بهشتی‌پور در پاسخ به اینکه رسانه‌ها چه تکنیک‌هایی باید پیاده کنند که در باورپذیری موضوعات بر روی مخاطب تاثیرگذار باشند و اعتماد و اعتبار بیشتری کسب کنند؟ اظهار کرد: رسانه‌های ما اغلب جنبه حزبی دارند، هرچند آن را اعلام نمی‌کنند؛ جهت‌گیری دارند و عمدتا در تشخیص منافع ملی اختلاف نظر دارند اما با این وجود آنکه بی‌طرف بودن رسانه‌ها معنا ندارد، انصاف مهم‌ترین ویژگی است که باید آن را دارا باشند و در تاثیرگذاری و اعتمادسازی نقش مهمی را ایفا کنند. رسانه‌ها در بیان حقیقت از همه زوایا به موضوع بپردازند و به عنوان مثال در بیان دلایل بالا رفتن ارز نصفه‌ و نیمه گزارش ندهند. انصاف این است هم جنبه مثبت و هم جنبه منفی را بگویند؛ تحریف صورت نگیرد. واقعیت این است که این روزها هر فردی که موبایل دارد، یک رسانه محسوب می‌شود و تنها راه، افزایش آگاهی (سواد رسانه‌ای) است تا بتواند در مقابل دروغ و جهل بایستد.