به باورها احترام بگذارید

به گزارش ایران اکونومیست، در دل کوه‌های سر به فلک کشیده زاگرس، منطقه‌ای شگفت‌انگیز با تاریخ کهن، معماری منحصربه‌فرد و فرهنگی غنی قرار دارد که نام آن هورامان یا اورامان است. این منطقه که در استان کردستان واقع شده، به دلیل بافت پلکانی روستاهایش، سنت‌های اصیل مردمانش و طبیعت خیره‌کننده‌اش، یکی از جذاب‌ترین مقاصد گردشگری ایران به شمار می‌رود. هورامان نه‌تنها چشم‌اندازی خیره‌کننده از کوهستان، دره‌های سرسبز و رودخانه‌های پرآب دارد، بلکه فرهنگ و آداب‌ و رسوم مردم آن نیز به‌گونه‌ای است که هر مسافر را به سفری در دل تاریخ می‌برد. قدمت سکونت در این منطقه به هزاران سال پیش بازمی‌گردد و یافته‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد که منطقه اورامانات از دوران پیش از تاریخ، یکی از زیستگاه‌های مهم انسانی بوده است. این پیشینه تاریخی در فرهنگ مردم هورامان نیز ریشه دوانده و در آیین‌ها، موسیقی، لباس‌های محلی و سنت‌های مهم آن‌ها نیز قابل مشاهده است.

اهمیت تاریخی و فرهنگی هورامان باعث شد که منظر فرهنگی این منطقه در سال ۱۴۰۰ (۲۰۲۱ میلادی) در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شود. این ثبت جهانی به دلیل ارزش‌های بی‌نظیر فرهنگی و معماری هورامان صورت گرفت؛ جایی که خانه‌های پلکانی آن همچون ماسوله‌ در دل کوه، گویای تعامل پایدار انسان با طبیعت است. از دیگر ویژگی‌های منحصربه‌فرد این منطقه، برگزاری مراسم کهن مانند «پیر شالیار» است که قرن‌ها قدمت دارد و همچنان اجرا می‌شود.

علاوه‌بر جاذبه‌های فرهنگی، طبیعت بکر و دست‌نخورده منطقه اورامانات نیز گردشگران را مجذوب خود می‌کند؛ از جنگل‌های سرسبز بلوط گرفته تا دره‌های عمیق و رودخانه‌های زلال، هر گوشه‌ای از این منطقه، زیبایی خاص خود را دارد. همچنین، مسیرهای کوه‌نوردی، چشمه‌های طبیعی، آبشارها و غارهای باستانی، از دیگر جاذبه‌های طبیعی این منطقه محسوب می‌شوند.

همه این ویژگی‌ها هورامان را به مقصدی بی‌نظیر برای علاقه‌مندان به تاریخ، فرهنگ و طبیعت تبدیل کرده است؛ جایی که هر گردشگر، چه در جستجوی آرامش باشد و چه ماجراجویی می‌تواند تجربه‌ای فراموش‌نشدنی را برای خود رقم بزند.

گلان فرزامی، سرپرست پایگاه میراث جهانی اورامانات درباره برنامه‌های نوروزی هورامان و چالش‌های گردشگری آن به ایران اکونومیست گفت: امسال برنامه‌ای با عنوان «هورامان، نماد مشارکت اجتماعی در نوروز» داریم که از سوی وزارتخانه هم به عنوان یک برنامه شاخص فرهنگی مطرح شده است. این برنامه بر مبنای حفظ و ترویج فرهنگ هورامان طراحی شده و سعی داریم آن را به بهترین نحو ممکن اجرا کنیم.

او با تاکید بر اینکه یکی از مسائل مهم، ورود تعداد زیاد گردشگر به منطقه و تأثیرات آن بر بافت فرهنگی و محیطی است، افزود: البته امسال با توجه به همزمانی نوروز با ماه رمضان پیش‌بینی می‌کنیم تعداد مسافران کمتر باشد. با این حال، تمام تمهیدات لازم برای اسکان و تردد راحت مسافران را در نظر گرفته‌ایم. از دی‌ماه امسال، ستاد سفرهای نوروزی تشکیل شده و با هماهنگی ارگان‌های مربوطه از جمله حمل‌ونقل، هلال‌احمر و سایر نهادها جلسات هفتگی و ماهانه برگزار کرده‌ایم تا پیش از وقوع مشکلات، آن‌ها را پیش‌بینی و مدیریت کنیم.

فرزامی در توصیه به گردشگران گفت: یک درخواست جدی از گردشگران داریم؛ هورامان یک منطقه مذهبی است و مردم آن اعتقادات دینی قوی دارند. از مسافران عزیز خواهش می‌کنم در ماه رمضان شئونات مذهبی را رعایت کنند. برای مردم این منطقه، ماه رمضان اهمیت ویژه‌ای دارد و احترام به این اعتقادها از سوی گردشگران می‌تواند به ایجاد تعامل مثبت کمک کند. ما از مسافران فقط یک درخواست داریم، رعایت نظافت و احترام به بافت فرهنگی و مذهبی منطقه.  

سرپرست پایگاه میراث جهانی اورامانات اظهار کرد: متاسفانه برخی گردشگران زباله‌های خود را در طبیعت رها کرده و محیط را آلوده می‌کنند. از همه تقاضا داریم که در محل‌های تعیین‌شده زباله‌های خود را دور بریزند و به بهداشت منطقه لطمه نزنند. همچنین، بافت روستاهای هورامان بسیار خاص است و هرگونه تخریب یا بی‌توجهی می‌تواند به آن آسیب برساند. گردشگران باید در مسیرهای مشخص‌شده حرکت کنند و وارد مناطق ممنوعه نشوند. علاوه‌بر این، پوشش مناسب و احترام به فرهنگ مردم محلی مسئله مهمی است که انتظار داریم مورد توجه قرار گیرد.

فرزامی در پاسخ به این پرسش که یکی از مشکلات همیشگی در ایام نوروز، کمبود مکان‌های اقامتی و مواد غذایی است، آیا برای این مسائل تمهیدات لازم در نظر گرفته شده است، گفت: خوشبختانه در زمینه اسکان مشکلی نخواهیم داشت. در یک سال اخیر، اقامتگاه‌های بوم‌گردی متعددی در منطقه ایجاد شده که ظرفیت پذیرش مسافران را افزایش داده است. از این نظر، نگرانی خاصی وجود ندارد. اما در مورد سوخت، مسئله کمی متفاوت است. در مسیرهای منتهی به منطقه اورامانات، به‌ویژه هورامان‌تخت، تنها یک جایگاه سوخت وجود دارد. بنابراین، از همه گردشگران خواهش می‌کنیم قبل از ورود به مسیرهای اصلی، سوخت‌گیری کامل انجام دهند تا در طول مسیر دچار مشکل نشوند.  

معاون میراث فرهنگی کردستان درباره اینکه برخی استان‌ها محدودیت‌هایی در تأمین سوخت اعمال کرده‌اند و آیا در کردستان نیز چنین محدودیت‌هایی وجود دارد؟ اظهار کرد: در حال حاضر، در شهرهایی مانند سنندج کسانی که کارت سوخت ندارند، فقط ساعت ۱۲ ظهر تا ١٢ شب می‌توانند بنزین آزاد دریافت کنند. بعد از این ساعت، تنها کسانی که کارت سوخت دارند، قادر به سوخت‌گیری خواهند بود. بنابراین، گردشگرانی که کارت سوخت ندارند، باید این محدودیت را در نظر داشته باشند. البته، در کل استان کمبود سوخت وجود ندارد و اگر کارت سوخت همراه مسافران باشد، می‌توانند در هر ساعتی سوخت‌گیری کنند.  

او ادامه داد: در همکاری با نیروی انتظامی و حمل‌ونقل جاده‌ای، قرار است یک اپلیکیشن راه‌اندازی شود که فهرست تعمیرگاه‌های شبانه‌روزی مجاز در آن ثبت شده است. این تعمیرگاه‌ها به‌صورت ۲۴ ساعته به گردشگران خدمات خواهند داد تا در صورت نیاز، مشکلی برای مسافران پیش نیاید. همچنین، اطلاعیه‌های لازم در ورودی شهرها به‌صورت بنر نصب خواهد شد تا مسافران از این خدمات آگاه شوند.

فرزامی در پایان گفت: با توجه به همزمانی نوروز با ماه رمضان، پیش‌بینی ما این است که سفرها نسبت به سال‌های گذشته کاهش یابد. بسیاری از مردم به دلیل اعتقادات مذهبی ترجیح می‌دهند کمتر سفر کنند، به همین دلیل انتظار داریم که میزان سفرها کمتر از سال‌های گذشته باشد.