انتظار افزایش تنش‌های سیاسی در موزامبیک با بازگشت رهبر مخالفان از تبعید

به گزارش روز دوشنبه ایران اکونومیست، «ونانسیو موندلانه» یکشنبه شب از طریق رسانه‌های اجتماعی اعلام کرد: روز پنجشنبه ۹ ژانویه (۲۰ دی ماه) راس ساعت ۸ و ۵ دقیقه، ونانسیو موندلانه در فرودگاه بین‌المللی شهر «ماپوتو» (پایتخت موزامبیک) خواهد بود. وی از رئیس جمهور، دادستان کل و رئیس دادگاه عالی موزامبیک دعوت کرد که در فرودگاه حضور داشته باشند و همچنین از طرفداران خود دعوت کرد که برای استقبال از او به فرودگاه بروند.

موندلانه در سخنانی تحریک‌آمیز افزود: می‌توانید مرا بکشید یا بازداشت کنید اما من آنجا خواهم بود و دیگر نیازی به استخدام شرکت‌های مزدور برای شکار من ندارید. وی در ادامه ادعا کرد: اکنون دیگر یک مناقشه پسا انتخاباتی نداریم بلکه شاهد نسل‌کشی خاموش در موزامبیک هستیم. در جریان این بحران در موزامبیک، اتحادیه آفریقا به یک سازمان نامربوط تبدیل شد و «جامعه توسعه جنوب آفریقا» (SADC) موضع رقت‌انگیزی داشت. این قاره‌ای نیست که «قوام نکرومه» و «نلسون ماندلا» رویای آن را داشتند.

موندلانه حدود دو هفته پس از انتخابات ریاست جمهوری ۱۸ مهر ماه از موزامبیک خارج شد و در آن زمان گفته بود به علت نگرانی از امنیت و از ترس جانش مجبور به ترک کشور است. برخی منابع مدعی شده‌اند که یکی از وکیلان موندلانه روز 21 اکتبر (30 مهر ماه) به ضرب گلوله کشته شد.

در انتخابات ریاست جمهوری چهارشنبه ۱۸ مهر ماه (۹ اکتبر)، «دانیل چاپو» از حزب حاکم «جبهه آزادی موزامبیک» (Frelimo) به عنوان برنده انتخابات با کسب ۷۰ درصد آراء اعلام شد. این حزب از زمان استقلال موزامبیک از پرتغال در سال ۱۹۷۵ تا کنون در قدرت بوده است. چاپو ۴۷ ساله قرار است روز ۱۵ ژانویه (چهارشنبه ۲۶ دی) کار خود را بطور رسمی شروع کند و جانشین «فیلیپه انیوسی» ( Filipe Nysui) بشود اما موندلانه نیز گفته که او نیز ۱۵ ژانویه خود را رئیس جمهور اعلام خواهد کرد.

دادگاه عالی موزامبیک نیز روز دوشنبه سوم دی ماه ( 23 دسامبر) نتیجه انتخابات ریاست جمهوری را تایید کرد که این اقدام نیز به ادامه اعتراضات دامن زد. به گفته فعالان و ناظران سیاسی در موزامبیک، اکنون با بازگشت موندلانه در روز پنجشنبه انتظار می‌رود که تنش‌های سیاسی در روزهای باقی مانده تا زمان شروع به کار رئیس جمهوری جدید افزایش پیدا کند.

اعلام پیروزی حزب حاکم فرلیمو در انتخابات محلی موزامبیک در مهر ماه سال گذشته (اکتبر ۲۰۲۳) نیز موجب اعتراضاتی در این کشور شده بود که در آن زمان سازمان «عفو بین‌الملل» دولت موزامبیک را به استفاده بیش از حد از زور برای سرکوب معترضان متهم کرد. موزامبیک پس از استقلال، در سال‌های 1977 تا 1992 گرفتار جنگ داخلی 15 ساله بود که در واقع یک جنگ نیابتی بین شوروی با حمایت از دولت موزامبیک و آمریکا با حمایت از شورشیان بود. برآورد شده است که در این جنگ داخلی حدود یک میلیون نفر جان خود را از دست دادند.

موندلانه دوشنبه گذشته یک وقفه پنج روزه را در اعتراضات اعلام کرده و خاطرنشان کرده بود که گروهی از سران سابق کشورهای منطقه جنوب آفریقا علاقمند به میانجی‌گری برای پایان دادن به بن‌بست سیاسی در موزامبیک هستند. یکشنبه هفته گذشته در بحبوحه افزایش ناآرامی‌ها در موزامبیک، «سیریل رامافوسا» رئیس جمهور آفریقای جنوبی مشاور امنیت ملی خود را به «ماپوتو» پایتخت موزامبیک اعزام کرد.

(تصاویری از اعتراضات مهر ماه ۱۴۰۲ موزامبیک - بر گرفته از رسانه‌های اجتماعی)

این در حالی است که همزمان با تنش‌های سیاسی پسا انتخاباتی در کشور موزامبیک، در سال 2024 میلادی چند کشور دیگر منطقه جنوب آفریقا تغییرات سیاسی و چرخش قدرت را تجربه کردند و احزاب حاکم پس از چندین دهه‌ حضور در قدرت، با شکست‌های انتخاباتی رو به رو شدند. در کشور آفریقای جنوبی حزب «کنگره ملی آفریقا» (ANC) برای اولین بار از زمان پایان آپارتاید، اکثریت پارلمانی را از دست داد. در کشور غنی از الماس بوتسوانا نیز حزب «دموکراتیک» (BDP) که از زمان استقلال از بریتانیا در سال ۱۹۶۶ قدرت را در دست داشت از قدرت کنار زده شد. در کشور نامیبیا در جنوب غربی آفریقا نیز حزب حاکم «سازمان خلق جنوب غربی آفریقا» (SWAPO) با کسب ۵۱ کرسی به سختی توانست از مرز ۴۹ کرسی برای داشتن اکثریت پارلمانی عبور کند و این ضعیفترین نتیجه انتخاباتی این حزب تا کنون بوده است.