به گزارش ایران اکونومیست، بخش عمده‌ای از چهره‌ها و اسامی شناخته‌شده در سینمای بلند ایران طی چهار دهه گذشته، در روزهایی که هنوز به شهرت و اعتبار امروز نرسیده بودند، بخت و اقبال خود برای ورود به جریان حرفه‌ای سینمای ایران را با ارائه اثر به جشنواره فیلم‌کوتاه تهران می‌آزمودند و از همین زاویه هم امروز دفتر خاطرات این رویداد سرشار از قاب‌های خاطرات فیلمسازان گم‌نامی است که امروز تبدیل به چهره‌های معتبر و شناخته‌شده در سینمای کوتاه و بلند ایران شده‌اند.
در قالب سلسله گزارش‌های «ستاره‌بازی با خاطرات فیلم‌کوتاه تهران» و در آستانه برگزاری چهل‌ویکمین دوره این رویداد، مروری‌بر حضور برخی از چهره‌های شاخص در دوره‌های مختلف جشنواره «تهران» خواهیم داشت.
در اولین قسمت از این سلسله گزارش‌ها، ترکیب آثار حاضر در پنج دوره ابتدایی جشنواره در حد فاصل سال‌های ۶۱ تا ۶۶ مورد بررسی قرار داده‌ایم.
کیانوش عیاری
هنوز هم از معتبرترین فیلمسازان سینمای ایران محسوب می‌شود که فعالیت‌های تازه‌اش در کانون توجه علاقه‌مندان سینما قرار می‌گیرد. کیانوش عیاری از فیلمسازان برخاسته از سینمای کوتاه و مستند است که در دوره چهارم جشنواره «تهران» علاوه‌بر ارائه فیلم‌بلند «تنوره دیو» به بخش «در مسیر تجربه» فیلم‌کوتاه «خاکبازان» را هم به ویترین این رویداد ارائه کرد.
مسعود جعفری‌جوزانی
«با من حرف بزن» عنوان فیلم‌کوتاهی است که مسعود جعفری‌جوزانی در سال ۶۲ و با تهیه‌کنندگی کانون پرورش فکری کارگردانی کرد. این فیلمساز که بعدها تبدیل به یکی از پرچم‌داران سینمای ایران در دهه ۶۰ شد، با همین فیلم‌کوتاه در بخش «در مسیر تجربه» چهارمین جشنواره فیلم‌کوتاه تهران هم حضور داشت و بابت آن دیپلم افتخار هم دریافت کرد. جعفری‌جوزانی در همین سال فیلم‌بلند «جاده‌های سرد» را هم به جشنواره فجر رسانده بود.
امیرشهاب رضویان
یکی از فیلمسازان خوش‌نام در عرصه سینمای کوتاه است که هرچند برای سینمادوستان با فیلم‌های بلندی همچون «مینای شهر خاموش» بیشتر شناخته می‌شود اما کارنامه‌ای پربار در کارگردانی و تولید فیلم‌های کوتاه دارد.
رضویان در همان اولین دوره برگزاری جشنواره تهران با اثری به نام «انقلاب» در بخش ۸ میلی‌متری جشنواره حضور داشت. او در دوره دوم فیلم‌کوتاه «یکی دیگر» و در دوره سوم با فیلم‌کوتاه «کودک و خزان» خودش را به جشنواره رساند تا به یکی از چهره‌های پرکار در همان سال‌های ابتدایی تولد جشنواره فیلم‌کوتاه تهران تبدیل شود. رضویان در دوره دوم جایزه بهترین فیلم‌کوتاه را به‌طور مشترک با فیلمسازی دیگر، از آن خود کرد.
محمد آفریده
حالا نام او را بیشتر در فهرست مدیران جریان‌ساز سینمای ایران به‌ویژه در حوزه فیلم‌های کوتاه و مستند باید قرار دهیم. محمد آفریده از آن هنرمندانی است که در کنار تجربه‌های هنری شخصی، حضور فعال در بسترسازی برای بروز استعدادهای هنری در بخش‌های مختلف داشته است. آفریده در دومین دوره جشنواره فیلم‌کوتاه تهران در سال ۶۲ که در سایه جشنواره نوپای فیلم‌فجر برگزار می‌شد، با فیلم‌کوتاه «بچه‌های انقلاب» در این رویداد حضور داشت.
همایون اسعدیان
همایون اسعدیان از کارگردانان معتبر امروز سینمای ایران است که اتفاقا حضوری اعتباربخش در هیأت‌های داوری و انتخاب جشنواره‌های فیلم‌کوتاه دارد. اسعدیان گام‌های اولیه فعالیت حرفه‌ای خود را با عکاسی در سینما برداشت و در سال‌هایی که هنوز ردای کارگردانی به تن نکرده بود، با ارائه عکس‌های خود، نامش را در فهرست هنرمندان راه‌یافته به بخش عکس چهارمین جشنواره فیلم‌کوتاه تهران به ثبت رساند. اسعدیان بعدها فیلم‌کوتاه هم کارگردانی کرد و با ورود به سینمای بلند، از فیلمسازان خوش‌نام شد.
جواد شمقدری
جواد شمقدری به‌واسطه کارگردانی فیلم‌کوتاهی به نام «یازهرا» در همان سال ابتدایی برگزاری جشنواره فیلم‌کوتاه تهران، در این رویداد حضور داشت و توانست جایزه بهترین کارگردانی را هم از آن خود کند. شمقدری که در آن سال‌ها گام‌های اولیه فعالیت هنری را برمی‌داشت بعدها با ورود به سینمای بلند، آثاری همچون «طوفان شن» را کارگردانی کرد و بعدتر فرصت تکیه بر کرسی ریاست سازمان سینمایی را هم به‌دست آورد.
سعید حاجی‌میری
از سینماگران هم‌دوره با ابراهیم حاتمی‌کیا و کمال تبریزی محسوب می‌شود که در همان سال‌های اولیه دهه ۶۰ حضوری فعال در فرآیند فیلمسازی، فیلم‌نامه‌نویسی و تولید هم داشت. سعید حاجی‌میری در سال ۶۲ و همزمان با برگزاری دومین دوره جشنواره فیلم‌کوتاه تهران با اثری به نام «بچه‌های دیار صفا» در این رویداد حضور داشت و برای همین اثر هم توانست جایزه بهترین کارگردانی را از آن خود کند. حاجی‌میری بعدها تبدیل به یکی از تهیه‌کنندگان معتبر سینمای ایران شد.
حمیدرضا آشتیانی‌پور
آشتیانی‌پور اولین حضور در جشنواره فیلم‌کوتاه تهران را به اثری به نام «الفبای انقلاب» در اولین دوره این رویداد ثبت کرد و بعدتر و در دوره چهارم این جشنواره هم با فیلم «راز فتح تپه تک درخت» در بخش آثاری ۱۶ میلی‌متری حضور داشت. حمیدرضا آشتیانی‌پور که در ادامه فعالیت هنری، کارگردانی و تهیه‌کنندگی در سینمای بلند را هم تجربه کرد، بیش از هر چیز بر حوزه دوبله و گویندگی متمرکز شد و امروز از چهره‌های خوش‌سابقه در این عرصه محسوب می‌شود.
محمود نظرعلیان
یکی از نام‌هایی که حضوری چشم‌گیر در همان دوره‌های اولیه جشنواره فیلم‌کوتاه تهران به ثبت رسانده همین محمود نظرعلیان است. چهره‌ای که در سال‌های اخیر به‌واسطه حضور پرتکرار در فیلم‌های کوتاه و تجربی، بسیار برای سینمادوستان شناخته‌شده است و زمانی یکی از نام‌های پرکار در عرصه کارگردانی بود.
در همان دوره اول جشنواره فیلم‌کوتاه تهران، نظرعلیان با فیلم‌های «امیر پایین محله» و «تعزیه حر ریاحی و حضرت عباس»، «دیوار»، «صادق بالاجازاده» و «عاشورا در خرم‌آباد» حضور داشت که در قالب مستند و داستانی به سرانجام رسیده بودند. او در دوره پنجم جشنواره با فیلم‌کوتاه «جای پای من» در بخش آثار ۱۶ میلی‌متری حاضر شد برای همین فیلم توانست برگ سیمین بهترین فیلم داستانی را از آن خود کند.
سیف‌اله صمدیان
در بخش فیلم‌های ۱۶ میلی‌متری در دوره چهارم جشنواره فیلم‌کوتاه تهران، سیف‌اله صمدیان با «ایران پاییز ۶۲» حضور داشت. او به‌فاصله یک سال بعد با فیلم‌کوتاه «هند ۸۲» در همین رویداد حضور پیدا کرد. صمدیان بعدها یکی از عکاسان و مستندسازان شناخته‌شده و معتبر در سینمای ایران شد که رویدادهای معتبری را هم در تقویم رویدادهای هنری ایران، پایه‌گذاری کرد.
امیرحسین قهرایی
در مقطعی به چهره ثابت برنامه‌های دوربین‌مخفی در قاب تلویزیون تبدیل شده بود اما امیرحسین قهرایی، چهره‌ای پرکار در عرصه خاطره‌سازی برای کودکان در دهه ۶۰ بود و شاخص‌ترین تجربه‌اش یعنی «چاق و لاغر» هنوز از یادها نرفته است. در همان دوره اول جشنواره «تهران» و امیرحسین قهرایی در بخش فیلم‌های ۱۶ میلی‌متری با فیلم‌کوتاهی به نام «ماجرای رحیم» حضور داشت که آن را به‌صورت مشترک با میترا خامنه‌ای کارگردانی کرده بود. قهرایی بعدتر روی فعالیت‌های تلویزیونی متمرکز شد اما در سال‌های اخیر با کارگردانی فیلم بلند «بازیوو» بازگشتی جدی به سینما داشت.
اصغر بیچاره
زنده‌یاد اصغر بیچاره عکاس و هنرپیشه محبوبی بود که به دلیل شمایل خاصش خیلی زود به چهره‌ای آشنا برای سینمادوستان هم تبدیل شد. این هنرمند دوره اول جشنواره فیلم‌کوتا تهران با اثری به نام «سند زنده» در بخش فیلم‌های ۱۶ میلی‌متری حضور داشت. بخش عمده‌ای از فعالیت‌های حرفه‌ای او در ادامه مسیر اما متمرکز بر عکاسی و بازیگری شد و در فیلم‌ها و سریال‌های مختلفی ایفای نقش کرد. زنده‌یاد بیچاره در سال ۹۵ و در سن ۸۹ سالگی دارفانی را وداع گفت.
محمد عرب
محمد عرب با فیلم‌کوتاه «صیاد کوچولو» در بخش فیلم‌های ۸ میلی‌متری چهارمین جشنواره فیلم‌کوتاه تهران حضور داشت. عرب که از استعدادهای سینمایی برخاسته از دوره‌های آموزشی انجمن سینمای جوانان در سال‌های ابتدایی دهه ۶۰ بود، در همان مقطع حضوری فعال در جشنواره فیلم‌کوتاه تهران هم داشت. او در همین دوره چهارم برای کارگردانی «صیاد کوچولو» از داوران جشنواره فیلم‌کوتاه تهران، جایزه دریافت کرد.
شاهرخ دولکو
از منتقدان شناخته‌شده سینمای ایران طی دهه‌های اخیر است که در مقطعی دست به دوربین شد و علاوه‌بر فیلم‌نامه‌نویسی، آثاری را در مقام کارگردان به سرانجام رساند. دولکو در چهارمین دوره برگزاری جشنواره فیلم‌کوتاه تهران با اثری به نام «در حصار تنهایی» در بخش فیلم‌های ۸ میلی‌متری حضور داشت. او بعدها با تمرکز بر فعالیت نقدنویسی، به منتقدی شناخته شده در فضای نشریات معتبری همچون فیلم، تبدیل شد.
چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به دبیری مهدی آذرپندار ۲۷ مهر تا ۲ آبان ۱۴۰۳ برگزار خواهد شد.
