محمد جهانشاهی در گفت‌وگو با ایران اکونومیست درباره جایزه وجدان محیط زیست که برای نخستین سال تأسیسات و فعالان گردشگری در آن حضور دارند، توضیح داد: کمیته ملی طبیعت‌گردی در بحث توسعه و ترویج گردشگری سبز، که رویکردی برای رسیدن به گردشگری پایدار و مسئولانه است، از هر فرصتی استفاده می‌کند تا این موضوع بیشتر اشاعه پیدا کند و آنهایی که در این حوزه کار می‌کنند، بیشتر تشویق شوند؛ چرا که گردشگری در کشور ما به لحاظ اصول و مبانی توسعه پایدار، وضعیت خوبی ندارد.
او اضافه کرد: در دنیا سهم گردشگری از گرم شدن زمین حدود ۹ درصد است و صنعت هتلداری به دلیل ماهیتی که دارد جزو پرمصرف‌ترین صنایع جهان به شمار می‌آید، که آلودگی زیادی هم تولید می‌کند. در کنار این مسائل، در کشور ما مدیریت بهینه مصرف انرژی وجود ندارد و این، هزینه را برای سرمایه‌گذاری بالا برده است. بنابراین در تلاشیم روی گردشگری سبز که در کشور ما بیشتر «بهینه‌سازی مصرف منابع» تعریف شده است، تمرکز کنیم. یکی از ابزارهایی که فکر کردیم به ما کمک می‌کند شناسایی و تشویق اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در این زمینه است.
دبیر کمیته ملی طبیعت‌گردی گفت: درست است که از محیط زیست حرف می‌زنیم ولی در واقع ما با یک رفتار اقتصادی مواجهیم. یک هتل در سال چند میلیارد تومان برای انرژِی و پسامند هزینه می‌پردازد، اگر این هزینه کاهش یابد هم سود هتلدار بیشتر می‌شود و هم آن هزینه در محل دیگری خرج می‌شود. وقتی می‌گوییم بهینه‌سازی انرژی کمک به محیط زیست می‌کند در حقیقت به لحاظ اقتصادی به سرمایه‌گذار نیز کمک می‌شود.
جهانشاهی افزود: ما با این رویکرد با دبیرخانه جایزه ملی وجدان محیط زیست، که موسسه مردمی توسعه کسب و کارهای محیط زیست است و از سوی پیشکسوتان راه‌اندازی شده است، توافقی انجام داده‌ایم. این جایزه تا به حال در دو دوره برگزار شده است و بخش‌های مختلفی در آن حضور دارند، از خودروسازها و صنایع بزرگ تا محیط‌بان‌ها. ما با آنها به توافق رسیدیم که یکی از محورهای دور سوم «گردشگری سبز» باشد. فراخوانی داده شد و با وجود زمان محدودی که داشتیم نزدیک ۵۰۰ تا ۶۰۰ نفر از حوزه‌های مختلف برای این جایزه ثبت‌نام کردند که تقریبا ۲۰ درصد شرکت‌کنندگان به گردشگری مربوط می‌شوند. به نسبت عدد خوبی است، به ویژه آنکه در حوزه گردشگری سبز هنوز جمعیت زیادی فعال نیستند.
او ادامه داد: در بین شرکت‌کنندگان، تقریبا تمام اعضای تشکیل‌دهنده زنجیره تامین گردشگری، از راهنمای گردشگری گرفته تا رسانه، هتل‌های قدیمی و در دست ساخت، شرکت هواپیمایی، حمل و نقل ریلی و فرودگاه و مجتمع بین‌راهی و بومگردی‌هایی که به سمت انرژِی پاک رفته‌اند، حضور دارند.
دبیر کمیته ملی طبیعت‌گردی اظهار کرد: این جایزه فرصتی است تا سرمایه‌گذاران و فعالان گردشگری سبز در کشور شناسایی و معرفی شوند و دیگر فعالان نیز به این سمت تشویق شوند.
او درباره شیوه انتخاب برگزیده‌ها در جایزه وجدان محیط زیست توضیح داد: شرکت‌کنندگان به دبیرخانه این جشنواره رزومه می‌دهند و براساس شاخص‌های موجود، ارزیابی می‌شوند و ما در کمیته براساس اطلاعاتی که از شرکت‌کنندگان داریم، آنها را راستی‌آزمایی می‌کنیم.
به گفته دبیر کمیته ملی طبیعت‌گردی، این رویداد هشتم مهرماه در هفته گردشگری به عنوان یکی از رویدادهای هفت‌گانه گردشگری و صلح (صلح و طبیعت) برگزار می‌شود.
جهانشاهی ادامه داد: در گام بعد سراغ ارائه یک نشان ملی خاص گردشگری خواهیم رفت، مثل نشان «گردشگری سبز» که براساس ضوابط و مقرراتی که در گردشگری است به تأسیساتی که یکسری شاخص تعریف‌شده دارند، اهدا می‌شود. طرح اولیه آن تهیه شده، شیوه‌نامه اولیه هم نوشته شده است و بخش نظارت و ارزیابی معاونت گردشگری با کمک کمیته ملی طبیعت‌گردی روی آن کار می‌کند تا بتوانیم از مسیر شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری آن را تصویب کنیم و در سال‌های بعد به عنوان یک نشان و گواهی‌نامه کیفیت تاسیسات اعطا شود، که از آن در برندیگ و نرخ‌گذاری می‌توانند استفاده کنند.
در تلاش هستیم این نشان آورده‌ای برای فعالان و سرمایه‌گذاران از دل قوانین داشته باشد تا بیشتر جذابیت پیدا کند. فعلا جایزه وجدان محیط زیست رویکرد معنوی دارد که به قدردانی از یک حرکت می‌پردازد ولی پیش زمینه‌ای برای نشان گردشگری سبز است.
دبیر کمیته ملی طبیعت‌گردی گفت: در دنیا حدود ۵۰۰ نوع از این نشان وجود دارد که معمولا از سوی تشکل‌های مردمی اهدا می‌شود و تقریبا در دنیا جدی شده است. از طرفی، ارزیاب‌ها و غالب مصرف‌کنندگان پلتفرم‌های بزرگ رزرواسیون دنیا مثل تریپ‌ادوایزر گفته‌اند توجه کردن تأسیسات گردشگری به محیط زیست و گردشگری پایدار و سبز برایشان اهمیت دارد. کشورهای اتحادیه اروپا به سمت گردشگری سبز رفته‌اند و در کشوری مثل اسلوونی مدل‌های موفقی وجود دارد. این اتفاق بیشتر از دو دهه در دنیا جدی شده است و هر کشوری بنا به شرایط خود یک مدلی از گردشگری سبز دارد، مثلا در ژاپن صحبت از بهینه‌سازی مصرف انرژی، یک رفتار عادی است، بنابراین به جنبه‌های دیگر آن می‌پردازند ولی در کشور ما هنوز باید به سمت بهینه‌سازی مصرف انرژی بریم، چون در این بخش مشکل داریم و از اینها عبور نکردیم و خیلی کار داریم.
جهانشاهی بیان کرد: امیدواریم این جایزه وجدان گردشگری ما را یک گام جلو ببرد. صفر تا صد این رویداد مردمی است و دولت مداخله‌ای در آن ندارد و فقط حامی است. امیدواریم میزبان افراد تاثیرگذاری از وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، سازمان محیط زیست و بخش‌های مرتبط با حمل و نقل و انرژی باشیم تا به یک ادبیات مشترک برسیم و دغدغه ها را شناسایی کنیم.
