ایران اکونومیست-سوء استفاده برخی از مجتمع های پتروشیمی از یک تبصره در مصوبه تیر ماه وزارت صنعت، معدن و تجارت به یکی از سوژه‌های اصلی بازار پتروشیمی در روزهای اخیر تبدیل شده است. موضوعی که علاوه بر انتقاد فعالان و کارشناسان بازار پتروشیمی و سرمایه، به خانه ملت نیز کشیده شده و چند تن از نمایندگان مجلس نیز از تبعات سنگین وجود این تبصره در مصوبه وزارت صنعت سخن گفته اند.
برای اطلاع بیشتر از چگونگی فروش محصولات پتروشیمی در خارج از بورس کالا که اتفاقا مصوبه دولت نیز بوده و همچنین پی بردن به چرایی برخی مخالفت ها با وجود بورس کالا در کشور به سراغ متولی قیمت گذاری محصولات پتروشیمی یعنی رییس دفتر توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی رفته‌ایم.
رضا محتشمی پور در گفت‌وگوی خود به صراحت عنوان می کند که «شفافیت»، دلیل اصلی مخالفت ها با بورس کالای ایران است و همچنین سوء استفاده برخی پتروشیمی ها از تبصره موجود در مصوبه وزارت صنعت را تایید می کند.
*مصوبه تیر ماه وزارت صنعت که از طریق بورس کالا در بازار پتروشیمی اجرایی شد تا چه حد به اهداف خود رسیده است؟
بعد از اجرای مصوبه وزارت صنعت، معدن و تجارت، اتفاق های مثبتی در بازار پتروشیمی رخ داد که از مهم ترین آنها می توان به واقعی شدن قیمت های رسمی، خروج دلالان از مبادلات بورس، عرضه قابل توجه محصولات در بورس و تامین راحت مواد اولیه از سوی واحدهای تولیدی اشاره کرد. به این ترتیب می توان گفت وزارت صنعت به عمده اهداف خود در بازار پتروشیمی رسیده است.
*آیا از تبصره خبرساز مصوبه وزارت صنعت چیزی شنیده اید؟
بله، در مصوبه وزارت صنعت تبصره ای وجود دارد که به موجب آن، پس از دو نوبت عرضه محصول در بورس، در صورت نبود خریدار، مجتمع های پتروشیمی اجازه دارند محصولاتشان را خارج از بورس به فروش برسانند. در این بین با توجه به حذف دلالان و افزایش حجم عرضه در بورس به واسطه اجرای مصوبه مذکور -که در این شرایط طبیعی است - بخش قابل توجهی از عرضه ها از بورس برگشت خورد. به این ترتیب تولیدکنندگانی که در بازار آزاد مشتری دارند و یا از گذشته با مصرف کنندگان محصولات قراردادهای میان و بلند مدت دارند اقدام به فروش به طور مستقیم می کنند.
*آیا فروش محصولات در بازار آزاد با نرخ های پایین تر از بورس و با شرایط ویژه در مصوبه وزارت صنعت ذکر شده است؟
خیر، متاسفانه به دلیل فراهم بودن زمینه فعالیت غیر شفاف در اقتصاد ما، امکان سوء استفاده برخی ها از تبصره‌های موجود وجود دارد در این بین شفافیت معاملات بورس نیز مزید بر علت شده تا این افراد که به دنبال دادوستد غیرشفاف و به دور از پرداخت مالیات، بیمه و ... هستند با هر روشی به دنبال معاملات خارج از بورس باشند.
*به نظر شما دلیل اصلی مخالفت ها با بورس کالا چیست، چرا هرازگاهی بانگ مخالفت با عرضه کالاها در بورس به صدا در می آید؟
در کل مخالفان بورس کالا دو گروه هستند، بخش اول شفافیت بورس کالا را به نفع خود نمی بینند و دسته دوم، به عرضه برخی کالاها در بورس که تولید و خریدار محدود دارند، انتقاد دارند؛ البته توجه به این نکته ضروری است اکثر این شرکت ها، واحدهای کوچکی هستند چراکه شرکت های بزرگ دارای صورت های مالی شفاف بوده و سهام اغلب آنها در بورس اوراق بهادار معامله می شود؛ به این ترتیب امکان غیر شفاف بودن برای شرکت های بزرگ پتروشیمی وجود ندارد.
اما دسته دوم مخالفان فعالانی هستند که معتقدند در بورس کالا محصولات خاص نباید عرضه شود به طوریکه اگر یک محصول توسط دو شرکت تولید می شود و چند خریدار محدود دارد، یا حجم تولید و عرضه آنها بسیار کم است و تداوم تولید برای آن وجود ندارد، نباید در بورس معامله شود. ما هم با این حرف موافقیم به طوریکه نباید تمام محصولات و با هر شرایطی روی تابلو بورس رود، بلکه باید تناسب محصول با بورس مد نظر قرار گیرد و برخی کالاهای خاص با تولیدات محدود به طور مستقیم مورد معامله قرار گیرد.
