متأسفانه در كشور ما شناخت عمومی مردم از انواع سنگها چندان مطلوب نیست. شاید بتوان گفت كه بیش از 90درصد مردم تنها با 4 نوع سنگ عقیق، فیروزه، زمرد و الماس آشنا هستند. در این بین عقیق نام‌‌آشناتر از 3نوع دیگر است. شاید این مسئله ریشه در باورهای مذهبی ما دارد چراكه عقیق جزو «سنگهای كریمه»؛ (سنگهای سفارش‌شده در اسلام و روایات است. روایات) متعددی داریم كه اهل بیت(ع) به خواص معنوی، فرامادی و درمانگر عقیق اشاره كرده‌‌اند. حتی روایتی وجود دارد كه برای مومن نشانه‌هایی قائل شده است و یكی از این نشانه‌ها استفاده از انگشتر عقیق است.
ایجاد آرامش، تقویت اعتماد به‌نفس، غلبه بر انرژی‌های منفی و دفع فقر تنها چند خاصیت از خواصی است كه برای این سنگ گفته می‌شود. عقیق انواع مختلفی دارد. مثلا نوع سلیمانی آن یا باباقوری، طبق باورهای عمومی برای كسب قدرت و دفع چشم‌‌زخم مفید است. حتی عده‌‌ای از خریداران و فروشندگان عقیق سلیمانی معتقدند كه نگین انگشتر حضرت سلیمان(ع) هم از این نوع بوده و به همین دلیل چنین نامی دارد.
ویژگی فیزیكی
عقیق از اقسام كوارتز است كه طبق جدول سختی‌‌شناسی كانی‌های معدنی موهس سختی معادل 7 دارد. بین كانی‌‌ها الماس با سختی 10 بالاترین درجه سختی را دارد و مقاوم‌‌ترین به‌‌شمار می‌رود و گرافیت (مغز مداد) هم سختی معادل یك دارد. عقیق اصل با 3درجه اختلاف نسبت به الماس، سختی مناسبی دارد. همین سختی، یكی از راه‌های قیمت‌گذاری عقیق و تشخیص اصل از نوع بدل آن است. برای مثال اگر یك انگشتر عقیق مصنوعی داشته باشید و پارچه پشمی زبری را روی آن بمالید روی آن خش می‌‌افتد اما سطح عقیق اصل با این كار جلای بیشتری پیدا می‌كند.
تنوع رنگی عقیق
عقیق انواع مختلفی دارد كه بیشتر ما با انواع قهوه‌‌ای مایل به قرمز یا در نهایت مشكی آن آشنا هستیم، درحالی‌كه عقیق جزو متنوع‌ترین سنگهای زینتی به‌‌شمار می‌رود. عقیق آبی، قهوه‌‌ای، توده‌‌ای، سلیمانی، سبز و سرخ از انواع عقیق هستند. عقیق زرد هم یكی از رایج‌ترین انواع عقیق بین ما ایرانی‌هاست كه با عنوان شرف‌الشمس خرید و فروش می‌شود، درحالی‌كه این نام دعای حك شده روی آن است نه خود عقیق. این نوع عقیق معادن فراوانی دارد به همین دلیل چندان گران‌قیمت نیست. یك سنگ یك در 2سانتی‌متری عقیق زرد از 5 تا 15هزار تومان به فروش می‌رسد. حك كردن دعای شرف‌الشمس هم بسته به سنگ‌فروشی كه به آن مراجعه می‌‌كنید از 5تا 25هزار تومان هزینه می‌‌برد.
عقیق سبز و آبی هم از انواع دیگر عقیق هستند كه ممكن است بعضی فكر كنند با زمرد و فیروزه اشتباه گرفته می‌شود. عقیق آبی حالتی بلورین دارد ولی بافت فیروزه دقیقا توده‌سنگی و مات است. فیروزه بعد از تراش و صیقل معمولا كمی جلا میگیرد اما باز هم بلورین و شفاف نیست. عقیق سبز هم به اندازه زمرد درخشان نیست و بافت مولكولی آن ساده‌‌تر از زمرد است.
از كجا عقیق بخریم؟
متأسفانه در كشور ما تعداد مراكزی كه برای تعیین اصالت و قیمت سنگ و جواهرات وجود دارد، بسیار كم است. معمولا هریك از مراكز فروش براساس معیارهای خود، قیمت سنگی یا جواهری را كه می‌خرید، تعیین می‌‌كنند. خوشبختانه در مركز زمین‌‌شناسی دانشگاه تهران، واحدی فعال است كه برای سنگها و جواهرات قیمتی شما ازجمله عقیق شناسنامه اصالت سنگ صادر می‌كند. سنگ عقیق قهوه‌‌ای گرد در ابعاد آویز گردنی كوچك از دانه‌‌ای 3هزار تومان در بازار وجود دارد و بسته به ابعاد و تراش آن ممكن است این قیمت بالاتر هم برود.
اگر تمایل دارید عقیق مرغوب مانند یمانی داشته باشید بد نیست بدانید كه ارزان‌‌ترین نوع این عقیق معمولا حدود 50هزار تومان فروخته می‌شود و قیمت انواع مرغوب‌‌تر هم از 50هزار تومان به بالاست. انواع تسبیح عقیق هم از 45هزار تومان تا 200هزار تومان و حتی بالاتر به فروش می‌‌رسند. حكاكی روی عقیق هم بسته به سختی آن ممكن است از 15هزار تومان به بالا هزینه داشته باشد. بهترین مراكز فروش عقیق تهران، راسته تكیه دولت بازار است. شاید بد نباشد بدانید كه بیشتر جواهرفروشی‌های تهران، سنگهای مورد نیاز خود را از این بازار تهیه می‌‌كنند. بعضی از مغازه‌های این راسته تك‌فروشی هم دارند. بازار سنگ شهری ری، نیشابور، خراسان رضوی و قزوین هم از دیگر بازارهای عرضه معتبر عقیق هستند. عقیق جزو سنگهای نیمه‌قیمتی خرید و فروش می‌شود.
چطور اصالت عقیق را بشناسیم
برای اینكه بدانید عقیقی كه می‌خرید اصل است یا نه، بهترین راه، توجه موقع خرید است. بهترین راه چاره هم این است كه برای خرید به مغازه یا فردی مراجعه كنید كه روی او شناخت دارید و مطمئن هستید خودش هم شناخت خوبی درباره سنگها دارد. عقیق اصل رگه‌های نقطه‌‌ای، سوزنی، ابری و پر مانند دارد. حتی ممكن است این رگه‌ها از رنگ دیگری هم باشد. رگه‌های ایجاد‌شده در عقیق‌‌های مصنوعی ساختگی بوده و مثل رگه‌های معدنی، طبیعی و دلنشین نیست. اگر 2عقیق داشته باشید، یكی اصل و یكی مصنوعی، عقیقی كه سنگین‌‌تر است، اصل و سنگ سبك‌تر مصنوعی است. عقیق فقط 3درجه سختی‌‌اش از الماس كمتر است، بنابراین مقاومت سنگ آن باید بالا باشد و با یك ضربه كوچك نشكند یا ترك برندارد.
اگرانگشتری یا گردنبندی خریده‌اید كه نگین آن با یك ضربه كوچك خش برداشته، متأسفانه احتمال تقلبی‌بودن آن زیاد است. اگر موقع خرید، فروشنده بیش از حد با ظرافت و حساسیت نسبت به سنگی كه به شما نشان می‌‌دهد برخورد كرد، همین مسئله هشدار خوبی برای توجه بیشتر شما خواهد بود. عقیق اصل طبیعت متضاد با فصل دارد؛ تابستان خنك و زمستان گرم است، درصورتی كه نوع صنعتی آن متناسب با تغییرات دما تغییر می‌كند. عقیق قرمز طرفداران بسیاری دارد و نمونه طبیعی آن كمتر از بقیه انواع آن است. بعضی مراكز عقیق اصل را حرارت می‌دهند و بعد رنگ سرخ بعضی فلزها مانند زنگ آهن را به آن تزریق می‌‌كنند. تشخیص این نوع عقیق كار هر كسی نیست و نیاز به ابزار و تخصص دارد.
نگهداری از عقیق
فیروزه اگر در برابر مواد شوینده و مواد چرب مانند كرم قرار بگیرد، كیفیت خود را از دست می‌‌دهد و سبز لجنی بدرنگ می‌شود و به‌اصطلاح می‌‌میرد. در واقع این سنگ زنده خواص گذشته را نخواهد داشت اما خوشبختانه عقیق به‌دلیل بافت كوارتزی خود به اندازه سنگ‌فیروزه حساس نیست؛ یعنی موقع شست‌وشوی معمول ظرف یا استحمام می‌تواند همراه شما باشد. با این حال بهتر است سنگ عقیق را كمتر در معرض مواد شوینده، تغییرات دمایی و ضربه قرار دهید.
برای شارژ و تقویت خواص سنگ هم كافی است آن را 2ساعت در آب زلال قرار دهید و بعد به اندازه 3دقیقه و نه بیشتر زیرتابش مستقیم نور آفتاب بگذارید. اگر از عقیق به‌‌خوبی محافظت كنید می‌توانید مطمئن باشید كه موقع فروش ارزش آن كم نمی‌شود
