به گزارش ایران اکونومیست، به نقل از ایمنا، با تعطیل شدن مدارس و شروع تابستان، بخش قابل توجهی از دانش‌آموزان ترجیح می‌دهند اوقات فراغت خود را در فضای مجازی بگذارند؛ این در حالی است که ساعات طولانی صرف شده در فضای مجازی، آثار مخرب جسمی و روحی زیادی برای فرد خواهند داشت و در کنار آن، کلاهبرداری‌ها، مزاحمت و محتوای نامناسب از نگرانی‌های والدین خواهد بود؛ بنابراین آموزش سواد رسانه برای والدین و فرزندان، پر اهمیت خواهد بود.
براساس تحقیقات روانشناسان، کودکان زیر ۲ سال به هیچ وجه نباید از ابزار دیجیتال مانند تلفن همراه هوشمند و تبلت استفاده کنند؛ این در حالی است که باید برای کودکان ۲ تا ۱۰ سال، حداکثر ۱ ساعت زمان استفاده از اینترنت در نظر گرفته شود و این میزان در سنین بالاتر و نوجوانی، نباید به بیش از ۲ ساعت برسد با این حال، از جمله آموزش‌هایی که فرزندان نیاز دارد تا وارد فضای مجازی شود، آموزش و تاکید او بر این است که هرگز آدرس، شماره تلفن و سایر اطلاعات شخصی نظیر نام و آدرس مدرسه و عکس‌های خصوصی خود را بر روی اینترنت اعلام نکنند؛ در این راستا والدین می‌توانند با استفاده از نرم افزارهای مختلفی وجود دارند که با استفاده از آنها می‌توانید دسترسی کودک به وب سایت‌های نا مناسب را محدود کنند.
والدین باید توجه کنند که کامپیوتر را به جای قرار دادن کامپیوتر در اتاق خواب کودک، آن را در یکی از قسمت‌های اشتراکی خانه، مثل اتاق نشیمن بگذارند و ناظر استفاده کودک از آن در فضای مجازی باشند؛ همچنین برای سیستم رمز بگذارند تا زمانی که بیرون از خانه هستند کودک وقتش را با اینترنت هدر ندهد و معتادش نشود.
آموزش تفاوت بین درستی و نادرستی در دنیای اینترنت، نحوه احترام و رعایت حقوق دیگران در اینترنت، الگوی مناسب بودن و رفتار مهربانانه‌ای که باعث شود فرزند در مواقع خطر، بدون ترس آن را با والدین به اشتراک بگذارد، از عوامل مهم در استفاده از فضای مجازی است.
هرچند شاهد این موضوع هستیم که والدین بیش از فرزندان خود درگیر فضای مجازی هستند؛ روزهای شیرینی که می‌تواند با خانواده بگذرد و اوقات شادی را بیافریند، با محبوس شدن در قفس فضای مجازی می‌گذرد.
تابستان و غیرتابستان نداریم!
میزان استفاده از فضای مجازی، تابستان و غیر تابستان ندارد و محمد لسانی کارشناس رسانه و پژوهشگر تربیتی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در این باره اظهار می‌کند: درباره میزان استفاده از رسانه‌ها و فضای مجازی توسط دانش‌آموزان، باید گفت که تابستان و غیر تابستان نداریم؛ در این راستا در تمامی فصول، قاعده و سقف استفاده روزانه و هفتگی، تعیین شده است که هم خود فرد باید به آن پایبند باشد و هم خانواده، نظارت کافی بر آن داشته باشند؛ شناخت سقف استفاده روزانه از ابزارهای دارای صفحه نمایش از جمله تلفن همراه، تبلت، تلویزیون و رایانه، اهمیت زیادی دارد، علاوه بر آن باید زمان مشاهده صفحه نمایش را کنترل کنیم زیرا بر اخلاق، شناخت و عواطف تأثیر می‌گذارد.
وی می‌افزاید: التزام و اعتقاد خود خانواده‌ها به رعایت قواعد و الگو شدن برای استفاده از ابزارهای ارتباطی، بسیار اهمیت دارد، متأسفانه بیشتر والدین، معتاد به فضای مجازی هستند؛ نکته دوم، وضع قانون است تا چهارچوب‌های استفاده و مصرف را برای فرزندان، از لحاظ زمانی و چه مکانی، روشن کنیم؛ علاوه بر همه موارد ذکر شده، توجه به گفت‌وگو و تقویت تفکر نقادانه است؛ در واقع والدین می‌توانند با پرسیدن سوال از فرزند خود، آرام آرام تفکر نقادانه را در آنها تقویت کنند.
والدین، بهترین معلم برای فرزندان
این کارشناس رسانه خاطر نشان می‌کند: آموزش را باید از زمانی که چشم کودک، بینا و ذهن او فعال می‌شود شروع کنیم، کودک حتی در خردسالی از پدر مادر خود می‌آموزد و رفتارهایشان را به ذهن می‌سپارد، با همین روش، هنجارها و قواعد در ذهن او شکل می‌گیرند؛ بنابراین باید از خردسالی با والدین دارای خودکنترلی، هوشمند و تعامل‌گر، آموزش سواد رسانه‌ای را شکل دهیم چرا که آموزش، سخنرانی نیست بلکه در بسیاری از موارد، درست عمل کردن خود ماست.
لسانی بیان می‌کند: روش‌های آموزش سواد رسانه به دانش آموزان، عموماً به‌صورت مشارکتی و بازی محور است؛ باید آموزش را به بازی‌های خلاق و جذاب تبدیل کنیم که می‌تواند در شعر، نقاشی، داستان‌های مصور، عروسک‌ها و کتاب‌ها متجلی شود.
والدین باید علایق و استعداد فرزندشان را بشناسند
وی درباره بهترین تفریح و اوقات فراغت برای دانش آموزان می‌گوید: عواملی مانند سن، جنس، تحصیلات، علایق از اهمیت زیادی برخوردار هستند با این حال در کودکان، فعالیت‌های بدنی بین پسران و فعالیت‌های تعاملی و خلاقانه برای دختران، طرفداران بیشتری دارند؛ بنابراین بر والدین لازم است که استعداد فرزندان و علاقه آنها را بشناسند.
این کارشناس رسانه عنوان می‌کند: جدول مالکیت، جدولی است که نشان می‌دهد فرزندان از چه سنی می‌تواند از ابزار دیجیتال استفاده کنند و حتی چه زمانی مالک آن شوند؛ متأسفانه والدین در بسیاری از موارد، زودتر از زمان مناسب به تهیه این ابزار برای فرزندان خود اقدام می‌کنند که آثار مخربی دارد.
به گزارش ایمنا، استفاده اشتباه از اینترنت ممکن است به ایجاد تضادهای شخصیتی و فرهنگی هم منجر شود زیرا کودکان و نوجوانان، با اینترنت و حجم گسترده و شگفت انگیزی از اطلاعات مواجه می‌شوند؛ ویژه در دوران بلوغ که هویت افراد درحال شکل‌گیری است ممکن است با بحران روبه رو، تا جایی که این تأثیرات فضای مجازی بر کودکان، عواقب روحی و روانی جبران ناپذیری برای آنها در پی دارد.
