ذخایر اکسیژن محلول در آبهای سراسر جهان به سرعت در حال کاهش است و دانشمندان میگویند که این یکی از بزرگترین خطرات برای سیستم حمایت از حیات زمین است.
به نقل از اسای، همانطور که اکسیژن موجود در هوا برای موجوداتی مانند ما انسانها حیاتی است، اکسیژن محلول در آب(DO) نیز برای اکوسیستمهای آبی، چه آب شیرین و چه آب شور ضروری است.
اکنون طبق مشاهدات انجام شده اکسیژن این اکوسیستمها به طور قابل توجهی و به سرعت در حال کاهش است و این در حالی است که میلیاردها نفر در دنیا برای تامین غذا و روزی به زیستگاههای دریایی و آب شیرین متکی هستند.
اکنون گروهی از دانشمندان پیشنهاد میکنند که اکسیژنزدایی از آب به فهرست «هشدارهای سیارهای» اضافه شود تا بشریت بتواند آن را برای نسلهای آینده حفظ و حراست کند.
تاکنون هشدارهای سیارهای عبارتند از تغییرات آب و هوایی، اسیدی شدن اقیانوسها، تخریب لایه ازن در لایه استراتوسفر، تداخل با چرخههای فسفر و نیتروژن جهانی، نرخ از دست رفتن تنوع زیستی، استفاده بیش از حد از آب شیرین جهانی، تغییر سیستم زمین، هواپخشها و آلودگی شیمیایی.
گروهی از پژوهشگران به رهبری کوین رز بومشناس آب شیرین از موسسه پلی تکنیک رنسلر(Rensselaer) در ایالات متحده نگران هستند که این فهرست یکی از مهمترین محدودیتهای زمین را نادیده میگیرد.
پژوهشگران میگویند: اکسیژنزدایی مشاهده شده در اکوسیستمهای آب شیرین و شور زمین نشان دهنده یک فرآیند سیارهای است که برای یکپارچگی سیستمهای اکولوژیکی و اجتماعی زمین بسیار مهم است.
اکنون به گفته پژوهشگران، آستانههای حساس اکسیژن و مرتبط با نرخهایی قابل مقایسه با سایر فرآیندهای هشداری زمین در حال بررسی هستند.
غلظت اکسیژن محلول در آب به دلایل مختلفی کاهش مییابد. به عنوان مثال، آبهای گرمتر نمیتوانند اکسیژن محلول زیادی را در خود نگه دارند و با ادامه انتشار گازهای گلخانهای که دمای هوا و آب را بالاتر از میانگین بلندمدت خود افزایش میدهند، آبهای سطحی کمتر میتوانند این عنصر حیاتی را حفظ کنند.
اکسیژن محلول نیز میتواند توسط آبزیان سریعتر از زمانی که توسط تولیدکنندگان اکوسیستم دریایی تولید شود، استفاده و تخلیه شود. شکوفههای جلبکی و رشد باکتریایی ناشی از هجوم مواد آلی و مواد مغذی به شکل کودهای کشاورزی و خانگی، فاضلاب و زبالههای صنعتی، به سرعت اکسیژن محلول موجود را جذب میکنند.
در بدترین موارد، اکسیژن به حدی کاهش مییابد که میکروبها خفه میشوند و میمیرند و اغلب گونههای بزرگتر را با خود از بین میبرند. جمعیتهای میکروبی که به اکسیژن متکی نیستند، از مواد آلی مرده تغذیه میکنند و به تراکمی رشد میکنند که نور را کاهش میدهد و فتوسنتز را محدود میکند تا کل آب را در یک چرخه باطل و خفهکننده به نام اوتروفیکاسیون به دام بیاندازد.
اکسیژنزدایی در آب همچنین با افزایش اختلاف چگالی بین لایهها در ستون آب انجام میشود. این افزایش را میتوان به دلیل گرم شدن سریع آبهای سطحی نسبت به آبهای عمیقتر و ذوب یخها و کاهش شوری سطحی در اقیانوسها نسبت داد.
هرچه آن لایهها مشخصتر باشند، حرکت کمتری بین آنها به وجود میآید. این نوسانات چگالی به حرکت آبهای سطحی اکسیژندار به اعماق نیرو میدهد و بدون این فرآیند، تهویه در اعماق محیطهای آبی متوقف میشود.
همه اینها بر اکوسیستمهای آبی که بسیاری از گونههای ما برای غذا، آب، درآمد و رفاه خود به آنها متکی هستند، آسیب وارد میکند.
پژوهشگران خواستار تلاشی هماهنگ و جهانی برای نظارت و تحقیق در مورد اکسیژنزدایی آبهای سیاره ما، همراه با تلاشهای سیاستی برای جلوگیری از اکسیژنزدایی سریع و چالشهای مرتبط با آن هستند.
آنها میگویند: کاهش انتشار گازهای گلخانهای، روانآب مواد مغذی و ورودی کربن آلی، به عنوان مثال بارگیری فاضلاب خام، اکسیژنزدایی را کند یا به طور بالقوه معکوس میکند.
آنها میافزایند: گسترش چارچوب هشدارهای سیارهای برای گنجاندن اکسیژنزدایی به عنوان یک خطر که نیاز به تمرکز دارد، به این تلاشها کمک خواهد کرد.