ایران اکونومیست - روزنامه واشنگتن‌پست در گزارش خود به قلم مایکل سینک، رییس اندیشکده واشنگتن برای سیاست شرق نزدیک نوشت: حصول توافق اولیه ژنو میان ایران و گروه 1+5 که با نام رسمی "برنامه اقدام مشترک" شناخته می‌شود منافعی را برای هر دو طرف در پی داشت و موجب محدود شدن برنامه هسته‌ای ایران در ازای کاهش تحریم‌های بین‌المللی علیه این کشور و زمان برای بهبود اقتصادی شد. بنابراین با توجه به این تاثیرات مثبت به نظر می‌آید که هر دو طرف برنامه اقدام مشترک را اگر نه به اندازه حصول توافق نهایی اما به عنوان دومین انتخاب مناسب ترجیح می‌دهند تا مانع از بروز تنش‌های بیش‌تر شوند.
هرچند این شرایط دستیابی به توافق نهایی را غیرمحتمل‌تر می‌کند چون حصول آن نیازمند سازش‌هایی سخت است به ویژه از سوی منتقدان در داخل ایران که معتقدند اقدامات آمریکا در تضاد با ایدئولوژی و منافع کشورشان است. از طرفی دیگر اگر گزینه‌های جایگزین هولناک به نظر می‌آمد ممکن بود مذاکره‌کنندگان به این سازش‌ها تن بدهند اما دورنمای تمدید مذاکرات به این معنی است که آن‌ها چنین رویکردی ندارند.
به علاوه این مساله گره اصلی اختلاف میان کاخ سفید و کنگره آمریکا درخصوص تصویب قانون اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران در واشنگتن است. کنگره بر این باور است که تهدید تحریم‌های جدید برای متقاعد کردن ایران برای پذیرش توافق نهایی ضروری است چون تحریم‌ها نقش کلیدی در کشاندن ایران پای میز مذاکره داشته است. اما کاخ سفید دیدگاه دیگری دارد و معتقد است که تحریم‌های جدید تاثیری مخالف دارد و ثابت می‌کند عقیده ایرانی‌ها مبنی بر این که آمریکا قابل اعتماد نیست صحیح بوده و موضع مذاکره‌کنندگان را تضعیف می‌کند تا جایی که تهران را به سمت کناره‌گیری از مذاکرات سوق خواهد داد. این همان دلیلی است که باراک اوباما، رییس‌جمهور آمریکا تهدید کرده است در صورت تصویب این قانون آن را وتو خواهد کرد و حتی علیه آن لابی کرده است.
با این حال حق با چه کسی است؟
وتوی قانون تحریم‌های جدید علیه ایران به این کشور نشان خواهد داد که هیچ فشار بیش‌تری وجود ندارد و انگیزه تهران برای سازش را کاهش خواهد داد. علاوه بر این ضرب‌الاجلی که در برنامه اقدام مشترک تعیین شده بود را بی‌اعتبار خواهد کرد به گونه‌ای که نشان می‌دهد محتمل‌ترین گزینه جایگزین برای حاصل نشدن توافق، تمدید مذاکرات است.
این کار هم‌چنین موجب بروز تنش در روابط میان کاخ سفید خواهد شد به گونه‌ای که کار را برای رییس جمهور آمریکا تا بتواند حمایت کنگره را برای لغو تحریم‌ها علیه ایران به دست آورد سخت‌تر خواهد کرد. وتوی این قانون از سوی اوباما علاوه بر این برای کنگره مشکل ایجاد خواهد کرد چون فشارهایی که قانون‌گذاران تلاش می‌کنند آن را افزایش دهند تضعیف خواهد کرد. حتی اگر کنگره بتواند رای کافی برای بی‌اثرکردن این وتو را به دست آورد تاثیر تحریم‌های بیش‌تر منوط به همکاری همه‌جانبه برای اجرای آن است.
با وجود اختلافاتی که میان کاخ سفید و کنگره بر سر تحریم جدید ایران وجود دارد آن‌ها در قبال ایران مشترکاتی نیز دارند و دولت اوباما نیازمند است که با اعضای کنگره وارد رایزنی شود چون انجام این کار حصول یک نتیجه خوب را قابل دستیابی می‌کند.
با توجه به نگرانی‌های اساسی کنگره مبنی بر این که دولت ممکن است یک توافق بد با ایران را امضا کند بهترین گام این است که دولت دست از امتیازدهی به تهران در مذاکرات هسته‌ای بردارد و در ازا به دنبال توافقی با رهبران کنگره برای رسیدن به یک توافق نهایی قابل قبول باشد.
این مساله در حقیقت نیازمند قدرتمند شدن موضع مذاکره‌کنندگان آمریکا در مسائل کلیدی شامل تحقیقات ایران درباره سلاح هسته‌ای در فعالیت‌های هسته‌ای گذشته‌اش، نظارت و راستی‌آزمایی برنامه موشک بالستیک ایران و مدت‌زمان یک توافق است. اما این اتفاق نیازمند تضمین حمایت کنگره برای قدرتمند شدن و افزایش اعتبار رییس‌جمهور برای کاهش تحریم‌ها علیه ایران است. چیزی که ایران بیش از هر چیز نیازمند آن است.
از طرفی دیگر ایران باید متقاعد شود که گزینه جایگزین فشارهایی بیش‌تر از آنچه که هم‌اکنون آن‌ها را تجربه می‌کند در پی خواهد داشت و برای رسیدن به این منظور آمریکا و هم‌پیمانان مذاکره‌کننده‌اش باید به تمدید نکردن دوباره برنامه اقدام مشترک متعهد باشند و به تهران هشدار دهند که در صورت دست نیافتن به یک توافق نهایی در ضرب‌الاجل تعیین شده تحریم‌ها دوباره به کار گرفته خواهد شد.
این روزنامه آمریکایی در پایان نوشت: رییس جمهور آمریکا وقتی می‌گوید ما باید با حسن نیت مذاکره کنیم کاملا به حق سخن می‌گوید اما این کار نباید برای همیشه ادامه یابد اگر مقامات ایرانی باور کنند که گزینه جایگزین برای یک انتخاب استراتژیک ادامه مذاکرات است در حالی که امتیازات غرب بیش‌تر خواهد شد تعجبی نیست که این مذاکرات بدون نتیجه ادامه یابد.
منبع: ایسنا
ف/ف
