ايران اكونوميست-وضع قوانین و مقررات حمایتـی، طراحی ابزارهای نوین برای جلب قشرهای مختلف به سرمایه گذاری در بورس، عرضه‌های اولیه به شرط رعایت اصـل جذاب بودن و هماهنگی بازار پول و سرمایه، از راهکارهایی است که به رونق بورس کمک می‌کند.
به نقل از سنا، مدیرعامل کارگزاری بانک اقتصاد نوین درباره چگونگی برون رفت از شرایط فعلی گفت: وضع قوانین، مقررات و آئین نامه های مناسب و هدایت نقدینگی به بازار با هدف افزایش تقاضا به بالندگی و استمرار رونق در بورس کمک خواهد کرد.
نصر الله برزنی در ادامه افزود: طراحی و انتشار ابزارهای مالی متنوع که طیف وسیع تری از جمعیت کشور با سطوح مختلف ریسک را پوشش دهد یا مقرراتی که احساس امنیت سرمایه گذاران خارجی را برای فعالیت در کشور افزایش دهد، مانند تضمین حق حرکت آزادانه سرمایه به داخل و خارج از کشور و یا ایجاد ثبات در قوانین و مقررات شرایطی را فراهم آورند که احساس اعتماد و امنیت افزایش پیدا کند و تصمیم گیری سرمایه گذاران برای حضور بلندمدت در بازار سرمایه کشور قوت یابد.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به بخشنامه اخیر بانک مرکزی در خصوص لغو ممنوعیت سرمایه گذاری بانک ها در بازار سرمایه گفت: این بخشنامه می تواند باعث حرکتی سازنده برای بازگشت به دوران رونق بازار سرمایه شود. تجربه حضور و حمایت بانک ها از بازار سرمایه تازگی نداشته و به زمان تجدید حیات بورس در سال 68 بر می‌گردد.
برزنی با تأکید بر این نکته که بانکها و بیمه ها از بازیگران اصلی در بازار سرمایه کشور محسوب می شوند، گفت: بر اساس بند ج، قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران ، بانک ها بویژه بانک های توسعه ای، به سهامداران اصلی صنایع ملی تبدیل شدند و بورس جایگاه ایده الی برای ادامه فعالیت بنگاه داری و سهامداری آن محسوب می شد تا جائیکه سالها مدیریت سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران را نیز در اختیار خود داشتند. بنابراین حضور بانک ها در بورس های کنونی کشور نیز انکارناپذیر است.
وی در مورد اهمیت هم سو بودن بازار پول با بازار سرمایه برای خروج بورس از رکود خاطر نشان کرد: دلیل اصلی حضور موثر بانکها در بازار سرمایه ایران از سر خیرخواهی و کمک به این بازار نیست، بلکه حفظ منافع سازمانی و تجارت مبنای این بده بستان مالی است. همین وضعیت در سایر کشورها اعم از صنعتی پیش رفته و در حال توسعه نیز مصداق داشته است. و این امر به یک باور نهادینه درآمده که بانک ها و بیمه ها نقش تعیین کننده ای در بازارهای مالی دنیا دارند.
این کارشناس بازار سرمایه عرضه های اولیه، به شرط جذاب بودن این عرضه ها را یکی از راهکارهای مناسب برای برون رفت از شرایط کنونی بازار دانست و گفت: برخلاف باور عمومی غالب که عرضه های اولیه اوراق بهادار را عاملی برای خروج نقدینگی از بازار سرمایه تلقی می کنند، تجربه گذشته بازار ایران و سایر نقاط جهان نشان از آن دارد که برخلاف این باور، عرضه های اولیه هجوم سرمایه های جدید و بزرگتر شدن اندازه بازارها را در صورت رعایت اصل جذابیت عرضه اولیه رقم می زند.
وی درباره پایه استدلالی این ادعا گفت: جذابیت بیشتر و پربازده بودن این دسته از سرمایه گذاری ها در مقایسه با بازدهی در بازارهای ثانویه در سال های قبل به سهامداران اثبات شده است و درصورتیکه دولت برنامه های خصوصی سازی را با اصل بازدهی جذاب برای سرمایه گذاران خرد از سر گیرد، علاوه بر اینکه می تواند منبع درآمد مناسبی را در شرایط فعلی - کاهش قیمت نفت- برای خود فراهم کند به رونق و توسعه هرچه بیشتر بازار بورس بدون هیچ گونه حمایت نقدی نیز کمک کرده است.
این کارشناس ارشد بازار سرمایه در ادامه گفتگو با سنا با بیان این نکته که بازار سرمایه طی سالهای اخیر فراز و فرودهای بسیاری را تجربه کرده است و هربار بزرگتر و قدرتمندتر از گذشته به حیات خود ادامه داده است، خاطر نشان کرد: به گواهی اعداد و ارقام، بازار سرمایه در شرایط کنونی از بنیادی با استحکام قابل قبول برخوردار است و کاهش حدود 25 درصدی شاخص ها از یک طرف و افزایش درآمدهای واقعی شرکت های پذیرفته شده در مقایسه با بودجه های مصوب این ادعا را تقویت می کند.
مدیرعامل کارگزاری بانک اقتصاد نوین درباره دلایلی که به آینده بازار خوش بین است، گفت: دلایل زیادی برای خوش بینی و انتظار بازدهی بالا وجود دارد. از جمله افزایش احتمال حصول توافق با گروه کشورهای 1+5 که پس از آن بخش عمده ای از دارایی های ارزی بلوکه شده ایران آزاد می شود و رفع تدریجی تحریم های تحمیلی نیز امکان تجارت و نقل انتقال پول با سایر کشورها را افزایش می دهد، همچنین زمینه سرمایه گذاری های خارجی در کشور را تسهیل می کند.
وی در ادامه افزود: از سوی دیگر تداوم رشد اقتصادی در اروپا، آمریکا و کشورهای آسیایی نیز تقاضا برای محصولات صادراتی کشور را افزایش و به رشد اقتصادی ایران منجرخواهد شد که در نهایت شرکت های پذیرفته شده در بورس بیش از سایر شرکت ها از رونق اقتصادی متنفع خواهند شد.
برزنی تصریح کرد: به دلیل ماهیت بلند مدت سرمایه گذاری در بازار سرمایه و نگاه تاریخی به بازدهی بورس طی بیست و پنج ساله اخیر (از زمان شروع معرفی شاخص ها) بورس بی شک پله نخست پربازده ترین فعالیت اقتصادی کشور را از آن خود کرده است و چنانچه پیش بینی وضعیت اقتصادی و شرایط سیاسی محقق شود چشم انداز بازار اوراق بهادار کشور برای سال های پیش رو فارغ از نوسانات مقطعی، روندی افزایشی از نظر قیمت و حجم معاملات به همراه خواهد داشت.
به طور میانگین در 13 ماه اخیر هر ماه یک خبر ناخوشایند به گوش بازار سرمایه رسید و سهامداران را نگران کرد، به طوریکه هم اکنون باوجود انتشار موجی از خبرهای خوب، بورس برای جان گرفتن نیاز به زمان و مهلت دارد.
وی به آسیب شناسی عوامل افت بازار و راهکارهای خروج از شرایط فعلی پرداخت که در این بخش عوامل افت بازار مورد بررسی قرار گرفته است.
نصرالله برزنی نخستین عامل افت بازار طی 13 ماه اخیر را شوک ناشی از افزایش قیمت خوراک گاز پتروشیمی ها خواند و گفت: افزایش بیش از چهار برابری قیمت خوراک گاز پتروشیمی ها و وضع عوارض 30 درصدی برای برخی شرکت های معدنی را می توان دلیل دیگری برای ادامه کاهش قیمت های به شمار آورد. با این قوانین سرمایه گذاران نه تنها نگران کاهش سودآوری شرکت های پتروشیمی و معدنی شدند بلکه احتمال تسری این گونه تصمیم گیری ها به سایر صنایع کشور خروج بخشی از منابع سرمایه گذاران از بازار بورس را سرعت بخشید.
وی درباره دومین عامل اثرگذار بر افت بازار گفت: نگرش نادرست برخی تحلیلگران درخصوص روند رشد قیمت ها عامل دوم شروع افت قیمت ها در نیمه دوم دی 92 است. شاخص از ابتدای سال 92 تا نیمه دی ماه حدود 137 درصد رشد نشان داد، در حالی که رشد اقتصاد کشور منفی بود و همین امر نگرشی بین کارشناسان و تحلیلگرهای بازار ایجاد کرد که این قیمت ها غیرمنطقی است و حتی این نگرش را به معامله گران و سرمایه گذاران دیگر نیز انتقال دادند، درحالی که به این واقعیت چندان توجه نشد که ارزش پول ملی طی چهار سال گذشته حدود سه و نیم برابر ارزش خود را از دست داده بود.
این کارشناس ارشد بازار سرمایه با اشاره به اینکه بررسی شاخص ها، درآمد شرکت ها به ارزش واقعی ریال در برابر ارزهای معتبر، از رقم ابتدای سال 90 پائین تر است، خاطرنشان کرد: درحالیکه متوسط نسبت قیمت به درآمد شرکت ها (P/E) در ابتدای سال 90 با شاخص کل 23756 واحدی 7.7 مرتبه بود این نسبت در پایان آذر ماه سال جاری با شاخص 69500 واحد به 5.36 بار کاهش یافت که نشان از منطقی بودن قیمت سهام در مقایسه با سال 90 دارد.
از فاز دوم هدفمندی ها تا مسابقه بر سر نرخ سود
برزنی اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها را عامل سوم رکود بازار سرمایه خواند و گفت: اخبار مربوط به قریب الوقوع بودن اجرای فاز دوم قانون هدفمندی یارانه ها در سال 92 از یک طرف و اعمال سیاست های انقباضی در راستای مهار تورم کشور، بر بازار سرمایه تأثیر گذار بود.
مدیرعامل کارگزاری بانک اقتصاد نوین رقابت بازار پول با بازار سرمایه را چهارمین عامل اثرگذار بر بازار سرمایه دانست و گفت: در این موضوع شکی نیست که سطح ریسک پذیری همه سرمایه گذاران یکسان نیست و خیلی از مردم تمایل سرمایه گذاری در بازار سرمایه را ندارند و نظام مالی باید برای این دسته از سرمایه گذاران راهکار داشته باشد اما نرخ بهره ای که منجر به بی منطق جلوه کردن تولید شود، هیچ توجیه منطقی و اقتصادی برای هیچ نظامی ندارد.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه موسسات مالی و اعتباری و برخی بانک ها برای جذب نقدینگی آنهم بدون هیچ نظارتی به مسابقه با یکدیگر افتاده بودند، خاطر نشان کرد: رقابت فشرده نظام بانکی و موسسات مالی اعتباری از نیمه دوم سال 92 برای جذب هرچه بیشتر نقدینگی با افزایش نرخ سود سپرده ها تا میزان سالانه سی درصد، در عین کاهش سودآوری بانک ها، خروج بخش دیگری از نقدینگی بازار سرمایه را رقم زد و با وجود کاهش نسبی نرخ سود سپرده ها در هفته های اخیر به طور متوسط همچنان بازدهی سپرده گذاری در بانکها از بازدهی در بازار بورس اوراق بالاتر است.
نوسان گیری بلای جان بورس
برزنی پنجمین عامل رکود در بازار را عدم شفافیت اطلاعات مالی مجموعه شرکت های پذیرفته شده صنعت پالایشگاهی نفت خواند و گفت: شرکت های پالایشی که جزو صنایع بزرگ و اثرگذار بر بازار هستند مدت زیادی در پیچ و خم سیاست ها و برنامه ریزی های در زمینه کیفی سازی، تولید و قیمت گذاری مواد اولیه ( نفت خام) و محصولات قرار گرفتند که همین امر، شفافیت در این صنعت را تحت تأثیر قرار داد.
مدیرعامل کارگزاری بانک اقتصاد نوین به تأثیر عملکرد معامله گران نوسان گیر و رفتارهای هیجانی معامله گران تازه وارد در بازار اشاره کرد و گفت: حضور و نقش پر رنگ معامله گران روزانه در چند سال اخیر نیز عامل دیگری در کوتاه کردن دوره های رونق و طولانی تر کردن رکود در بازار شده است. با این شرایط و به دلیل عدم شفافیت کافی اطلاعات در بازار آن گروه از سرمایه گذاران تازه وارد که به دلیل رشد سریع شاخص ها و بازدهی بالای بازار اقدام به سرمایه گذاری در بازار کردند در زمان ریزش بازار با تحمل زیان از بازار خارج می شوند یا افرادی که با سودهای حداقلی به معاملات روزانه می پردازند.
سایه افت قیمت نفت بر بازار سهام
برزنی هفتمین عامل اثر گذار در کاهش شاخص کل را افت شدید قیمت نفت دانست و گفت: کاهش قیمت نفت خام، مشتقات نفتی و گاز عامل دیگری است که بر تداوم شرایط کنونی بازار تاثیر با اهمیتی به جا گذاشته است اثرات منفی و مستقیم آن متوجه کلان اقتصاد و تولید ناخالص داخلی و رشد اقتصادی و بطور غیر مستقیم بر بازار سرمایه کشور شده است.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به نقش کاهش قیمت نفت بر بودجه 94 اظهار داشت: لایحه بودجه سال 94 نیز به دلیل احتمال کسری درآمدها می تواند سبب کاهش متناسب در هزینه های دولت شود و انگیزه ای برای جبران کسری ها از منابع دیگر نظیر افزایش مالیات ها ایجاد کند همین گمانه زنی ها نیز دلیل دیگری برای تشدید نگرانی سرمایه گذاران از آینده بازار سرمایه شده است.
برزنی به مشخص نشدن نتیجه مذاکرات هسته ای به عنوان یک عامل اثر گذار در نوسانات اخیر اشاره کرد و گفت: در صحنه سیاسی گمانه زنی ها در زمینه احتمال یا عدم امکان دستیابی به توافق نهایی کشورهای 1+5 با ایران در زمینه گفتگوهای هسته ای موجب نوسانات متعددی در بازار اوراق بهادار شده است که تا روشن شدن نتیجه قطعی آن هر بار مذاکره می تواند نوساناتی را در پی خوش بینی ها و بدبینی های سهامداران داشته باشد.
تأثیر رفتارهای سرمایه گذاران بر بازار
اما داستان خبرهای ناخوشایند بازار از نظر این کارشناس بازار سرمایه به اینجا ختم نمی شود، او به درگیری های عراق طی چند ماه اخیر اشاره کرد و بیان داشت: تاثیرات سوء بحران سیاسی عراق بر اقتصاد ایران به خصوص برای شرکت های صادر کننده می تواند اختلالات جدی بر سودآوری شرکتهای بورسی وارد کند و همین امر به عامل دیگری بر ادامه شرایط موجود در بازار سرمایه کشور تبدیل شده است.
مدیرعامل کارگزاری بانک اقتصاد نوین در ادامه اظهار داشت: در بازارهای مالی، تعیین ارزش واقعی آنان تقریباً غیرممکن است به عبارتی علاوه بر عوامل ذاتی و بنیادی که بر قیمت های اوراق بهادار تاثیرگذار است، مسایل رفتاری نیز نقش تعیین کننده ای بر فرایند قیمت گذاری اوراق بهادار دارد، در نتیجه تصمیمات سرمایه گذاران در بازار نیز ارتباط مستقیمی با میزان اعتماد آنان نسبت به کارکرد بازار خواهد داشت.
برزنی ابهام نسبت به وضعیت آینده بازار براثر عوامل ذکر شده را آخرین عامل اثرگذار بر وضعیت بورس ذکر کرد و خاطرنشان کرد این عامل، باعث شده است تا سرمایه گذاران نسبت به ورود و سرمایه گذاری در بازار، دچار تردید شوند.
