به گزارش خبرنگار گروه علم‌وآموزش ایران اکونومیست، با آغاز زنگ تبلیغات برای نامزدهای چهاردهمین انتخابات ریاست‌جمهوری از ۲۱ خردادماه امسال، نامزدهای انتخابات در برنامه‌های متعدد تلویزیونی حضور یافته و به بیان دیدگاه‌های مختلف در حوزه آموزش عالی و دانشگاه‌ها و حوزه نخبگانی پرداختند. یکی از این برنامه‌ها میزگردها بود یکی از میزگردها حول موضوعات فرهنگی با حضور سه کارشناس و شخص نامزدها همراه با دو مشاور آنها برگزار می‌شد و در مدتی نزدیک به دو ساعت روی آنتن شبکه دو سیما می رفت.
بر این اساس و با توجه به قرعه‌کشی‌های انجام شده پنجشنبه ۲۴ خرداد محمدباقر قالیباف، جمعه ۲۵ خرداد امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، شنبه ۲۶ خرداد سعید جلیلی، یکشنبه ۲۷ خرداد علیرضا زاکانی، سه‌شنبه ۲۹ خرداد حجت الاسلام مصطفی پورمحمدی و چهارشنبه ۳۰ خرداد مسعود پزشکیان حوالی ساعت ۱۹ در استودیوی شبکه دو سیما حاضر شده و در برابر کارشناسان فرهنگی این برنامه یعنی حسین انتظامی، شهاب اسفندیاری و الهام یاوری نشستند و خود و مشاوران آنها به این سوالات پاسخ دادند.
مسعودپزشکیان، حجت الاسلام مصطفی پورمحمدی، سعید جلیلی، علیرضا زاکانی و محمدباقر قالیباف ۶ نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در این برنامه ها به مجموعه ای از سوالات کارشناسان در مورد موضوعات فرهنگی پاسخ دادند و از آنجا که دانشگاه و مقوله آموزش عالی نیز تا حدی در حیطه گسترده فرهنگی قرار می گیرد برخی سوالات نیز به امور دانشگاه و دانشگاهیان، دانشجویان، مرجعیت علمی و البته مساله مهاجرت نزدیک شد و نامزدهای انتخابات دیدگاه‌های خود را در این زمینه تشریح کردند.
با اینکه آموزش عالی و مجموعه دانشگاه‌های کشور با مسائل و موضوعات زیادی روبرو است، این موضوعات مانند کاهش تعداد دانشجویان، ضرورت راهکاری برای اداره مالی بهتر دانشگاه‌ها، نقش‌آفرینی بیشتر دانشگاه‌ها در زمینه حکمرانی و حل مسائل کشور، کاهش رشد علمی کشور، ضرورت تبیین نگاهی منصفانه به پژوهش‌های کاربردی و بنیادی و بی‌شمار، ارائه راه‌حل‌هایی برای مهارت‌آموزی و کاهش نرخ بیکاری دانش‌آموختگان و مسائلی از این دست هم از نگاه کارشناسان دور ماند و در این موارد سوالی نشد و هم خود نامزدها و مشاوران آنها به این موضوعات اشاره نکردند و سوالاتی تا حدی تکراری مانند موضوع اخراج اساتید (که بارها وزارت علوم و روسای دانشگاه‌ها در مورد آن توضیح داده‌اند) باقی ماند.
غیر از موضوعات آموزش عالی و دانشگاه که با در نظر گرفتن آمار بیش از ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار نفری دانشجویان و حدود ۲۰۰ هزار نفری اعضای هیات علمی دست کم ۴ میلیون نفر مخاطب مستقیم دارد، موضوع فناوری و ضرورت توسعه شرکت‌های دانش بنیان و حرکت به سمت اقتصاد مقاومتی با کمک آنها هم در میزگردها مطرح نشد.
محمد فاضلی و محمد بهشتی، به عنوان مشاوران مسعود پزشکیان، حجت الله ایوبی و عبدالمهدی مستکین به عنوان مشاوران پورمحمدی، محمدهادی همایون و شهرام یزدانی به عنوان مشاوران سعید جلیلی، صدیقه حجازی و مصطفی غفاری به عنوان مشاوران قالیباف، علیرضا نادعلی و صغری یکه زارع به عنوان مشاور علیرضا زاکانی، صدیقه حجازی و مصطفی غفاری به عنوان مشاور قالیباف در این میزگردها حضور داشتند.
پزشکیان/ با هرگونه اخراج اساتید مخالفم
«اوایل انقلاب مسئول گزینش شدم و سال‌ها هم ریاست دانشگاه علوم پزشکی تبریز را برعهده داشتم و در دانشگاهم یک استاد یا یک کارمند را اخراج نکردم. من چه کاره‌ام که کسی را اخراج کنم، اگر جرمی دارند دادگاه حکم بدهد اخراجش کند. اینکه کسی را اخراج کنم هیچ منطقی ندارد شاید به خاطر تسویه حساب شخصی است. اما اجازه نمی‌دهم نه تنها استاد بلکه هیچ دانشجویی را به خاطر اندیشیدن اخراج کنند. ما اگر منطق داشته باشیم، دانشجو که دیوانه نیست، با او صحبت و قانعش می‌کنیم». این بخشی از سخنان پزشکیان در مورد استادان دانشگاه در میزگرد فرهنگی بود.
ماجرای یک تنش
اما موضوع دانشگاه و آموزش عالی به همین سخنان در میزگرد پزشکیان ختم نشد و در بخش پایانی میزگرد فرهنگی، شهاب اسفندیاری به مباحث طرح شده درخصوص ماجرای اخراج اساتید و پاسخ‌های پزشکیان واکنش نشان داد و گفت آقای پزشکیان به نحوی صحبت کردید کأنه با استادی که تخلف هم کرده می‌خواهید مماشات کنید؛ دکتر فاضلی که کنار شما هستند عضو هیأت علمی پیمانی دانشگاه شهید بهشتی بودند، طبق مقررات عضو هیأت علمی عضو پیمانی نه می‌تواند مأمور باشد نه خارج از دانشگاه سمت بگیرد. او در ریاست جمهوری و وزارت نیرو سمت داشت و طبق گفته رئیس دانشگاه و مدیرگروه ۲ سال مراجعه و حضور در دانشگاه نداشت، ۸ سال دوره پیمانی‌شان طول کشیده اخراج شدند. چه «الم شنگه‌ای» در دانشگاه‌ها و رسانه‌ها راه انداختند. ۹۰ هزار عضو هیأت علمی داریم، به خاطر ۵ نفر حیثیت آموزش عالی ما را خدشه‌دار کردند. اینها بازی سیاسی است، مقهور بازی‌های سیاسی نشوید.
محمد فاضلی هم که فرد منظور شهاب اسفندیاری بود و به عنوان مشاور فرهنگی در سمت راست مسعود پزشکیان نشسته بود به اظهارات اسفندیاری واکنش نشان داد و درگیری لفظی بین این دو شکل گرفت که در نهایت منجر به ترک استودیو از سوی فاضلی شد و در پاسخ به اظهارات این کارشناس گفت که رئیس دانشگاه دروغ می گوید، شما هم دروغ می گویید. اسفندیاری پرسید آیا شما پیمانی نبودید؟ فاضلی جواب داد که من پیمانی بودم.
اسفندیاری باز پرسید پس چطور سمت گرفتید؟ به من تهمت دروغ گویی زدید.حق ندارید تهمت دروغ گویی بزنید. فاضلی (با صدای بلند) پاسخ داد شما نمی دانید! من پیمانی بودم، با مجوز هیأت امنای دانشگاه سمت گرفتم.
اسفندیاری همچنان ادامه داد آن وقت رئیس دانشگاه نمی دانست؟ چرا مجوز را منتشر نکردید؟ فاضلی هم جواب داد که به وزرات علوم بفرمایید فاضلی سه سال پیش شکایت کرده، سه سال است جرات نمی کنند رسیدگی کنند!
پای مجری هم به وسط کشیده شد و گفت که هم میکروفون دکتر فاضلی و هم میکروفن دکتر اسفندیاری را قطع کردیم چون انتظار رفتار فرهنگی داشتیم و این رفتار متناسب با شأن مخاطبان نیست.
پزشکیان هم خطاب به فاضلی که قصد ترک برنامه را داشت گفت بشین آقای دکتر من به جای تو حرف می زنم. فاضلی بدون توجه به اظهارات پزشکیان گفت: در رسانه ای که او (اسفندیاری) به عنوان کارشناس با من مساله شخصی دارد، صحبت نمی کنم. سپس میکروفن را به سمت پزشکیان پرتاب کرد، در حین خروج از استودیو گفت: شما موظف هستید کارشناسان را ادب کنید.
این تنش که در رسانه های مختلف بارها بازنشر شد روز بعد با واکنش رئیس پیشین دانشگاه شهید بهشتی و بعد هم پاسخ دانشگاه شهید بهشتی نسبت به ادعای اخراج محمد فاضلی مواجه شد که در نهایت در قالب بیانیه‌ای با ۱۲ بند در «اتمام همکاری با دانشگاه شهید بهشتی تهران» توسط ادعای فاضلی برای تنویر افکار عمومی منتشر شد.
به‌منظور تصمیم‌گیری نهایی در خصوص وضعیت ادامه همکاری نامبرده، نتایج بررسی‌های علمی و عمومی، پرونده در جلسه مورخ ۱۴۰۰/۶/۱۵ هیأت اجرایی جذب دانشگاه مورد بررسی قرار گرفت. هیأت اجرایی جذب ضمن بررسی سوابق و شرایط عدم پایبندی فاضلی به تعهدات اخلاقی و کاری و نداشتن احساس مسئولیت به عنوان عضو هیأت علمی در قبال دانشگاه و همچنین نادیده گرفتن ضوابط و مقررات آئین‌نامه استخدامی اعضای هیأت علمی با نقض مفاد ۲۰، ۲۱، ۲۲ و ۱۱۴ آئین‌نامه مذکور، ایشان را فاقد شرایط ادامه همکاری با دانشگاه دانست. براین اساس با موافقت صریح کمیته صلاحیت عمومی هیأت جذب و همچنین هیأت مرکزی جذب دانشگاه، مقرر گردید همکاری ایشان با دانشگاه به عنوان عضو هیأت علمی خاتمه یابد.
توضیحات دانشگاه شهید بهشتی در خصوص ادعای محمد فاضلی
پورمحمدی از کدام تجربه در حوزه علم گفت
اما در میزگرد فرهنگی پورمحمدی به طور مشخص و مستقیم به موضوع آموزش عالی یا فناوری و دانش‌بنیان‌ها اشاره‌ای نشد ولی وی در مورد وضعیت آموزگاران صحبت کرد.
پورمحمدی در این مورد گفت: معلمی که برای کمبود هزینه‌های زندگی خود مجبور است در تاکسی اینترنتی کار کند نمی تواند به خوبی آموزش دهد؛ خانواده‌ها باید به تربیت فرزندان خود دل ببندند و دولت هم باید از تصدی‌گری، فعالیت خود را کاهش دهد باید از تجربیات جهانی در حوزه آموزش استفاده کنیم. ما این همه معلم داریم. آنها علاقه ملی، دینی و انقلابی ندارند؟ تجربه‌های جهانی می‌گوید بسیاری از جوامع نوین موضوع درسی را به آموزگارها واگذار کردند و این یک تجربه موفق است.
جلیلی اگر من به عنوان رئیس جمهور انتخاب شوم...
میزگرد فرهنگی سعید جلیلی، دیگر نامزد انتخابات ریاست جمهوری اما با ارجاعات بیشتری به موضوع دانشگاه همراه بود. وی دانشگاه ها را یکی از شاخص‌های افزایش ارزآوری کشور دانست و در پاسخ به سوالی در مورد تعیین شاخص های ارزیابی نظام آموزش عالی گفت: یکی از برنامه های اساسی و اولویت دار در بخش دانشگاه است و اعتقادم به رشد هشت درصدی از طریق دانشگاه است.
جلیلی تاکید کرد: توجه به فارغ التحصیلان علوم انسانی بسیار مهم است و باید برای آنها ساز و کاری داشت و اگر من به عنوان رییس جمهور انتخاب شوم از همین شهریور امسال برنامه‌های خود را در چند دانشگاه به صورت
البته جلیلی این را هم گفت که مدیران دانشگاه‌ها باید ماموریت یابند که در این موضوع رشد سهم خود را ایفا کنند و رشد اقتصادی از اجرای طرح و تخصیص بودجه به فلان وزارتخانه به دست نمی آید. وقتی دانشجویان ببینند می‌توانند در دانشگاه خود بزرگترین پروژه‌ها را اجرا کنند نشاط اجتماعی افزایش می‌یابد و مهاجرت کاهش می‌یابد.
عدالت آن است که هر چیزی در جایگاه خود قرار بگیرد، بر برنامه ریزی که داریم متناسب با استعدادهای کشور برنامه ریزی کنیم که نقش پرشکوه خود را ایفا می کند در کنار نظام نخبگی، نظام استعدادیابی هم داشته باشیم.
جلیلی البته به دیدارهای خود با دانشجویان و حضور در دانشگاه‌ها و جلسات مختلف دانشجویی هم اشاره و تاکید کرد برای تقویت پیشرفت کشور هر دانشگاه باید یک دولت سایه باشد.
قالیباف چه راهکاری داد؟
میزگرد فرهنگی با حضور قالیباف شاید تنها میزگردی بود که موضوع کاهش رتبه علمی در آن مطرح شد. وی در پاسخ به سوالی درباره راهکار بازگشت رشد علمی کشور، گفت: ممکن است که رشد علمی برخی از کشورهای منطقه نسبت به ما بیشتر شده باشد، اما برخی اوقات رشد آنان بادکنکی است و اساتید را از سایر کشورها می‌آورند.
قاضی‌زاده‌هاشمی و ۷۰ سفر استانی
قاضی زاده هاشمی هم در میزگرد فرهنگی با سوال مشخص در زمینه وضعیت آموزش عالی، دانشگاه‌ها و فناوری روبرو نشد. اما وی در پاسخ به اسفندیاری با طرح این سوال که در سال ۱۴۰۱ کشور ما با چالش های اجتماعی روبرو شد، حضور فعالی در تیم تبیین روشنگری و حضور در بین جوانان و دانشجویان از شما ندیدیم. گفت: یا جستجوی حضرتعالی کامل نبوده است و یا در فضای مجازی به خوبی انعکاس داده نشده است و اگرنه قبل از برنامه دولت برای حضور در دانشگاه‌ها، در بیش از ۱۰ دانشگاه تهران و استان‌های زنجان، قم، سیستان، خراسان رضوی و خوزستان حضور یافتم.
زاکانی میدان را به چه کسانی می‌دهد
زاکانی هم به سابقه خود به عنوان یک فعال دانشجویی اشاره کرد و گفت: به واسطه پیشینه خودم از سال ۶۸ تا ۸۲ در جریان جنبش دانشجویی نقش داشتم و معتقد به ظرفیت بزرگ جوانان هستم. اساس اشکال موجود، نداشتن شناخت است و نمی‌دانیم چه ظرفیت بزرگی در جوانان وجود دارد پس مسئولان اول باید به جوانان اعتقاد و بعد اعتماد کنند.
وی البته این را هم گفت که سعی کردیم در همین نشست دو فرهیخته را بیاوریم که از بطن جوانان هستند و کسانی که می‌توانند در حوزه جوانان به بهترین نحو این مسیر را بروند. می‌توان هم در مسیر رشد در مدارس و دانشگاه‌ها امکانی برای رشد را تربیت بدهند، و بعد مسئولان هم باید امکان انتقال به سطوح بالاتر را برای اینها فراهم کنند.
