به ازای قیمت هر سهم چقدر سود می خواهید؟

 ایران اکونومیست- به عبارتی این نسبت نشان می دهد که آیا قیمت سهام به نسبت سودی که بین سهامدارانش توزیع می کند، ارزش دارد.

این نسبت رایج ترین نسبتی است که در بازار سرمایه، برای سرمایه گذاران دور اندیش دارای اهمیت بسیار زیاد است و علت محبوبیت این نسبت، توانایی آن در بیان ارزش بازار و سود هر سهم به زبان یک عدد ریاضی است. هدف این نسبت بیان رابطه قیمتی می باشد که سرمایه گذار براساس چشم انداز آینده شرکت، برای سود پیش بینی شده هر سهم به آن توجه می کند.

این نسبت در حالی منعکس کننده عقیده بازار درباره یک شرکت است که طبق اعتقاد سرمایه گذاران و کارشناسان نسبت بالای آن برای شرکت های روبه رشد بالا بوده و به عبارتی می تواند نشان دهنده خوش بینی و مقدار پایین آن نشان دهنده بدبینی عموم سرمایه گذاران درباره آینده شرکت باشد و تا زمانی این نسبت بالا خواهد بود که عموم سرمایه گذاران به توانایی رشد سود یا افزایش قیمت آن سهم باور داشته باشند؛ اما اگر این اطمینان در قابلیت سودآوری شرکت از بین برود، نسبت مذکور نیز افت خواهد کرد.

نگاه به این نسبت اما از زوایای دیگر متفاوت است؛ به گونه ای که نسبت قیمت به عایدی یک سهم بیانگر سطح ریسک آن بوده و هرچه بالاتر باشد، ریسک سهم هم بالاتر خواهد بود و در صورت منفی شدن بازار همانند آنچه در حال حاضر با آن مواجه هستیم، تمایل به فروش سهام با نسبت بالای پی بر ای نسبت به سایر سهام افزایش می یابد و در نهایت هنگامی که شرکت ها دوره رشد خود را پشت سر می گذارند، سود آنها تثبیت و نسبت مذکور تعدیل می شود.

بدین ترتیب طبق آمار موجود از قیمت سهام و سود برآوردی آنها می توان این نسبت را برای تمامی شرکت ها محاسبه کرد. البته توجه به این نکته حائز اهمیت است که یکی از مهمترین اشتباهاتی که سرمایه گذاران غیر حرفه ای مرتکب می شوند خرید سهام صرفاً به اتکای نسبت پی بر ای بسیار بالا یا بسیار پایین است. به عبارت دیگر هر چند این نسبت کلیدی برای معمای ارزشگذاری سهام است، اما تمام آن نیست.

در حال حاضر اما بازار سهام تحت تأثیر رکود حاکم بر معاملات و ریزش قیمت ها با کاهش نسبت قیمت به درآمد اکثر قریب به اتفاق شرکت ها مواجه شده و در بسیاری از سهام نیز حتی به زیر نسبت 4.5 واحدی بدون ریسک نرخ 22 درصدی سود سپرده های بانکی رسیده است. به عنوان مثال 63 شرکت دارای نسبت قیمت به عاید بالای صفر و زیر رقم این نسبت برای سود بدون ریسک سپرده های بانکی می باشند.

این در حالی است که حدود 20 شرکت نیز به دلیل مواجه با زیان هر سهم دارای نسبت قیمت به عایدی منفی و زیر صفر هستند که "شلرد" صدرنشین این شرکت ها است.

در مقابل فن آوا با در اختیار داشتن نسبت 975 واحدی، بیشترین رقم پی بر ای را به خود اختصاص داده است.

پس از آن نیز پنج شرکت فنرسازی زر، زامیاد، محور خودرو، پگاه آذربایجان و سایپا با نسبت قیمت به عایدی بالای 100 واحدی، اختلاف فاحشی با سایر سهام قابل معامله در بازار سهام دارند. حال آنکه این نسبت برای کل بازار به طور میانگین حدود 7.6 واحد است و نسبت مذکور برای 75 شرکت نیز پایین تر از این رقم بوده است.

اما نکته حائز اهمیت اینکه سود سپرده بانک ها در حالی نسبت حدود 4.5 واحدی قیمت به عایدی را دارا می باشند که سهام آنها نسبتی پایین تر از این رقم را دارند.

این در حالی است که سهامدار یک بانک در مقایسه با سرمایه گذاری در سپرده های بانکی ریسک بیشتری را متحمل می شود و به دلیل انتظار از کسب بازدهی بالاتر از نرخ سود بدون ریسک، به نظر می رسد این نسبت بایستی برای سهام بانک ها بالاتر باشد.

شایان ذکر است در برخی موارد نسبت مذکور برای شرکت هایی که در حال حاضر اقدام به برگزاری مجمع عادی سالیانه جهت تقسیم سود و یا افزایش سرمایه خود کرده اند، می تواند با تعدیل همراه گردد.

در این رابطه گرچه نسبت مذکور برای بسیاری از سهام پایین تر از متوسط بازار و نیز نرخ سود سپرده های بانکی است، اما در همین قیمت ها باز هم خریداران اقبال چندانی را از خود نشان نمی دهند و به گفته بسیاری، کاهش های اخیر در پی ترکیدن حباب شکل گرفته در بورس بوده است. حال آنکه در اواسط سال گذشته با وجود نسبت پی بر ای 8 تا 9 واحدی سهام هم از حباب قیمت ها حرفی به میان نمی آمد و کفه تقاضا بر عرضه سهام غلبه داشت.

در مجموع آنچه که باید توجه داشت این است که بورس و نیز اقتصاد کشور هم اکنون از شرایط رکودی رنج می برد و برای ارایه تصویر روشن تری از نسبت پی بر ای و امکان رشد منطقی قیمت سهام در بورس تهران، باید به مشکلات ساختاری و مزمن اقتصاد ایران و به ویژه بازار سرمایه توجه شود.