ایران اکونومیست -روند فرسایشی شاخص کل بورس روز گذشته نیز ادامه پیدا کرد به‌طوری که شاخص کل با افت 170 واحدی مواجه شدو به رقم 69 هزار و 254 واحد رسید. روز گذشته مطابق روزهای پیشین، جهت‌گیری خاصی در معاملات مشاهده نشد و معاملات بازار سهام همچنان در رکود به سر برد. دیروز حجم و ارزش معاملات با افت حدود 43 و 53 درصدی مواجه شدند که این نشان دهنده عدم رغبت سرمایه‌گذاران برای فعالیت در بازار است و این در حالی است که فضای صبر و انتظار سهامداران که پس از تمدید مذاکرات آغاز شده بود، در روز گذشته در بازار سهام همچنان ادامه داشت.
به گفته بسیاری از کارشناسان بازار، عوامل ایجاد رکود در معاملات، انتظار و سردرگمی سهامداران، ابهام در مذاکرات، بحث بودجه 94 و کاهش قیمت نفت است و مادامی که در این سه مورد اتفاق خاصی رخ ندهد، اتفاق خاصی در بازار نمی‌افتد هرچند برخی کارشناسان معتقدند باید ارکان نظام اعم از دولت و مجلس با تزریق نقدینگی به صندوق توسعه بازار به فضای معاملات تحرک بخشند.
در این میان برخی گمانه‌زنی‌ها از احتمال توقف روند نزولی شاخص به زودی حکایت دارند؛ هرچند برخی ابهامات قطعیت در اظهارنظرها را با تردید مواجه می‌سازد. به عنوان نمونه احتمال تصمیمات جدید وزارت نفت برای تعیین تکلیف نرخ‌گذاری محصولات پالایشی بر مبنای قواعد کیفی‌سازی یکی از موضوعاتی است که به ابهام در این گروه و توقف نمادهای معاملاتی آنها در بورس منجر شده است. این در حالی است که برخی کارشناسان معتقدند بازگشایی نماد این گروه می‌تواند تهدیدی جدی برای شاخص باشد. برخی دیگر نیز معتقدند پتانسیل تحریک‌پذیری شاخص کل از بازگشایی این نمادها مانع از روند روبه رشد بازار خواهد شد و بورس و وزارت نفت باید تصمیمی جدی در این زمینه بگیرند تا این عامل بالقوه تهدید بازار در زمان کمتری به فعلیت رسیده و مستهلک شود.
در این رابطه، نصرالله برزنی، مدیر عامل کارگزاری بانک اقتصاد نوین به وضعیت توقف نماد پالایشگاهی اشاره کرد و گفت: پالایشگاه‌ها برای بورس تهران مجموعه با ارزشی هستند هرچند زمانی هم که در سازمان بورس پذیرفته و درج شدند، اطلاعات غیر‌شفاف و متناقض و بر اساس اخبار غیر‌رسمی داشتند و در طول زمان نوسانات قیمتی مختلفی را تجربه کردند به‌طوری که بر مبنای حدسیات قیمت می‌خورند و بر‌اساس حدسیات نیز با نوسانات قیمتی مواجه می‌شوند. برزنی ادامه داد: قیمت سهام پالایشگاه تهران از 7 هزار و 500 تومان به 120 هزار تومان و قیمت سهم پالایشگاه بندرعباس از 114 تومان به یک هزارو 750 تومان رسید و این به دلیل عدم ثبات رویه و سیاست‌ها در بورس است. وی در پاسخ به این سوال که بازگشایی این نمادها بر بازار چه تاثیری خواهد داشت، گفت: با توجه به اینکه در وضعیت این شرکت‌ها ابهام وجود دارد، باز شدن این نمادها در صورت عدم شفافیت و عدم وضوح در سیاست‌ها و رویه‌های خود می‌تواند در بازار تاثیر مخربی داشته باشد مگر اینکه با اطلاعات درست و وضعیت روشن بازگشایی شوند. این کارشناس بازار سهام به سه وظیفه سازمان بورس تاکید کرد و گفت: کشف قیمت، شفاف‌سازی و تسهیل معاملات از وظایف مهم بازار سهام است و باید گفت که عدم شفافیت به بی‌عدالتی در بازار دامن می‌زند و این نوعی ظلم به سرمایه‌گذاران است.
وی به عدم تمایل سرمایه‌گذاران برای فعالیت در بازار سهام اشاره کرد و گفت: پایین آمدن قیمت‌ها موجب شده است که برخی اظهار کنند قیمت سهام جذاب شده است و این روزها بهترین فرصت برای خرید سهام است اما واقعیت این است که ابهامات موجود در بازار سرمایه مانع از اظهار قطعی چنین نظری می‌شود و این در حالی است که اجماع عمومی بین سرمایه‌گذاران اعم از حقوقی یا حقیقی در این مورد وجود ندارد چرا‌که تردید‌هایی که در فضای بازار سهام وجود داشت، هنوز هم به قوت خود باقی است وبنابراین نمی‌توان در مورد شرایط بازار وقیمت سهام با قطعیت نظر داد. وی ادامه داد: ابهام در توافقات هسته‌ای، کاهش قیمت نفت و بحث بودجه ارائه شده به مجلس همه و همه به شرایط صبر و انتظار بازار سهام دامن زده به‌طوری که سرمایه‌گذاران نگران هستند که قیمت نفت که در بودجه، 72 دلار پیش بینی شده به زیر 60 دلار برسد و مثل سال گذشته که بازار از افزایش قیمت گاز تاثیر منفی گرفت، از قیمت نفت نیز تاثیر منفی بگیرد؛ در حالی‌که ابهام در توافقات هسته‌ای نیز موجب نگرانی فعالان بازار شده است.
برزنی افزود: تغییر مدیریت سازمان بورس نیز موجب ایجاد انتظاراتی در فعالان بازار شد به‌طوری که سرمایه‌گذاران انتظار تزریق نقدینگی در بازار و فعالیت بیشتر صندوق توسعه بازار را داشتند به‌طوری که شاخص کل در روزهای ابتدایی این تغییر مدیریتی میل به افزایش داشت. این کارشناس بازار سهام، تزریق نقدینگی به بازار سهام را آنی ترین و بهترین محرک رونق معاملات بورس دانست و اظهار کرد: در بحران مالی سال 2008 آمریکا مستقیما فدرال رزرو، دولت و موسسات عمومی به تزریق نقدینگی به بورس اقدام کردند.
وی افزود: 50 میلیارد دلار نقدینگی فدرال رزرو از محل خرید اوراق قرضه مردم و موسسات سرمایه‌گذاری بزرگ موجب خروج بازارسهام این کشور از رکود شد. برزنی خاطر‌نشان کرد: در کشور ما هم اگر صندوق توسعه بازار بزرگ شود و به‌طور منظم و مستمر مقداری نقدینگی به این صندوق تزریق شود، می‌تواند موجب تحرک بورس شود چرا‌که می‌تواند در سرمایه‌گذاران اطمینان خاطر ایجاد کند البته اگر این اقدام مقطعی و برای یک بار اتفاق افتد، سرمایه‌گذاران در این شرایط تنها فرصت فروش به دست می‌آورند بنابراین سیاست تزریق نقدینگی مقطعی نمی‌تواند موثر باشد. برزنی گفت: تجربه آمریکا، ژاپن و اخیرا بانک مرکزی اتحادیه اروپا(که مدت‌ها سیاست‌های انقباضی پیش گرفته بود) برای خروج از رکود،اتخاذ سیاست‌های انبساطی بوده است و بورس کشور ما هم به‌عنوان یک بازار نو پا که دنباله رو بورس‌های جهانی است، نیز باید ازاین رویکردها استفاده کند. مدیر عامل کارگزاری بانک اقتصاد نوین چشم انداز بورس را در دوماه آخر سال جاری با توجه به اراده‌ای که سازمان و دیگر ارکان نظام برای بهبود وضعیت بازار سهام داشته است، مثبت دانست و افزود: اگر این اقدامات از سوی نهاد‌های اجرایی و نظارتی مرتبط صورت بپذیرد، بورس تهران به‌طور قطع شرایط مطلوب تری را در دوماه انتهایی سال تجربه خواهد کردعلاوه بر این، فعالیت‌های تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در صورت بروز اتفاقات مثبت به یک نوع محرک در بازار سهام تبدیل و موجب خروج بازار از رکود و افزایش سرمایه‌گذاری آن خواهد شد.
وی به وضعیت حقوقی‌ها در بازار اشاره کرد و افزود: این معامله‌گران بیش از یک سال است که در بازار به‌صورت جدی فعال نیستند که البته عدم فعالیت این گروه تعمدی نیست. وی کمبود نقدینگی را دلیل بی‌تحرکی این گروه دانست و گفت: بانک مرکزی در ادامه سیاست‌های انقباضی خود بر بدهکاران برای تسویه بدهی خود فشار وارد کرده است و از آنجا که عمده سرمایه‌گذاری این گروه از منابع استقراضی بوده است، در دوسال اخیر با مساله کمبود نقدینگی مواجه بوده‌اند. وی با بیان اینکه این دسته از معامله‌گران عکس جهت رونق شاخص حرکت می‌کنند، گفت: حتی در روزهای رونق بازار این معامله‌گران برای فروش فرصت پیدا می‌کنند چرا که باید بدهی‌های خود را تسویه کنند.
