برگزیده سرمقاله‌های روزنامه‌های صبح سه شنبه/ریشه اصلی فتنه ۸۸

کیهان:روز جمهور

«روز جمهور»عنوان یادداشت روز روزنامه ه کیهان به قلم محمد ایمانی است که در آن می خوانید؛رویداد روز 9 دی 1388 پاسخ متقارن و متناسب انقلاب اسلامی به طرح انقلاب مخملی در ایران است. در این روز دو مدعا به هم رسیدند و در ترازوی واقعیت نهاده شدند. آمریکا و غرب تا آن زمان انقلاب های مخملی و رنگی متعددی را در کشورهایی مانند اوکراین، گرجستان، قرقیزستان، لبنان و...- با شدت و ضعف ها و تشابه و تمایزهایی- به پیش برده بودند. رسانه های غرب با اتفاقات تلخی که قبل از انتخابات 22 خرداد 88 تدارک شد و بعد از آن به مدت 8 ماه تداوم پیدا کرد، این انگاره از پیش مهیا را برساختند که جنبش تازه ای در مقابل انقلاب اسلامی پدید آمده و حاکی از دگرگونی اعتقادی ملت ایران است. همان سال نشریه اکونومیست با بررسی رفتار یکی از سران فتنه و حامیان وی نوشت «او قصد دارد بنیان های انقلاب اسلامی را به چالش بکشد.»

رویداد 9 دی 88 به عنوان روز «جمهور» و «جمهوری اسلامی» در چنین متنی اتفاق افتاد. البته طی روزهای اخیر طیف ها و رسانه هایی- مثل همان روزها- دوست دارند پشت به واقعیت بنشینند یا به روش استتار کبک از تمام هیکل خود، چشم خویش را بپوشند و نبینند و با این سبک به انکار و کتمان بپردازند. اما رویداد 9 دی آن قدر پرارتعاش و اثرگذار بود که رسانه ها را در غرب مبهوت و مقهور خود کرد. روزنامه نیویورک تایمز چند روز بعد اذعان کرد «این تظاهرات، بزرگترین اجتماع در تهران از زمان تشییع پیکر آیت الله خمینی در سال 1989 [1368] به این طرف است... سیاستمداران آمریکایی تحلیل اشتباهی نسبت به ثبات ایران دارند و خیال می کنند حکومت رو به نابودی است. یک نکته روشن است. بخش اعظم جامعه ایران از اتفاق روز عاشورا ناراضی اند. بسیاری در غرب به خاطر تمرکز زیاده از حد روی مخالفان، چشم بر حقیقت مسلم بسته اند. وجود یک اپوزیسیون جدی در ایران محل تردید است...

نظرسنجی دانشگاه مریلند و واکنش های گسترده به حوادث عاشورا نشان می دهد اکثریت مردم ایران حامی جمهوری اسلامی هستند.» فوران واقعیت و بروز و ظهور اجتماعی یک ملت بزرگ در نهم دی در حالی بود که جریان فتنه مدعی جنبش، آرایه ها و شاخ و برگ خود را فرو ریخته می یافت و حقیقت گروهکی آن به همراه برخی عناصر افراطی حزبی به شکلی انگشت نما به نمایش درمی آمد. از 25 خرداد تا 18 تیر و از 27 شهریور (روز قدس) تا 6 دی (روز عاشورا) همه دیدند که چگونه کاریکاتور جنبش آب رفت و باد دمیده در کالبد ادعای تقلب تهی شد. اکنون می شد واقعیت و مجاز «انقلاب» و «جمهور» را نظاره کرد که مردم واقعی کجا ایستاده اند و برای چه دست به بسیج اجتماعی زده اند.

جمعیت 40 میلیونی که 22 خرداد تشخیص دادند رفتن آنها «پای صندوق»- فارغ از رای به این یا آن نامزد- سرمایه گذاری برای اقتدار و امنیت و پیشرفت و سربلندی ملی است، در مدت 8 ماه به چشم دیدند که کسانی از دل این حماسه و فرصت بزرگ می خواهند تهدید علیه امنیت ملی بسازند و آن را پای جمهور بنویسند و به نام جمهور به جنگ اسلام بروند؛ چنان که علنا در روز 13 آبان روی هویت «اسلامی» در عبارت جمهوری اسلامی خط کشیدند. بنابراین همان عقبه ملی با بصیرت و تشخیص و اقدام به موقع این بار در «کف خیابان» حاضر شد تا فرصت طلبان و بدخواهان و دشمنان نتوانند «جمهور» را مصادره به مطلوب کنند. برای یک ملت بزرگ که مقدسات اسلامی و امام حسین علیه السلام را همه چیز خود می داند و پای آن بهترین عزیزان خود را فدیه داده تا برای شعار «بابی انت و امی یا حسین»(ع) گواه از جنس جان آورده باشد، پذیرفتنی نبود که طایفه ای نگون بخت به بهانه رای و انتخابات و ادعای تقلب، به قتل عام برترین ارزش ها و فضیلت ها دست یازند. خبط و خباثت روز عاشورا، به دردناکی خنجرزدن به قلب یک ملت و آتش افکندن در جان او بود. فتنه گران در رویداد روز عاشورا و سپس مردمان خداجو خواندن اوباش حرمت شکن، گور خود را کندند. «لعن علی عدوک یا حسین- خاتمی و کروبی و میرحسین»، بروز اجتماعی چنان انزجاری بود.

بنابراین باید به ماجرای سال 88 و 9 دی آن سال از منظر دقیق تری نگریست. فتنه خط قرمز نظام است چون خط قرمز جمهور است. فتنه خطر قرمز نظام است چون به تصریح قرآن کریم «الفتنهًْ اکبر من القتل» و «الفتنهًْ اشدّ من القتل». فتنه قتل عام ارزش ها و فضیلت ها و منافع و مصالح یک ملت بود، همچنان که دشمن ترین دشمنان ملت ایران در آمریکا و انگلیس و اسرائیل را امیدوار کرد که می توانند منفذی در داخل پیدا کنند و شبیخون بزنند. فتنه خط قرمز است چون یک فرصت و سرمایه گذاری بزرگ ملی را تبدیل به نقطه طمع و طراحی های تازه دشمنان و ایجاد تهدیدهای بزرگ کرد. فتنه خط قرمز است چون به تصریح رهبر معظم انقلاب، «رای مردم حق الناس است». همان مقتدای حکیمی که در مقابل برخی اشرافیت طلبان و انحصارطلبان سیاسی- از جمله در دوره سازندگی و بعد از آن- همواره بر مشارکت حداکثری و حضور همه سلایق تاکید کردند، با دو تعبیر در حقیقت دو روی یک سکه را بازگو کردند.

«فتنه خط قرمز است»، روی دیگر تعبیر «رای مردم حق الناس است» می باشد. اینکه سیاست بازان وقتی پیروز یک انتخابات می شوند، رای مردم را حق الناس بدانند اما هنگامی که شکست می خورند زیر میز بازی و قواعد دموکراسی و اخلاق و انصاف و مصلحت ملی بزنند، در حقیقت با مردم دروغ می گویند. اینکه فلان رجل سیاسی- با سابقه ریاست جمهوری- و قبیل او در خفا بگویند تقلب را قبول ندارند اما پای ادعای تقلب بایستند و به التهاب و هیجان عمومی دامن بزنند تا به آن بی ثباتی و آشوب افکنی بزرگ ختم شود فقط یک معنا می تواند داشته باشد و آن اینکه در حضیض فتنه سقوط کرده اند و حاضرند جمهوریت و اسلامیت- جمهوری اسلامی- را یکجا پیش پای هواپرستی و جاه طلبی خود قربانی کنند که امیر مومنان(ع) فرمود «انما بدأ وقوع الفتن اهواء تُتّبع و احکام تبتدع... جز این نیست که شروع فتنه ها، هوا و هوس هایی است که پیروی می شود و بدعت هایی که می آورند.» چنین کسانی که به قانون تن نمی دهند و برای مصالح عمومی و منافع ملی نیز کمترین ارزشی قائل نیستند و خودخواهی و خودکامگی پیشه می کنند طبعا «خط قرمز نظام» و «خط قرمز جمهوریت» هستند. آنها با زیر پا نهادن حق الناس، خود را منعزل از چارچوب جمهوریت و اسلامیت کرده اند. بنابراین از تعبیر و حکم حکیمانه «رای مردم حق الناس است» دقیقا حکم «فتنه خط قرمز نظام است» استخراج می شود. و البته منع حضور فتنه گران در مناصب «جمهوری اسلامی»، کف محدودیت ها برای این طیف است چه اینکه ارتکاب گناه بزرگی که از قتل بزرگ تر و شدیدتر شمرده شده و دست یازیدن به جرم بغی- سرکشی علیه حاکمیت و مردم- مستوجب مجازات های بزرگ است. بنابراین نمی شود مدعی جمهوریت و مشارکت حداکثری بود اما به «حق الناس» و «خط قرمز حاکمیت» بی اعتنایی کرد.

از سوی دیگر کاربست تحریم ها علیه ملت ایران، هم یکی از نتایج بد عملی گروهی از فتنه گران و هم نشأت گرفته از آدرس ها و گراهایی بود که برخی دیگر از سران فتنه به دشمنان دادند؛ گروهی دشمن را تشجیع کردند و گروهی گرای دقیق دادند. چنان که رابرت گیتس وزیر وقت دفاع آمریکا (رئیس اسبق سیا) پس از حوادث روز قدس اعلام کرد «ما چنین شکاف هایی را در 30 سال گذشته ندیده بودیم. به همین دلیل احتمالا تحریم بیش از گذشته جواب می دهد» و روزنامه لس آنجلس تایمز و مجله تایم با اشاره به مواضع برخی عناصر فراری نماینده جنبش سبز در خارج نوشتند «برخلاف غرور ملی ایرانی ها، اپوزیسیون سبز از فشار تحریم های غرب راضی است» و «سبزها از آمریکا خواستند برای کمک به آنها بر فشار تحریم های اقتصادی بیفزاید.» لس آنجلس تایمز بود که نوشت «نمایندگان جنبش سبز می گویند تحریم ها باید هرچه شدیدتر اعمال شود اما نه به صورت تدریجی عمل کند بلکه برای اثرگذاری باید به صورت شوک وارد شود که فلج کند و نه به صورت واکسن.»!

این هم جرم بزرگ و خیانت کم سابقه ای است که یک طبقه سیاسی خودکامه و خودخواه، غیر از کشیدن ترمز پیشرفت ملت و تبدیل اتحاد آن به تفرقه، گرای فشار و خرابکاری اقتصادی را برای تنگ کردن زندگی جمهور (مردم) بدهند. بنابراین به این معنا آنان حتی در نقطه معارضه دولت جدید نیز قرار می گیرند هر چند که مدعی و متظاهر به حمایت از او هستند. با چنین طایفه ای نمی توان از سر تغافل مواجه شد بلکه بر اساس منطق قرآنی باید منافقین را دشمن داشت. «هم العدو فاحذرهم قاتلهم الله. آنان دشمنند پس از آنان برحذر باش، خدا آنان را بکشد.» خداوند منافقان را «مذبذبین بین ذلک»- سرگردان میان ایمان و کفر- معرفی می کند که حاضر نیستند جبهه خود را مشخص کنند و به جبهه مومنان بپیوندند. بنابراین حکم می کند «انّ المنافقین فی الدّرک الاسفل من النار» جایگاه آنها در پست ترین و عمیق ترین جای جهنم است «الاالذین تابوا و اصلحوا... مگر آنها که بازگردند و جبران و اصلاح کنند و به خدا پناه ببرند و دین خود را خالص کنند.» (آیات 143 تا 146 سوره نساء)

صورت مسئله شفافی با مقدمات و اجزای روشن وجود دارد که بر اساس آن می توان به نتایج و استدلال ها و احکام صریح رسید. تحریم های خصمانه و ظالمانه را همان رژیم های مستکبری (از جمله آمریکا و انگلیس) علیه ملت ایران اعمال کرده اند که در طول 2 دهه گذشته از افراطیون مدعی اصلاح طلبی و سران فتنه سبز و تجدید نظرطلبان پشیمان از انقلاب حمایت کرده اند. مفهوم این واقعیت این است که طیف مذکور در نگاه دشمنان ملت ایران در تراز دیگر ابزارهای خصومت غرب (تحریم، ترور، حمله نظامی و...) ارزیابی می شوند. آیا می شود گفت آمریکا از سر اعتدال و انسان دوستی و خیرخواهی به انواع این گزینه ها دست یازیده است؟ اگر آمریکا، «مستکبر» و دشمن شماره یک ملت هاست بنابراین باید نتیجه گرفت طبقه سیاسی فزونخواه و نقش آفرین فتنه های 78 و 88، ابزار استکبار برای «استضعاف» و اجحاف و ستم علیه ملت ایران است که مورد حمایت متکبران قرار گرفته است. چنین طایفه ای را باید در انزوا نگاه داشت و معامله دشمن با او کرد. مگر اینکه در تراز قرآنی توبه کنند و طمع شیاطین را ناامید سازند؛ اتفاقی که معکوس آن رخ داده و حاکی از حرکت در سراشیبی اسفل السافلین می کند.

رسالت:ماهیت فتنه 88

«ماهیت فتنه 88»عنوان سرمقاله روزنامه رسالت به قلم محمدکاظم انبارلویی است که در آن می خوانید؛فتنه سال 88 یک نقطه عطف در نبرد نرم دشمن علیه ملت ما بود. طی 8 ماه آشوب و اغتشاش، حوادثی به وجود آمد که صدها کتاب در مورد آن در داخل و خارج کشور نوشته شده است. هزاران گزارش صوتی و تصویری در رسانه های غربی و فضای مجازی وجود دارد تا از نزدیک ماهیت این حادثه مورد بررسی و مداقه قرار گیرد. اسناد مشهود این توطئه به قدری گویاست که نیازی به اسناد غیرمشهود برای اثبات ادعاها نیست. ما در انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری با یک ضلع رقیب روبه رو نیستیم. اگر دقیق بخواهیم نگاه کنیم با یک "جنبش" روبه رو هستیم.

شناسایی رهبران این جنبش در داخل و خارج، واکاوی شعارهای آنان، تحلیل سازماندهی و تقسیم کار آنها، ارتباط آنها با سرویس های بیگانه و بالاخره بررسی اهداف آنها کمک می کند پس از 5 سال تصویر روشن تری از فتنه سال 88 داشته باشیم؛

1- فتنه، کودتا علیه رای ملت بود

هنوز رای گیری پایان نیافته بود و مردم در تهران و برخی شهرهای بزرگ در پای صندوق های رای بودند که آقای موسوی طی مصاحبه ای با خبرنگاران داخلی و خارجی، خود را پیروز انتخابات معرفی کرد. با اعلام نتایج انتخابات، "دروغ تقلب" رمز فرمان آشوب شد و کشور را هشت ماه دچار تلاطم اردوکشی های خیابانی کرد.

آشوب برای غلبه بر حریف نبود. بازخوانی شعارهای شورش های خیابانی نشان می دهد آنها اسلامیت و جمهوریت نظام را هدف قرار داده اند. لذا فتنه 88 ضربه توامان به جمهوریت و اسلامیت نظام بود.

به شعارهای زیر توجه کنید و ببینید کدامین آنها ناظر به اعلام نتایج انتخابات بود؛

- مرگ بر جمهوری اسلامی

- استقلال، آزادی، جمهوری ایرانی

- نه شرقی، نه غربی، دولت سبز ملی

- نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران

- مرگ بر اصل ولایت فقیه

- انتخابات بهانه است، اصل نظام نشانه است

هرکسی که کوچکترین هوش سیاسی داشته باشد، می فهمد این شعارها معطوف به براندازی نظام است و هیچ یک ناظر به مسائل و اشکالات مطرح در مورد نتایج انتخابات نیست.

موسوی و کروبی می خواستند رئیس جمهور کشوری شوند که آرزوی مرگ آن را داشتند.

شعارهای یادشده محترمانه ترین شعارها بود. در درگیری های خیابانی، شعارهای موهنی داده شد که نمی توان آنها را در اینجا ذکر کرد. این شعارها نشانگر عمق کینه و لجاجت و دشمنی کسانی بود که حب جاه، آنها را کر و کور کرده بود و حاضر نبودند ببینند چه اتفاقی در کشور رخ می دهد.

2- فتنه یک همگرایی تمام عیار با اهداف دشمنان اسلام بود

کنگره آمریکا بارها خبر تصویب کمک به اپوزیسیون داخلی را عنوان و منتشر کرده بود. بنیادهای آمریکایی مانند سوروس، کارنگی، صندوق حمایت از دموکراسی (NED) و ... رسما بدون پرده پوشی، حمایت خود را از جنبش سبز اعلام کردند.

یحیی کیان تاج بخش نماینده سوروس در آشوب های 18 تیر 78 و فتنه 88، در دادگاه، نقش این بنیادها را در براندازی نظام جمهوری اسلامی توضیح داد. او از ارتباط خود با تاجزاده و حجاریان در دادگاه پرده برداری کرد. در دادگاه از ارتباط جان کین مغز متفکر سرویس اطلاعات خارجی انگلیس مربوط به ام آی 6 رونمایی شد. شمار زیادی از اعضای سفارت انگلیس در آشوب های خیابانی دستگیر شدند. اظهارات محمدحسین رسام تحلیلگر ارشد بخش سیاسی سفارت انگلیس در تهران و متهم به جاسوسی برای بیگانگان، بسیاری از حقایق پشت پرده آشوب های خیابانی را روشن کرد. او توضیح داد به همراه توماس برن دبیر دوم سیاسی سفارت انگلیس و خانم شون مورفی دیپلمات سفارت استرالیا در دفاتر تبلیغاتی موسوی تردد داشته و در آشوب های خیابانی نیز مشارکت داشته است. آقای دومینیک روودز دبیر سوم سفارت انگلیس در دو مقطع لباس سبز پوشید و در میان اغتشاشگران ظاهر شد.

او گفت: سایمون گس سفیر انگلستان هر روز صبح با اعضای سفارت و تمام بخش سیاسی سفارت جلسه داشت و گزارش اغتشاشات را دریافت می کرد و دقیقا دستور می داد چه باید بکنند.

هر کسی که مشروح اظهارات دادگاه فتنه 88 در مورد محاکمه جاسوسان و وابستگان به سفارتخانه ها را دنبال کرده باشد، می تواند جرم مشهود آنها را در کف خیابان هم ببیند. در حقیقت می توان گفت فتنه، دعوت از بیگانگان برای براندازی نظام بود. بی بی سی و رادیو آمریکا سنگ تمام گذاشتند و اخبار بیرون روی موسوی و کروبی از خیمه انقلاب را به روز منتشر می کردند.

3- فتنه، رونمایی از همکاری منافقین، مارکسیست ها، سلطنت طلب ها و بهائی ها با سران فتنه بود

شمار زیادی از منافقین و بهائی ها و سلطنت طلب ها در آشوب های خیابانی در حین ارتکاب جرم آتش زدن اموال عمومی و خصوصی و قتل و غارت دستگیر شدند. آنها در محاکمات علنی به جرم خود اعتراف کردند. آنان که مجالی در خارج از کشور داشتند، با بی بی سی و رادیو آمریکا و شبکه های امپریالیستی و صهیونیستی رسانه های دشمن هر روز مصاحبه داشتند و علیه نظام و مردم، هتاکی و اهانت می کردند.

این امر مخفی نیست که وزیر ارشاد دولت اصلاحات به همراه برخی روزنامه نگاران، زینت بخش صفحه تلویزیون بی بی سی بودند و رسما نقش براندازی جمهوری اسلامی را مطابق طراحی سرویس های امنیتی انگلیس در بعد رسانه ای ایفا می کردند.

محصول همکاری موسوی و کروبی با گروه های ضدانقلاب ده ها کشته و 22 شهیدی است که از فتنه بر روی دست مردم باقی ماند. این روی فتنه و حوادث دلخراش آن در حقیقت اتهام قتل را به جرایم سران فتنه افزود. نتیجه این همکاری این شد که در خارج، صفوف ضدانقلاب از گوگوش تا سروش در یک خط علیه نظام قرار گرفتند.

4- خسارت های مادی فتنه88

برآورد خسارت های مادی فتنه 324 هزار میلیارد تومان است که می توانست دو میلیون و 162 هزار فرصت شغلی پدید آورد.

- فتنه سرمایه گذاری خارجی را به خطر انداخت.

- در ایجاد رابطه اقتصادی با دنیا اخلال ایجاد کرد.

- از همه مهم تر تحریم ها را تشدید کرد که نمی توان خسارات آن را احصا نمود.

5- سازمان فتنه و رجال سیاسی سبز

فتنه سال 88 از روی انقلابات رنگی در جهان که توسط سیا مدیریت می شود، کپی برداری شده بود. رنگ سبز، رنگی بود که این جنبش را فارغ از هر طرز تفکری در کنار هم قرار می داد. وقتی منافقین، سلطنت طلب ها و بهائیان در کنار حزب مشارکت، سازمان مجاهدین انقلاب و مجمع روحانیون مبارز برای اتصال به هم از این رنگ استفاده می کردند، خود به خود در یک سازمان به نام "فتنه" در کنار هم قرار می گرفتند. مجمع روحانیون مبارز روز 30خرداد 88 رسما اعلام راهپیمایی به عنوان اعتراض به نتایج انتخابات کرد. این روز درست همان روزی بود که منافقین با نظام در زمان امام(ره) اعلام جنگ مسلحانه کرده بودند. آنها زمانی متوجه خبط خود شدند که دیگر دیر شده بود. در هیچ مقطعی از آشوب، موسوی و کروبی حاضر نشدند مرز خود را با ضدانقلاب و سرویس های اطلاعاتی دشمن مشخص کنند و از آنها تبری جویند. آنها برعکس مشتاق این پیوند نانوشته بودند و عملا از فتنه گری ها و آشوب آفرینی خط نفاق و کفر و الحاد سود می بردند بدون اینکه بخواهند هزینه ای پرداخت کنند.

این رسوایی آنقدر بالا گرفت که در تیرماه 88 نتانیاهو اعلام کرد: "ما موسوی و جریان سبز را تحسین می کنیم. آنها مورد احترام ما هستند." کمی نگذشت که اوباما رئیس جمهور آمریکا نیز گفت: "موسوی منشا الهام بخش آن دسته از هموطنان خود شده که خواهان گشایش به سوی غرب هستند."

اکنون 5 سال از آن حوادث تلخ می گذرد، غبارها فرونشسته است، چهره خائنین به ملت را بهتر می توان دید و دشمنان نظام، نان تحریم را در تنور فتنه پختند و اقتدار و امنیت ملی را به چالش کشاندند. هرکسی که اندک اطلاعی از فقه و قانون داشته باشد، می داند که جرم اصلی سران فتنه، بغی و افساد فی الارض است. آنها باید روزی در محکمه الهی محاکمه و به اتهام همین جرایم، مجازات شوند.

هرکس که کمترین فهم سیاسی داشته باشد، می داند که سران فتنه هنوز بر سر موضع خود هستند. کسانی هم که برای رفع حصر می کوشند، دنبال بازتولید فتنه می باشند، چرا که آنها کمترین کاری درباره اینکه موتور فتنه را خاموش کنند، در کارنامه سیاسی خود ندارند. لذا باید هوشیار بود و تحرکات این جماعت را رصد کرد و به دنبال مجازات سران فتنه بود. انقلاب نباید از یک سوراخ 10 بار گزیده شود.

امروز 5 سال است که از قیام حماسی و تاریخی 9 دی می گذرد.ارزش کار بزرگی که مردم در 9 دی ماه در پاسداشت جمهوریت و اسلامیت نظام و طرد فتنه گران انجام دادند در تاریخ ایران ماندنی و به عنوان یک نقطه عطف یاد می شود.یاد شهدای مظلوم فتنه سال 88 و حضور حماسی ملت در این روز بزرگ را گرامی می داریم.

قدس:پاسخ به دو سؤال درباره 9 دی

«پاسخ به دو سؤال درباره 9 دی»محمد مهدی شیر محمدی است که در آن می خوانید؛

یکم: کجا؟

چرا دشمنان نظام اسلامی و بازماندگان فتنه گران از گرامیداشت 9 دی عصبانی هستند؟ و چرا این روز گرامی است؟ پاسخ به این دو پرسش را باید در آثار و ثمرات 9 دی و 9 دی ها، جستجو کرد.

دوم: عصبانیت دشمن

این روزها در آستانه سالروز «یوم ا... 9 دی» عصبانیت رسانه های استکباری و بیگانه از تلاش برای گرامیداشت این روز بارز است. رسانه های طاغوتی و استعماری به ویژه بی بی سی در خارج از کشور و دنباله های داخلی آنها، راهپیمایی 9 دی 88 را تخطئه می کنند. همین تخطئه به قاعده راهبردی بنیانگذار انقلاب اسلامی معیار بارزی از اهمیت 9 دی است. ایشان فرمودند؛ «ببینید دشمن هرجا از کار شما عصبانی بود، بدانید کار شما درست است و هرجا از شما تعریف کرد بدانید کار شما ایراد دارد.»

سوم: حسادت

از محورهای برجسته رویکرد رسانه ای دشمن به 9 دی و راهپیمایی های مشابه آن مانند 23 تیر 1378 و نیز 22 بهمن، روز قدس و... «حکومتی» توصیف کردن آن است. آنان سعی دارند با این برچسب چنین اجتماعاتی را تخطئه کنند.

بدبخت ها نمی دانند چنین اجتماعاتی به ویژه راهپیمایی 9 دی 88 که با فوریت و در فرصتی اندک و تنها 3 روز بعد از عاشورای آن سال(6 دی 88) برگزار شد، یک نشانه پیوند وثیق مردم با نظام اسلامی است. شاید هم از روی حسادت این امتیاز را تخطئه می کنند.

راستی آیا مثلاً دولت خبیث انگلیس می تواند چنین اجتماعاتی را برای نشان دادن رابطه دولت و ملتش به نمایش بگذارد. فراموش نمی کنیم که در برابر برگزاری جشن تولد ملکه انگلیس و نیز جشن ازدواج نوه او چه اجتماعاتی از اعتراضات مردمی برگزار شد. دولتی که قلمروش در آستانه تجزیه است و با تزریق ارعاب و هراس از آینده اقتصادی مردم اسکاتلند را به همراه با لندن سوق می دهد. آیا دولت بی ملت ایالات متحده آمریکا، در برابر اجتماعاتی از جنس 99 درصدی و فرگوسنی، می تواند ظرف 3 روز یک اجتماع مردمی در حمایت از خود برپا کند. فراموش نمی کنیم که در انتخابات میاندوره ای اخیر آمریکا، به رغم تمهیدات طولانی چند روزه برای ثبت نام و دریافت کارت های الکترال، میزان مشارکت مردم اسباب شوخی رسانه های مرتجع عرب نیز قرار گرفت و بوق های دیکتاتورهای عرب به مرگ مردم سالاری در آمریکا خندیدند.

چهارم: منتظر بودیم

برخی رهبران انقلاب جوانان مصر و نهضت حوثی ها در یمن، تصریح کرده اند که برای قیام آماده بودیم. اما فتنه 88 سدی برای آغاز حرکت «مجاهده مدنی» در بدنه جامعه بود. منتظر بودیم ایران اسلامی چگونه از پس این فتنه بر می­ آید. شعله های فتنه که فروکش کرد، انقلابیان آتشی برای سوزاندن بت های جاهلی و متکی بر استکبار جهانی برانگیختند. فرو افتادن دیکتاتورهای مرتجع عرب و بلاد اسلامی، البته هنوز به پایان نرسیده است. کارد الان به استخوان آل جهل در عربستان هم رسیده است و جهان در انتظار دور دیگری از قیامهای مختاری برای قتل یزیدیان است و این همه از شکوفایی از برکات پیوند «امت و ولایت» است که از عاشورا سرچشمه گرفت و در 9 دی انعکاسی دوباره یافت.

پنجم: پیوند امت-امامت

اجتماعاتی مانند 9 دی 88 و 23 تیر 78 که به صورت دفعی و برای فرونشاندن شعله های فتنه ای رخ می دهد و نیز اجتماعاتی مانند اربعین، روز قدس و 22 بهمن که در تقویم جاری معین شده است، همانند انتخابات، «تظاهر مردم سالاری دینی» و از «ظهورات پیوند امت و امامت» و «سرمایه اجتماعی نظام اسلامی» است. صحنه ای است که در آن« اشداء علی الکفار و رحماء بینهم» عینیت اجتماعی می یابد. آحاد امت در یک همبستگی قلبی، رفتاری و گفتمانی ضمن آنکه مطالبه یک حقی را ابراز می کنند «بت های ذهنی» طواغیت و فتنه گران را درهم می شکنند.

از این رو، علت عصبانیت دشمن از چنین اجتماعاتی بیشتر آشنا می شود. 9 دی هم پشت دشمن را می شکند و هم نظام اسلامی را مستحکم می کند.

سیاست روز:ریشه اصلی فتنه ۸۸

«ریشه اصلی فتنه ۸۸»عنوان سرنقاله روزنامه سیاست روز به قلم محمد صفری است که در آن می خوانید؛برخی در تلاش هستند ریشه اتفاقات فتنه ۸۸ را در جای دیگری جست وجو کنند و دنبال آن هستند القا کنند ریشه آن اغتشــاشات و آشــوب هــای سـاختــار شکن و ضــدارزشی اقدامات سران فتنه و افراطیون اصلاح طلب نبوده بلکه طرف مقابل یعنی رئیس جمهور پیروز انتخابات ۸۸ است. مستند آنهارا هم مناظره هایی می دانند که میان موسوی و احمدی نژاد در صدا و سیما پخش شد.

البته این اشکال و انتقاد جدی به هر دوطرف مناظره وارد است که اظهارات آنها باعث تحریک احساسات افکار عمومی و هواداران دو طرف شد. هر دو طرف باید شرایط حساس انتخابات را درک می کردند و از بیان برخی مسائل پرهیز می نمودند که آنها خود نیز اسیر فضای احساسی شدند. اما ادامه آن دیگر رفتاری احساسی نبود. در این زمینه هم رهبر معظم انقلاب اسلامی در آیین گرامیداشت سالگرد رحلت بنیانگذار جمهوری اسلامی در مرقد امام راحل(ره) تذکر جدی و قاطع به نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری دادند. اما ریشه فتنه ۸۸ جای دیگری است که در ادامه به آن اشاره خواهد شد.

فتنه ۸۸ همچون فتنه ۷۸ تبعات منفی برای کشور به همراه داشت. بذر فتنه در سال ۷۸ سر از خاک بیرون زد و در آن سال زمینه های آن برای سال ۸۸ آماده شد. ۱۰ سال برنامه ریزی برای چنین اتفاقی، زمان کمی نیست. بزنگاه در انتخابات ۸۸ مهیای ایجاد فتنه شد و جرقه آن هم بهانه مناظره هایی بود که برای نخستین بار صدا و سیما برگزار کرده بود.

در حالی که جمهوری اسلامی ایران گفت وگوهای هسته ای را هم همراه داشت و این گفت وگوها در زمان ریاست جمهوری پیشین مراحل حساس و دشواری را سپری می کرد، چنین اتفاقی می توانست، ایران اسلامی را در شرایط ضعف و سرنوشت سازی قرار دهد. توان جمهوری اسلامی ایران در مدتی که کشور دچار آشوب و فتنه بود، صرف پایان دادن به آن شد. حتی پس از فروکش کردن «فتنه» هزینه های آن همچنان بر دوش کشور سنگینی می کند، اما مردم و نظام اسلامی توانستند از آن اغتشاشات سربلند بیرون بیایند.

نکته مهم آن اتفاقات، که البته بسیار ناراحت کننده و سنگین بود، سردمداری افراد و شخصیت هایی بود که، چهره موجهی داشتند و حتی مسئولیت های حساسی را هم پیش از آن برعهده داشتند. زخم خنجر از خودی، سنگین و طاقت فرسا است و این زخم هیچگاه از یاد نمی رود و درد آن همیشه با زخم کهنه همراه است.

حال آن شخصیت ها، بازی خوردند و فریب بزرگی را باور کردند، یا این که مهره هایی بودند تا اهداف پلید و توطئه های دشمنان خارجی و داخلی را پیاده کنند، در اصل موضوع و ماجرا تفاوتی ایجاد نمی کند، چرا که، نتیجه هر یک از آنها فتنه ای بود که هزینه های بسیاری را به کشور تحمیل کرد.

حضور ۴۰ میلیون نفر از مردم پای صندوق رأی انتخابات ریاست جمهوری و مشارکت ۸۵ درصدی مردم، بی سابقه و بی نظیر بود. اما چنین فرصت مغتنمی برای نشان دادن اقتدار نظام اسلامی تبدیل به فتنه شد.

وضعیت امنیت کشور به هم ریخت، همه دستگاه های امنیتی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی مستقیم درگیر آن شدند و انرژی بسیاری صرف شد تا به سرانجام مطلوب برسد. در این میان برخی افراد و مسئولین هم به خاطر رفتارها و عملکرد نامناسب خود، باعث شدند تا فتنه طولانی تر هم شود، به گمان این که برخوردهای تند آنها آتش فتنه را زودتر خاموش خواهد کرد.

از سوی دیگر برخی شخصیت ها و مسئولینی هم بودند که اگر نگوییم با فتنه همراهی کردند، اما فتنه را هم تقبیح ننمودند که این رفتار هم باعث طولانی تر شدن آن شد.

سیاست براندازی نظام اسلامی که سال هاست در دستور کار دشمنان داخلی و خارجی قرار دارد، جان گرفت و با قوت بیشتری پیگیری شد.

و از همه مهمتر در اتفاقات فتنه ۸۸، شناخته شدن ماهیت برخی افراد، شخصیت ها و گروه های سیاسی در کشور بود. پرده از چهره آنها افتاد و پرده دری سران فتنه، چهره آنها را نمایان ساخت.

پس از گذشت ۵ سال از آن اتفاقات تلخ و ناگوار اصلاح طلبان و سران فتنه هنوز متنبه نشده اند. گذشت زمان هم نمی تواند این زخم را کهنه کند و به فراموشی سپرده شود. فتنه ۸۸ یک اتفاق و رخداد تلخ و ناهنجار بود که با اعلام برائت و عذرخواهی هم از یاد نخواهد رفت. اگر اصلاح طلبان اعتقاد دارند که هزینه هسته ای شدن از جنگ ۸ ساله بیشتر بود، باید به آنها گفت و فهماند که فتنه هایی که در سال های ۷۸ و ۸۸ و به ویژه ۸۸ ایجاد شد و باعث و ریشه اصلی آن هم اصلاح طلبان افراطی بودند، هزینه آنها از جنگ و دفاع مقدس که هیچ، از کل سال های تحریم های آمریکا علیه ایران بسیار بیشتر است. اصلاح طلبان تندرو توجه داشته باشند که فتنه ۸۸ باعث شد تحریم ها علیه ایران افزایش یابد و توطئه های سیاسی و امنیتی هم گسترش پیدا کند. این روند اکنون هم ادامه دارد و تبعات آن را مردمی تحمل می کنند که در ۹ دی ماه که امروز سالروز گرامیداشت آن است، به صحنه آمدند و خواب های پلید و فتنه دشمنان داخلی و خارجی را پریشان کردند.

اصلاح طلبان از هر چه که تصورش را بکنید سخن می گویند اما از سخن گفتن درباره ۹ دی ماه ابا دارند. چرایی این سکوت معنا دار را باید از زبان خود اصلاح طلبان شنید، شاید فردا روزی لب به سخن بگشایند.

وطن امروز:9 دی! به گوشی یوم الله؟!

« 9 دی! به گوشی یوم الله؟!»عنوان سرمقاله روزنامه وطن امروز به قلم حسین قدیانی است که در آن می خوانید؛ از سررسیدم که پر از عکس پرکشیده هاست، «غدیر» را با تقدیر غم ورق زدم، «عاشورا» را با آشوب اشک، «تاسوعا» را بی دست، «زینب» را با پیام، «رقیه» را با عشق و چند برگ آن طرف تر، صفحه «9 / 10» را برداشتم و با آن موشک درست کردم و انداختمش از پنجره اتاق بیرون تا بلکه «بچه های کربلای 4» امشب در شلمچه، خیلی هم بی دفاع نباشند. آه! دل من امشب پیش «حاج حسین خرازی» است. چند روز دیگر در «کربلای 5» همه بدنش می پیوندد به آن دست شهیدش. به موشکم گفتم هوای بچه های آدم را داشته باش. در شرق ابوالخصیب، محسن و محمد و حبیب دارند پرپر می شوند. آری! از پنجره اتاق، موشکم را انداختم بیرون تا «بیرونی» در تقاطع «انقلاب ـ ابوریحان» قبل از آنکه بمیرد، معنای «بصیرت عاشورایی» را بفهمد. ابوریحان به موشک من گفت: آن زمان که «حکیم بوعلی» نسخه «شفا» می پیچید، غربی ها در صف بیمارانش بودند. موشک من رفت و از راسته کتابفروشی ها، کتاب وصیتنامه شهدا را پیدا نکرد اما یک جلد «نهج البلاغه» خرید که ترجمه هیچکس نبود؛ تجربه «این عمار» بود به زبان روزگار.

بعضی ها «علی» را «ترجمه سلیس» می کنند به زبان مادری اما موشک من، مردی را می شناسد که «علی» را «تجربه نفیس» می کند، منتها نه در کوچه تاریخ «کوفه» بلکه در همین خیابان انقلاب اسلامی. جای «بلال» خالی! موذن زاده داشت اذان می گفت به لهجه ایرانی. همان حوالی، موشک من رفت و افتاد حیاط خانه «آقا» و از قول من به «سیدعلی» که داشت وضوی نماز ظهر را با همان دست مجروحش می گرفت، گفت: من مستاجر نیستم؛ خانه ام «بیت رهبری» است اما «آقا»! «دشمن به آتش می کشم، گر تو لبت را تر کنی، من چون گلی در دست تو، کاش مرا پرپر کنی، بر رشته های معجر زهرا، قسم سیدعلی، خنجر به حنجر می زنم، گر تو هوای سر کنی». موشک من که روز «9 دی» سرنشینش بود، رفت و رفت و رفت تا رسید بهشت زهرا؛ قطعه سرداران. نشست کنار مزار «حسن طهرانی مقدم» و گذاشت تا سیدالشهدای غدیر برایم فاتحه بخواند. «حسن باقری» همان جا به موشک من گفت: گاهی زنده ها برای مرده ها فاتحه می خوانند و گاهی شهدا برای «زنده/ مرده ها» اما موشک من هر چه گشت، «حاج احمد» را پیدا نکرد. سراغش را گفتم از «عباس کریمی» بگیرد. آمارش را داشتم از پشت پنجره. «حاج عباس» گفت: برادر احمد رفته، پرچم اسلام را بکوبد انتهای افق. سرش خیلی شلوغ است. تا «ظهور»، به ما گفته که به هیچکس وقت ملاقات ندهیم. گاهی با خدا جلسه دارد، گاهی با خون خدا، گاهی با بقیه.. الله، گاهی با حضرت ماه، گاهی هم با «برادران دستواره». بهشت هست و نیست. از ما هم زنده تر است «متوسلیان».

در سررسیدم که پر از عکس پرکشیده هاست، شهیدی هست اما صفحه کوچک سررسید، گنجایش سرش را نداشت. به موشکم گفتم برو «جزیره» و سلام نسل مرا به «محمدابراهیم» برسان. «موشک 9 دی» هنوز به «طلائیه» نرسیده بود که «مجنون» شد. موج، او را گرفت، کنترلش از دستم خارج شد و از اوج آسمان افتاد روی زمین. آخر، نقطه صفر مرزی چشمش به استخوانی افتاد که از دل خاک بیرون زده بود. موشک من گفت: کدام مادر، جگرگوشه اش را اینجا جا گذاشته است؟! گفتم: پلاک ندارد؟! گفت: نه! گفتم: آن مادر را می شناسم؛ «مادر شهید گمنام». از سررسیدم، گشتم و گشتم تا شماره «طهرانی مقدم» را پیدا کردم. زنگ زدم بهشت زهرا که هوای موشک ما را داشته باش. در «جزیره» حسابی «مجنون» شده. گفت: ولش کن! بگذار راحت باشد! گفت: از تهران تا «اتاق بیضی» چند کیلومتر است؟! گفتم: نمی دانم! گفت: اندازه اش دست ماست؛ موشک 9 دی، الان دارد سوختگیری می کند. کارش که تمام شد، بردش را می رسانیم هر کجا که «آقا» بخواهد.

از سررسیدیم که پر از عکس پرکشیده هاست، نگاه می کنم به جای خالی یک برگ... خدایا! چقدر دلم برای «9 دی» تنگ شده. چند شب بعد که از جنوب برگشت، برایش می خواهم «جشن تولد» بگیرم با 2 شمع؛ یکی به نام «عباس» و یکی به نام «حسین».

9 دی، 9 دی، 9 دی... به گوشی یوم الله؟!

جوان:9 دی یوم الله اکبر

9« دی یوم الله اکبر»عنوان سرمقاله روزنامه جوان به قلم دکتر یدالله جوانی است که در آن می خوانید؛همه چیز و از جمله تمامی روزها متعلق به خداوند متعال است. اما در این میان، در بعضی از روزها به دلیل وقوع یک امر، آن روز از دیگر روزها متمایز و به یوم الله معروف می شود. به مومنین امر شده تا ایام الله را پاس دارند و با یادآوری ایام الله از کنار آن درس ها بگیرند و عبرت ها بیاموزند.

روز 9 دی از این روزهای خاص الهی است و به حق می توان آن را «یوم الله اکبر» نامید.

دلیل نامگذاری 9 دی به «یوم الله»، این است که در روز 9 دی سال 1388، جهانیان شاهد تجلی قدرت خداوند در سرزمین ایران بودند، در این روز ملت ایران با هدایت الهی و در پرتو نصرت حضرت حق بزرگ ترین، پیچیده ترین و شکننده ترین توطئه علیه انقلاب اسلامی را در هم شکست و دشمنان اسلام، انقلاب و نظام ولایی را ناکام کرد.

فتنه 88، توطئه ای بزرگ علیه انقلاب اسلامی و ملت ایران بود، توطئه ای متفاوت از تمامی توطئه های پیشین که تا آن مقطع علیه انقلاب و نظام مقدس جمهوری اسلامی طراحی شده و به مرحله اجرا درآمده بود. حوادث سال 88 به دنبال انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری با یک دروغ بزرگ آغاز شد و این حوادث کشور آرام و با ثبات ایران را به وادی ناآرامی ها و در گیرشدن با یک بحران عمیق سوق داد.

هدف اصلی از دروغ بزرگ، متهم سازی نظام دینی به فساد سیاسی و غیرقابل اعتماد بودن مسئولان در امانت داری از آرای مردم در انتخابات و در نهایت ضروری بودن انجام یک تغییرات اساسی در حوزه قدرت سیاسی به دست مردم بود. دشمنان خارجی برای شکل گیری چنین حوادث و بحرانی در ایران، قریب دو دهه کار کرده بودند.

برنامه ریزی دشمنان برای این امر از زمانی آغاز شد که تمامی توطئه ها و ترفند هایشان برای شکست انقلاب و فروریختن جمهوری اسلامی با دستان پرتوان ملت ایران خنثی شد. شکست تمامی توطئه های دشمنان علیه انقلاب و نظام در دهه اول عمر جمهوری اسلامی، آنان را به این جمع بندی رساند که جمهوری اسلامی را تنها و تنها همان نیرویی می تواند به زیر بکشد که آن را بر پا ساخته است و آن نیرو چیزی نیست مگر ملت ایران؛ ملتی که بزرگ ترین انقلاب مردمی دوران معاصر را پدید آورده و بر اساس مبانی، اصول و آرمان های انقلابش، جمهوری اسلامی را در ایران مستقر کرده است.

دشمنان بر اساس یک برنامه ریزی بلندمدت به دنبال آن بودند مردم ایران را از موقعیت پشتیبانی و همراهی با نظام اسلامی و پیروی از ولایت فقیه با ترفندها و خدعه های رنگارنگ خارج سازند و آنان را در مقابل نظام و ولایت، آن هم با شعار آزادی خواهی، عدالت طلبی و حق خواهی قرار دهند.

دشمنان و در رأس آنان امریکایی ها و صهیونیست ها، به خوبی این مطلب را فهم کرده بودند تا زمانی که مردم در ایران، پشتیبان ولایت فقیه باشند، ایران در برابرشان فرونخواهد ریخت و تسلیم زیاده خواهی ها و خواسته های آنان نخواهد شد.
آری اساس فتنه و توطئه 88 جداسازی مردم از نظام ولایی با ترفند دروغ بزرگ مبنی بر انجام «تقلب» در انتخابات بود. هدف این دروغ، فروریختن اعتماد عمومی نسبت به نظام و مسئولان آن و علامت سؤال گذاشتن بر عدالت و مشروعیت الهی ولی فقیه زمان بود. اولین بیانیه میرحسین موسوی در روز شنبه 23 خرداد 88، در بردارنده نکاتی است که تأمل در آن این نقشه شیطانی را آشکار می سازد.

موسوی در این بیانیه از موضع حق طلبی و دفاع از حقوق مردم با ادعای انجام تقلب در انتخابات می نویسد: مردم اکنون به دنبال آنند تا ببینند این تقلب با دستور کدام مقامات انجام گرفته است! در واقع موسوی، انجام تقلب را قطعی گرفته و مردم را ضمن فراخوان به اردوکشی خیابانی برای واداشتن نظام به پذیرش «ابطال انتخابات»، آنان را برای شناسایی عاملان اصلی این تقلب ادعایی، جهت می دهد. اما در این صحنه موسوی تنها نیست. عمده احزاب و گروه های مدعی اصلاح طلبی و چهره های برجسته این جریان، موسوی و کروبی را در به ثمر نشستن این دروغ بزرگ همراهی می کنند. این جریان در این میدان، دو نیروی دیگر را همراه دارد، یکی نظام سلطه و متحدانش با تمام توانشان در حوزه های تبلیغاتی، رسانه ای، سیاسی و حتی کمک های مالی و دیگری تمام اپوزیسیون و جریان ضدانقلاب خارج و داخل که از یک طرف مدعیان انجام تقلب در انتخابات و خواسته آنان مبنی بر ابطال انتخابات را تأیید و از طرف دیگر تمام توان و ظرفیت های خود را برای ایجاد اغتشاش، ناآرامی و بر هم زدن ثبات ایران فعال می کنند.

بنابراین فتنه 88 سه بازیگر اصلی دارد؛ نظام سلطه و متحدانش، جریان ضدانقلاب داخل و خارج کشور و جریانی که با عبارت هایی چون «تجدیدنظرطلبان»، «استحاله شده ها»، «ریزش های انقلاب» و «انقلابیون فرسوده و پشیمان از مبارزه» قابل توصیف هستند. در این صحنه بسیار پیچیده، طراح اصلی نظامی سلطه است و افراد جریان سوم، خواسته و ناخواسته، آگاهانه یا ناآگاهانه در پیوند با دشمنان اسلام و انقلاب و همچنین جریان ضدانقلاب روی نظام شمشیر کشیده و با ادعای دروغین «تقلب»، مردم را برای مقابله با نظام، به صحنه فرا می خوانند. نقش آفرینی جریان سوم دراین توطئه بزرگ، به توطئه ماهیت فتنه داد.

بازیگری موسوی، خاتمی و کروبی با سوابقی روشن در انقلاب و اداره کشور از یک طرف و همراه شدن احزاب و گروه هایی چون مجمع روحانیون مبارز، سازمان مجاهدین، حزب مشارکت و کارگزاران با این افراد از طرف دیگر در پازل دشمنان قسم خورده انقلاب و نظام اسلامی، تشخیص توطئه را برای عده ای دشوار ساخت. سکوت برخی از خواص و سخنان مبهم و دوپهلوی برخی دیگر از آنان، امر را بر بخشی از جامعه مشتبه نمود. مردم ایران با نفاق پیچیده ای در سال 88 مواجه شدند؛ نفاقی که نمونه هایش در تاریخ اندک است.

برای پدید آمدن چنین نفاقی در جامعه انقلابی ایران، دو نیروی شیطانی دست در دست یکدیگر نهاده و سالیان متمادی کار کردند. شیطان بزرگ، امریکا و ایادی اش از یک طرف و شیطان درونی هر انسان از طرف دیگر، کار را به جایی رساندند که با نفوذ روی انسان های ضعیف الایمان قدرت طلب، از افراد با سابقه خدمت، افراد خائن به انقلاب، نظام اسلامی و ملت درست کردند و این خائن های دست پرورده دو شیطان درون و برون، با رویکردی منافقانه، فتنه 88 را در یک پیوند نانوشته با دشمنان خارجی پدید آورده و تأمل در اعترافات عطریان فر، عضو برجسته کارگزاران در دادگاه حوادث پس از انتخابات مبنی بر اینکه آنان به یک نفاق سازمانی مبتلا شده بودند از یک طرف و اعترافات عضو دیگر کارگزاران یعنی آقایی مبنی بر پدید آمدن یک انحراف فکری از 10 یا 11 سال قبل در جریان مدعی اصلاحات از طرف دیگر، اهداف فتنه و فتنه گران را آشکار می سازد.

دقت در این بخش از اعترافات آقایی که می گوید، ریشه این حوادث و مشکلات به آنجا بر می گردد که انحرافات فکری ما به «پروژه» تبدیل شد و برای پیاده سازی این پروژه، از خطوط قرمزی مانند استفاده از کمک خارجی عبور کردیم و اموری اینچنین مباح گردید، عمق فتنه و توطئه را آشکارتر می سازد. آری فتنه ساز، از دشمنان خارجی برای رسیدن به اهداف شیطانی خود، کمک هایی را دریافت کرد که افرادی چون کیان تاجبخش در دادگاه بخش های اندک از آن را افشا کردند.

اما این توطئه بزرگ و پیچیده هم با بصیرت عاشورایی ملت ایران در روز 9 دی 88 در هم شکسته شد. مدعیان حق طلبی در روز عاشورای 88 ماهیت یزیدی خود را نمایان ساختند و در پی این رسوایی بزرگ فتنه گران بود که ملت همیشه در صحنه بار دیگر حماسه ای بزرگ خلق کرد و 9 دی را به روز بصیرت و میثاق با ولایت تبدیل کرد. در روز 9 دی ملت ایران لیاقت خود را در برخورداری از نصرت الهی به نمایش گذاشت و با نزول نصرت الهی، پیروزی ملت بر فتنه رقم خورد. این یوم الله اکبر بر همه حق طلبان مبارک باد.

حمایت:آزمون بصیرت

«آزمون بصیرت»عنوان سرمقاله روزنامه حمایت به قلم محمد حسن قدیری ابیانه ست که در آن می خوانید؛ماجرای فتنه سال 88 با رمز تقلب سازماندهی شد و بر اساس دستورالعمل های جنگ روانی و انقلاب های رنگی تدارک گردید. مهره های استکبار در ایران و جهان، همه بسیج شدند تا این توطئه رنگین و در حقیقت ننگین را علیه انقلاب، کشور و ملت ما به نتیجه برسانند. یکی از مقامات سازمان سیا زمانی اعلام کرده بود اولویت ما، استخدام نیروهایی است که زمانی در نظام، دارای مسئولیت بوده و روزگاری از پیروان امام(ره) محسوب می شدند. ظاهراً دشمنان ما در این برنامه ریزی پیشرفت هایی داشتند و افرادی که در نظام صاحب منصب بودند به این فتنه، پیوسته و یا از اول وارد این بازی شدند.

کمیته صیانت از آراء از سوی برخی در انتخابات 88 تشکیل شد تا چنانچه مردم به نامزد مورد نظرشان رأی ندهند، به بهانه صیانت از آراء ادّعای تقلب را مطرح کنند و در راستای اهداف دشمنان وارد عمل شوند. از قبل هم مشخص بود که چنین برنامه ای تدارک دیده شده است. در این فتنه تمام دشمنان داخلی و خارجی کشور هماهنگ اقدام کردند و از آشوب ها حمایت نمودند. در کنار ضررهای هنگفتی که از ناحیه فتنه به انقلاب وارد شد، رو شدن دست این عوامل را باید از دستاوردهای انقلاب به حساب آورد.

پایبندی و عدم پایبندی بسیاری به ارزش ها و اصول در این فتنه مشخص گردید و نقاب از چهره مدّعیان دروغین انقلاب برداشته شد. در واقع می توان فتنه را سنگ محک یاران انقلاب دانست که به وسیله آن، سره از ناسره جدا شد. آمریکا و هم پیمانانش و تمام ارتجاع عرب، گروهک های ضدّ انقلاب، بهائیان، سلطنت طلبان و عوامل رژیم گذشته و حتی گروه های تروریستی منطقه مانند جندالشیطان تحت رهبری عبدالمالک ریگی، از این فتنه و عوامل و سران آن حمایت کردند. جالب اینجاست که فتنه گران، حمایت استکبار، جنایتکاران و تروریست ها را برای خود، امتیاز و اعتبار تلقّی نموده، به اتّکا همین حمایت ها بود که احساس کردند قادرند در مقابل نظام اسلامی بایستند اما ندانسته، نیّات باطنی خود را آشکار کردند.

در آن ایّام، دشمنی این جماعت با بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و حتیّ با اسلام به نمایش گذاشته شد. نمونه آن، هتک حرمت روز عاشورا، کشیدن چادر از سر بانوان و آتش زدن مساجد بود اما با این تمایز غلیظ، باز هم عدّه ای دست از نفاق برنداشته و یکی از سران فتنه با گستاخی تمام، آشوبگرانی که در روز عاشورا به رقص و پایکوبی پرداخته بودند را مردم خداجوی خطاب کرد!سوال مهم در اینجا این است که آیا آنان واقعاً معتقد بودند که تقلبی صورت گرفته بود؟ مصطفی تاجزاده در زندان در گفتگویی که با دوستان خود داشت اینگونه اقرار می کند: حتی اگر یک میلیون رأی، متقلبانه به صندوق ها ریخته شده باشد باز هم تفاوت، آنقدر فاحش است که نشان می دهد انتخابات را واگذار کرده ایم. اما وی و دیگر دوستانش همان هایی بودند که دائم بر طبل تقلّب می کوبیدند. مشخص است که فتنه گران اعتقادی به تقلب نداشتند اما در عین حال دم از تقلّب می زدند. در حقیقت قصد آنان برهم زدن انتخاباتی بود که در آن، بازنده شده و نیز عدم تمکین به رأی آحاد مردم بود. در حالی که معنای جمهوریت، خلاف نیّات پنهانی آنان بود. آنان به خوبی واقف بودند که تقلبی صورت نگرفته زیرا پیش از این خود آنها از مسئولین و مجریان انتخابات بودند و به اینکه تقلب یازده میلیونی امکان پذیر نیست، علم داشتند.

یکی از دلایل محکمی که بیانگر علم آنان به عدم تقلب بود عبارت است از شکایت نکردن آنان به شورای نگهبان. فتنه گران اصولاً دلیلی بر وقوع تقلب نداشتند بنابراین شکایت هم نکردند.

طرفه آنکه سران و حامیان فتنه ابداً اعتقادی به مردم سالاری، جمهوریت، جامعه مدنی، احترام به آراء عمومی نداشتند و شعارهای زیبای آنان در دوران اصلاحات، دروغی بیش نبود. آنان ثابت کردند در صورتی چنین شعارهایی را می پذیرند که خود بر مسند حکومت تکیه زنند و گرنه با ادّعای تقلب، قواعد انتخابات را به هم می زنند. خوشبختانه مردم ما در یوم الله 9 دی، طومار فتنه را در هم پیچیدند و آن را از بین بردند. این واقعه نشان داد مردم هوشیارند و پشت سر رهبر معظم انقلاب و مطیع اوامر ایشان هستند. اما این بدان معنا نیست که دشمن دست از دشمنی برداشته و عواملش در داخل بیکارند. آنان کماکان سعی خواهند کرد به قدرت بازگشته و مصادر امور را به دست بگیرند تا بتوانند در بزنگاه ها و نقاط حساس، ضربات خود را بر پیکر نظام وارد کنند.

درس فتنه، مراقبت و گوش به زنگ بودن است و یادآوری این واقعیت که دشمن هرگز از توطئه چینی منصرف نخواهد شد. متاسفانه بعضی مسئولین اصرار دارند در برخی مسئولیت های حساس، عناصر فتنه مجدداً به کار گرفته شده و نیروهای مؤمن کنار گذاشته شوند. باید مراقب بود و توجه داشت که دشمنان تلاش خواهند کرد در انتخابات های پیش رو از جمله مجلس، خبرگان و شوراهای شهر زمینه را برای فتنه های جدید مهیا کنند. لذا ضروری است که هشدارهای مکرر رهبر انقلاب درباره بصیرت مورد مداقه قرار گیرد تا امید دشمن به یاس بدل شده و شاهد بروز و ظهور چنین حوادثی در آینده نباشیم.

آفرینش:اعتماد و امید،ضرورتی برای حل مشکلات کشور

«اعتماد و امید،ضرورتی برای حل مشکلات کشور»عنوان سرمقاله روزنامه آفرینش به قلم حمیدرضا عسگری است که در آن می خوانید؛تمام تلاش و غایت اهداف حاکمیت ها، ایجاد انگیزه و میل برای همراهی مردمشان در امور مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی می باشد. مشروعیت و مقبولیت حکومت ها نیز از همین همراهی عمومی حاصل می شود و موجب افزایش قدرت و توانمندی یک کشور می گردد.

اما راه های ایجاد انگیزه در بین مردم به گونه های مختلف بررسی شده است. در مورد انگیزه های سیاسی، وجود دشمنی ها و تهدید های خارجی به طور بالقوه باعث افزایش انگیزه مشارکت های سیاسی در بین جوامع می گردد. یا حضور و بروز یک شخصیت سیاسی با تفکر و عقاید متفاوت از وضع موجود و یا رضایت مردم از وضع موجود باعث انگیزه مشارکت می شود.

در جهان امروز آنچه موجب رشد و پیشرفت کشورها در عرصه های مختلف گردیده است بحث اقتصاد می باشد. لذا تمام کشورها به دنبال جذب مشارکت عمومی شهروندانشان در امر اقتصاد می باشند. اهمیت این موضوع به حدی است که کشورهای مختلف با دادن تسهیلات و جذاب نشان دادن حوزه های داخلی به دنبال جذب سرمایه گذاران خارجی می باشند. افزایش تولید، ایجاد اشتغال، رفاه اقتصادی برای عموم، فرصت مساوی سرمایه گذاری، امکانات و تسهیلات برای به راه اندازی یا حمایت از فعالیت تولیدی و ... همه از مواردی هستند که موجب انگیزه برای مشارکت عمومی می گردد.

اما شاه رگ حیاتی ایجاد انگیزه برای مشارکت عمومی مقوله «اعتماد» می باشد. اینکه مردم احساس کنند در کشوری حضور دارند که مسولانش هدفی جز رفاه و آسایش آنها ندارند. باید حس اعتماد به دستگاه های سیاست گذار در عرصه های مختلف بین مردم ایجاد شود تا به پشتوانه اعتماد موجود پا به عرصه مشارکت بگذارند.

یک سرمایه گذار و تولید کننده خارجی زمانی انگیزه مشارکت پیدا می کند که اعتماد و اعتقاد داشته باشد، امکان فعالیت و مشارکت اقتصادی در کشور ثانی وجود دارد. این باور زمانی در وی ایجاد می شود که دستگاه ها و نهادهای اقتصادی هیچ چالش و نقطه مبهمی در عملکردشان نداشته باشند.

حال نگاهی مقایسه ای (نه سیاه نگری) به وضعیت اقتصادی و بسترهای سرمایه گذاری در کشورمان بیاندازیم تا تفاوت در معنا و واقعیات را متوجه شویم. این نکته تعجب آور است که ما درد را میبینیم اما کاری برای درمان نمی کنیم. زمانی با تاکیدات فراوان بر اصل 44 قانون اساسی این امید می رفت که از این پس زمینه برای مشارکت بخش خصوصی فراهم شود، اما انحراف از برنامه ها، مانع از پیاده شدن اهداف متعالی این طرح گردید.

بروز برخی رخ دادهای اقتصادی همچون فساد مالی ، لکه سیاهی بر وجهه اقتصاد ما بود که زمینه ای برای ایجاد بی اعتمادی به سیستم اقتصادی کشور گشت. همه ما متوجه هستیم که کشورمان از درد اقتصاد رنج می برد، اما به فکر درمان نیستیم یا در میان راه به دلایل مختف از ادامه درمان باز می ایستیم و منحرف می شویم.

نباید این موضوع را فراموش کرد مقوله مشارکت عمومی مشروعیت بخش و زمینه ساز رشد و پیشرفت همه جانبه کشور می باشد. مشارکت نیز در تمامی عرصه ها صرفاً با داشتن امید از سوی مردم صورت می گیرد. امیدی که باید زمینه های آن لمس شود و مردم مشاهده کنند که تلاش مسولان و کارگزاران در راستای تحقق و پیشبرد اهداف کشور و ملت می باشد. نمی توان انتظار داشت با افزایش تورم و فشارهای معیشتی، امید در دل جامعه زنده بماند و در مسیر برنامه های در نظر گرفته شده حرکت کنند.

باید توجه داشت که "امید و اعتماد" در کنارهم معنادار می شوند و نقصان درهرکدام، موجب تضعیف دیگری خواهد شد. مردم به بهبود اوضاع کشور امید دارند و در این زمینه به مسولان اعتماد کرده اند، نباید این حمایت های مردمی تبدیل به یأس و بی اعتمادی مبدل گردد. جلب رضایت جامعه در هر کشوری، کاری سخت و زحمت آور است، اما باید روی دیگرسکه را نیز دید، که همین مردم هستند که در سخترین و خطرناک ترین بزنگاه های تاریخ به داد حکومت ها رسیده اند.

شرق:بازی با منافع ملی

«بازی با منافع ملی»عنوان سرمقاله روزنامه شرق به قلم محمدرضا تابش است که در آن می خوانید؛نگرانی درباره تداوم مواضع جناحی علیه دولت یازدهم، هر روز وارد فاز تازه ای می شود. چهره هایی که در دولت اصولگرای احمدی نژاد، چشم بر واقعیات مسلم کشور و مردم و البته قانون گریزی های بسیار دستگاه اجرایی بسته بودند، حالا از ورود به حوزه هایی که تهدید منافع ملی به شمار می رود نیز پرهیز ندارند. انتشار گزارش دیوان محاسبات درباره اتهام برداشت ١/٤میلیارددلاری از صندوق توسعه ملی و سخنان برخی نمایندگان پس از آن، موضوعی است که فارغ از قابل تعقیب بودن- همانگونه که در سخنان معاون اول رییس جمهور آمده است- این سوال را به ذهن متبادر می کند: برخی افراد و رسانه ها چگونه وارد حوزه هایی می شوند که تدبیر و تلاش دولت دکتر روحانی برای ترمیم خرابی های هشت سال پیش از این دولت را به کلی نادیده می گیرند؟ همانطور که در توضیحات رییس هیات عامل صندوق توسعه ملی، سخنگوی دولت و واکنش صریح معاون اول آمده است، مبلغ مورد اشاره نه از صندوق توسعه ملی بلکه در سازوکار منابع و دارایی های خارجی بانک مرکزی محاسبه شده که این امر در «ستاد تدابیر ویژه» به ریاست معاون اول رییس جمهور، تایید شده است. طرفه آنکه این شیوه در دولت ها ی قبل نیز مرسوم بوده و مشخص نیست مباحث فعلی از کجا و به چه دلیل، دنبال می شود و چگونه مصوبات سری، سر از برخی رسانه های خاص درمی آورد؟ حال که این گزارش منتشر شده است، نگارنده به خود اجازه داده که درباره آن موضع بگیرد.

در غیراین صورت به سبب ارتباط مستقیم با امنیت ملی- برخلاف برخی نمایندگان- هرگز به آن ورود نمی کردم. این گزارش به تاثیر تحریم ها پرداخته و نشان می دهد کشور در شرایط اضطرار، ناگزیر به استفاده از این ارز شده است و منتشر کنندگان حتما باید پاسخگو باشند که در این موقعیت حساس مذاکرات هسته ای و نیاز به اقتدار نظام، چطور حاضر شده اند با منافع ملی بازی کنند؟ اولین فردی که در کمیسیون برنامه و بودجه، صادقانه درباره این اقدام بانک مرکزی برای استفاده از دارایی های بلوکه شده ایران خبر داد- که اصل اقدام آن تحسین برانگیز است- آقای کمیجانی، معاون بانک مرکزی بود. اگر در هر صورت شایبه تخلف داشت مجلس باید به حل و فصل موضوع کمک می کرد. نکته تامل برانگیز که انگیزه جناحی را پررنگ می کند، این است که وزیر اسبق نفت که امروز نماینده مجلس است از طریق شرکت های نفتی ایرانی- خارجی این مساله را دریافته و آن را در بوق و کرنا کرد تا مثلا دامن دولت آلوده شود.

نگارنده مامور شده تا با استماع نوار جلسه کمیسیون برنامه و بودجه، دریابد که درباره این گزارش رای گیری صورت گرفته یا خیر و اینکه چطور گزارش مذکور پیش از قرائت در کمیسیون به صحن ارجاع شده است؟ رییس مجلس، عضو شورایعالی امنیت ملی در جریان مصوبات «ستاد تدابیر ویژه» است و اگر تخلفی بوده حتما ایشان در همان مقطع اقدام لازم را صورت می داد. هنوز ماجرای گزارش های تفریغ بودجه سال های گذشته و تخلفات ریز و درشت دولت قبل، فسادهای چندهزارمیلیاردتومانی و پدیده بابک زنجانی و اختلاس، استفاده نکردن از اهرم های نظارتی مجلس در قبال دولت اصولگرا، تورم و رکود با وجود نفت ١٤٠ دلاری و... از ذهن جامعه پاک نشده و رای مردم در انتخابات سال ٩٢، پیام روشنی در این باره داشت. به هر تقدیر تلاش برای فرار به جلو و ارایه آدرس غلط به مردم، با توضیحات مسوولان رسمی و آگاهی عمومی، بی ثمر ماند اما نکته ابهام آمیز در اینجاست که در گذشته اگر نقل قولی در جلسه ای از رییس جمهور اسبق یا آمار دولتی صورت می گرفت، افشای اسرار نظام لقب می گرفت. اینکه چگونه این گزارش با پاک شدن مهر سری آن، قرائت شده حتما نیازمند پیگیری جدی است.

آرمان:احیای سازمان مدیریت و برنامه ریزی

«احیای سازمان مدیریت و برنامه ریزی»عنوان یادداشت روز روزنامه آرمان به قلم علی قنبری است که در آن می خوانید؛ازجمله اقدامات اشتباه دولت گذشته انحلال سازمان مدیریت و برنامه ریزی و ادغام آن در استانداری ها به بهانه های واهی بود. با این اقدام و تصمیم اشتباه، قدرت برنامه ریزی و تصمیم گیری مستقل در استان ها و همچنین در مرکز مختل شد. همچنین قدرت کارشناسی کشور در ابعاد مختلف خصوصا درمورد بودجه نویسی و برنامه نویسی به شدت تضعیف شده و شاهد تصمیمات غیرکارشناسی و غیرعلمی در سطح استان ها، در تمامی سطوح کشور و همچنین هزاران تصمیم ناپخته درحد تصمیماتی که برای عملی کردن آنها یکی دو ساعت در جلسات هیات دولت وقت گذاشته می شد، بودیم که دولت آقای روحانی این تصمیم نادرست را با احیای سازمان مدیریت و برنامه ریزی منتفی کرد. سازمان مدیریت و برنامه ریزی در شرایط جدید به عنوان مغزمتفکر نظام برنامه ریزی مجددا جان تازه ای گرفته است و قطعا این احیا، موافق مصالح و منافع کشور و نقطه عطفی در نظام تصمیم گیری کشور خواهد بود.

تصور می شود که با احیای سازمان مدیریت و برنامه ریزی از تصمیم گیری های سیاسی و غیرعلمی و غیرکارشناسی فاصله بگیریم و براساس مصالح و منافع هر منطقه و با توجه به پتانسیل و ظرفیت های استان ها تصمیمات حساب شده ای اتخاذ کنیم. قطعا منافع و آثارمثبت این تصمیم گیری در اجرای پروژه های مهم اقتصادی دربحث های بودجه نویسی و برنامه نویسی درآینده نزدیک خودش را نشان خواهد داد. این تصمیم گیری مورد وفاق همه کارشناسان ومحققین و اساتید دانشگاه ها خواهد بود و مزایای بسیارارزشمندی برای آینده کشورخواهد داشت.

تصمیم غیرعالمانه وغیرمنطقی انحلال سازمان مدیریت و برنامه ریزی موجب خروج نیروهای کارشناسی و نیروهای فکری و ارزشمند از بدنه استان ها شد که بسیاری ازاین نیروها یا بازنشسته شدند یا اینکه در جاهای دیگر مشغول به کار شدند که به نظر می رسد سازمان مدیریت و برنامه ریزی باید با گزینش های منطقی از نیروهای نابغه و توانمند دانشگاه ها و مرتبط با امر برنامه ریزی آینده این سازمان را دوباره درجهت توسعه و اهداف انقلاب اسلامی تضمین کند.

مردم سالاری:سخنی با مجمع تشخیص در خصوص قانون انتخابات

«سخنی با مجمع تشخیص در خصوص قانون انتخابات»عنوان سرمقاله روزنامه مردم سالاری به قلم کورش شرفشاهی است که در آن می خوانید؛بررسی جامع قانون انتخابات در مجمع تشخیص مصلح نظام فرصت مناسبی برای طرح ایرادات قانون فعلی است. با اصلاح قانون انتخابات در اواخر دوره هشتم از ورود کاندیداهای دارای مدرک لیسانس به عرصه رقابت های انتخاباتی ممانعت به عمل آمد که بازتابهای منفی زیادی در سطح جامعه داشت که از آن جمله معاون سیاسی وقت وزیرکشور از ناعادلانه بودن مصوبه و محرومیت میلیون ها ایرانی از حق انتخاب شدن یا انتخاب کردن سخن به میان آورد. مدافعین طرح که عموماً از نمایندگان وقت و نمایندگان ادوار مجلس بودند این اعتقاد را داشتند که اصل(62) قانون اساسی به نمایندگان اجازه وضع و تغییر قانون انتخابات را می دهد و به زعم آنان ارتقای سطح علمی مجلس با تعیین حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد برای داوطلبین نمایندگی مجلس محقق می گردد. صرفنظر از اینکه آیا نمایندگان مجلس اجازه دارند از اختیاری که مردم به امانت به آنان سپرده است به نفع شخص خود استفاده کنند یا نه؟؟؟!!!!! مخالفین نیز استدلالات صائب ذیل را در خصوص نادرستی مصوبه داشتند که متاسفانه به جایی نرسید:

1) در اصول متعدد همان قانون اساسی که نمایندگان موافق به اصل(62) آن استناد کرده اند آمده است که دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است همه امکانات خود را برای مشارکت عامه مردم در تعیین سرنوشت سیاسی؛ اقتصادی؛ اجتماعی و فرهنگی خویش و محو هرگونه استبداد و خودکامگی؛ رفع تبعیض ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه در تمام زمینه های مادی و معنوی بکار ببرد (اصل سوم قانون اساسی) و در جمهوری اسلامی ایران امور کشور باید به اتکای آرای عمومی اداره شود (اصل 6 ) و شاه بیت همه اصول اینکه حاکمیت مطلق بر جهان و انسان از آن خداست و هم او انسان را بر سرنوشت اجتماعی خویش حاکم ساخته است . هیچکس نمیتواند این حق الهی را از انسان سلب کند یا در خدمت منافع فرد یا گروهی خاص قرار دهد...(اصل 56)

2) براساس اصل( 67 ) قانون اساسی نمایندگان سوگند یاد می کنند که از ودیعه ای که ملت به آنان سپرده است عادلانه پاسداری کنند و در انجام وظایف وکالت؛ امانت و تقوی را رعایت نمایند و از قانون اساسی دفاع و در گفته ها و نوشته ها آزادی مردم را مد نظر داشته باشد.

3) در هیچ یک از کشورهای دنیا صرفا مدرک تحصیلی مقیاس صلاحیت افراد برای ورود به رقابت های انتخاباتی نیست بلکه ترکیبی از مدارک تحصیلی و تجربه فرد شاخص میزان کارآمدی وتوانمندی وی است که در کشورهای توسعه یافته از طریق پالایشها و گزینش های درون حزبی و در دیگر کشورها به تشخیص مردم و نه توسط نمایندگان دوره جاری که خود همانند دیگران بایستی نامزد احراز کرسی نمایندگی شده وعملکرد چهارساله خود را به قضاوت مردم بگذارند. کدام منطق قبول میکند که نماینده فعلی برای رقبای آینده خود حد و حدود اینچنینی تعیین کند؟

4) با وقوع انقلاب در کشور و متعاقب آن جنگ تحمیلی، بسیاری از مهندسین وکارشناسان که عمدتاً فارغ التحصیل دانشگاه های صنعتی تهران، صنعتی شریف، پلی تکنیک (امیرکبیرفعلی)، ملی (شهید بهشتی فعلی)، علم وصنعت، تبریز، شیراز، اصفهان؛ اهواز... بودند به خیل مدافعین انقلاب پیوستند ویا در پشت جبهه و بصورت شبانه روزی با ایثار و فداکاری به امور اجرایی پرداختند و هم و غم خود رامعطوف به تأمین مصالح عالیه نظام کردند واز درس وتحصیل در مقاطع بالاتر محروم ماندند ولی کوله باری از تجربه اجتماعی وتخصصی اندوختند و بسیاری از آنان به خیل شهدا پیوستندکه بی انصافی است با مدارک کاغذی فعلی مقایسه نمود. بسیاری از وزراء، استانداران، فرمانداران، روسا و معاونین سازمانها؛ مدیران اجرایی و... در این ردیف قرار می گیرند که با این مصوبه از حق انتخاب شدن محروم شدند.

5) کدام آدم عاقل میپذیرد که یک نفر فوق لیسانس بدون کمترین تجربه کاری مجاز به کاندیداتوری باشد ولی یک نفر لیسانس با دهها سال سابقه کاری از کاندیداتوری محروم شود. مگر در یک مقطع تحصیلی فوق لیسانس آن هم در سیستم آموزشی ما چه حجمی از اطلاعات یا تجربه به فرد منتقل می شود که برتجربه چندین سالة عملی یک مدیر ترجیح می یابد. از دیگر سو برای یک مجلس که وظیفه سیاستگذاری در امور توسعه ای و جبران ریشه ای عقب ماندگیهای فنی و تکنولو‍ژیکی را عهده دار است یک فوق لیسانس و دکترای بی تجربه و حتی با تجربه کتابداری ؛ مدیریت فرهنگی ؛ مدیریت آموزشی؛ معارف اسلامی؛ تاریخ؛ زبان ....مفید است یا یک لیسانس مهندسی باتجربه الکترونیک ؛ کامپیوتر؛ مکانیک؛ نفت؛ صنایع؛ مخابرات؛ عمران و ... ؟ البته اینجا منظور ذکر اولویت نیازهای تخصصی کشور است و قصد اسائه ادب خدمت دانش آموختگان رشته های فوق الاشاره نیست.

6) آیا عادلانه است که یک دورة نمایندگی مجلس یک مقطع تحصیلی محاسبه ونمایندگان به نسبت تعداد دورة نمایندگی از داشتن مدرک تحصیلی مستثنا شوند لیکن یک دورة وزارت، استانداری، مدیریت سازمانها، نهادها، فرمانداری، بخشداری، شورای شهر و... یک مقطع تحصیلی محاسبه نگردد. چرا نمایندگانی که بیش از همه باید حافظ مرزهای قانونی کشور بوده و در گفتار و عمل به آن مقید و متعهد باشند از شمول قانون مستثنا شده اند. اگر این رفتار در دستگاههای دیگر نیز بصورت یک قاعده درآید چه فجایعی که در کشور رخ نخواهد داد؟

7) گلایه ای نیز از شورای نگهبانی که علی رغم اینکه بر تبعیض آمیز بودن مصوبه آگاه بود ولی جهت کاستن از زحمت رسیدگی به صلاحیت تعداد بیشتری کاندیدا بر مصوبه صحه گذاشت و مسبب این بی عدالتی شد و به بدعت در قانونگذاری کشور مجوز داد، وجود دارد.

متأسفانه مصوبه مورد بحث این شائبه را در اذهان عمومی ایجاد کرد که نمایندگان با طرح این موضوع در فاصله زمانی چند ماه باقیمانده به انتخابات در صدد حذف رقبا از گردونه رقابتها هستند . امید است مجمع تشخیص مصلحت نظام به گونه ای شفاف سیاست گذاری نماید تا گردش نخبگان با کمترین مانع انجام بگیرد. تا مبادا قانون انتخابات ملعبه دست سیاستمداران و ابزار تسویه حساب با رقبا شود. لذا شایسته است با لحاظ حقوق عموم مردم و مصلحتهای ملی نسبت به بازگشت قانون به قبل از تغییر در سال 90 و اصلاح دیگر نقاط ضعف آن اقدام گردد.

ابتکار:نشانه شناسی 9 دی

«نشانه شناسی 9 دی»عنوان سرمقاله روزنامه ابتکار به قلم محمدعلی وکیلی است که در آن می خوانید؛در دوران پسامدرن نشانه ها ابزار قدرت نرم هر کشور به حساب می آیند. نشانه ها شامل واژه ها، مثل شهادت، ایثار، عدالت، آزادی و اشخاص مثل سعدی و حافظ و مولانا و مفاهیم برخاسته از وقایع مهم تاریخی مثل واقعه کربلا، نهضت مشروطه، انقلاب اسلامی 57 هستند. اینها وقایعی می باشند که از نظر تحلیل گفتمان، هرکدام نشانه و دال مهمی هستند که جاذبه و ماندگاری آنها وابسته به میزان ارزش دال مرکزی شان است. در جهان امروز دعوا بر سر تصاحب نشانه هاست و فرهنگها تلاش دارند با تصاحب نشانه ها اثرگذاری خود را تقویت کنند.

انقلاب اسلامی توانست خود را به عنـــــوان یک فراگفتمان تثبیت نمـــاید و نشانه های خود که همان استقلال، آزادی،جمهوری اسلامی است را در قالب خرده گفتمان های وفادار، مشروعیت بخشد. خرده گفتمان های وفادار به فراگفتمان جمهوری اسلامی طی سه دهه گذشته حامل عناصر فراگفتمان هستند و پاسداشت نشانه های آن را عهده دار بودند و تمامی حرکت های مردم ایران پس از انقلاب نشانه فراگفتمان انقلاب را با خود داشت.

مردم با گفتمان انقلاب اسلامی و با تکیه بر دال مرکزی آن، حماسه هشت سال دفاع مقدس را خلق کردند و برگ زرینی را در تاریخ ایران ورق زدند. البته خاصیت رقابت خرده گفتمان ها این است که تلاش می کنند نشانه های فراگفتمان را به نفع خود و گاهی در حد قامت خود تقلیل و مصادره نمایند که این معضل باعث تضعیف ارزش های فراگفتمان می شود. انتخابات مختلف فصل رقابت خرده گفتمان ها و در حقیقت نمایش ماراتن خرده گفتمان های اصلاح طلب و اصولگرا برای اثبات میزان وفاداری خود به نشانه های فراگفتمان انقلاب اسلامی است. همراهی مردم با لیدرها، چهره ها و گروه های سیاسی بر اساس حرکت آنان در چارچوب گفتمانی جمهوری اسلامی است، به عبارتی مشروعیت فعالیت های سیاسی از نظر اکثریت مردم تابع حرکت گروه ها بر مدار انقلاب اسلامی است.

شاهد این ادعا ریزش هایی است که از ابتدای انقلاب تا به اکنون رخ داده و موجب افسوس مردم نشده است. به بیان دیگر هر کجا که ریزش به دلیل خروج گروه یا فردی از فراگفتمان انقلاب اسلامی بوده قابل هضم و تحمل بوده است ولی هر کجا ریزش به دلیل تنگ نظری و عدم تحمل یکی از خرده گفتمان ها بوده، در نظر مردم به اجحاف و هدر دادن سرمایه ها تفسیر شده است. 9 دی در تقویم سیاسی ایران یکی از مصداق های دشمن شناسی و هوشیاری مردم است.

در سال 88 تا آن زمان که دعوا در درون خرده گفتمان های وفادار به فراگفتمان جمهوری اسلامی جریان داشت، مردم صبورانه هر دو خرده گفتمان را همراهی می کردند و با شور و شوق زیر تابلوی نظام به ابراز احساسات می پرداختند ولی آنگاه که فضا غبارآلود شد و دشمن خارجی مترصد سوءاستفاده گردید و به قول معروف بوی کباب به مشامش رسید مردم هوشمندانه رنگ سیاسی خرده گفتمان ها را کنار گذاشتند و به رنگ فراگفتمان در آمدند و در نمایش عظیمی "نه” بزرگی به دشمنان در کمین نشسته گفتند و اعلام کردند که بازی سیاست درمیدان فراگفتمان جمهوری اسلامی را می پذیرند ولی هرگاه که بازی، عناصر فراگفتمان را مخدوش نماید از نظر آنان فاقد وجاهت می باشد.

پس حماسه 9 دی نه متعلق به جریان خاص یا خرده گفتمان اصولگرا بلکه متعلق به ملت ایران است. اما از آن روز به بعد متأسفانه گروههای کوچکی تلاش می کنند این حماسه را در حد نشانه خود مصادره نمایند و از آن آرم حزبی بسازند و با آن رقیب را رجم نمایند؛ این اقدام خلاف پیام حضور میلیونی مردمی بود که در برگیرنده تمام سلایق سیاسی می شد.

اصولاً ارزش 9 دی به فراگیری و نشانه بودنش در قامت فراگفتمان جمهوری اسلامی و ملت ایران است. اگر ماهیت آن حرکت در منظومه دفاع از فراگفتمان انقلاب اسلامی تعریف و تفسیر شود آنگاه پاسداشت آن در قلب تمام ملت ایران خواهد بود و حفظ دستاوردهایش جزو تعهدات اکثریت ملت ایران می باشد، اما اگر آن حماسه بزرگ به مرور رنگ یک اقلیت کوچک را پیدا کند و در حد نشانه یک گروه سیاسی و حتی یک خرده گفتمان تنزل و تقلیل یابد و باعث تشدید دو قطبی شدن نیروهای داخلی شود، در حقیقت مصادره کنندگان مرگ آن نشانه را رقم زده اند و بزرگی اش را با کوچکی خود عوض کرده اند؛ بر همین اساس پیشنهاد می شود به جای این همه فریاد رجم و مرگ در خطاب به نیروهای داخلی، اجازه دهند پیام وحدت بخش آن حماسه بزرگ درست شنیده شود و جای دشمنان عوض نگردد.

در آن روز، انگشت اشاره مردم و مخاطب مشت های گره کرده آنان دشمنان خارجی و منافقین کور دل بود. 9 دی روز همایش وحدت نیروهای داخلی و یک صدا شدن خرده گفتمان ها حول فراگفتمان بود. در روز 9 دی مردم از دالهای اختصاصی خرده گفتمان ها گذر کردند و حول دال مرکزی فراگفتمان وحدت نمودند. بنابراین شرط ارزشمند ماندن این روز و حفظ قدرت نشانه ای آن، به تنزل ندادن آن در حد نشانه خرده گفتمان هاست. بایست اجازه داد این نشان مهم در قامت نشان فراگفتمان باقی بماند.

اعتماد:مدرنیزاسیون بعثی!

«مدرنیزاسیون بعثی!»عنوان یادداشت روز روزنامه اعتماد است که در آن می خوانید؛کسانی که با تاریخ منطقه آشنایی دارند، می دانند که حزب بعث از قدیمی ترین احزاب منطقه عربی است. این حزب بلافاصله پس از جنگ جهانی دوم تشکیل شد و هدف اصلی آن تشکیل دولت عربی واحد در سرزمین های عربی بود و یک حزب سوسیالیستی محسوب می شد. حزبی سکولار و با گرایش های سوسیالیستی که رهبر اصلی آن نیز یک روشنفکر مسیحی یعنی میشل عفلق بود. ٧٠ سال پیش وضع کشورهای عربی به ویژه سوریه و عراق با اکنون خیلی فرق داشت، بنابراین شعارهای حزب بعث در آن زمان پیشروانه محسوب می شد و از این رو بسیاری از جوانان و روشنفکران عرب طرفدار این حزب بودند. این حزب از طریق کودتا در سوریه و عراق به قدرت رسید و در عراق نظام جمهوری را جانشین سلطنت کرد و از اواخر دهه ٦٠ میلادی قرن گذشته عملا حاکم بلامنازع در این دو کشور بودند. هرچند اختلافات میان دو حزب شعله ور شد و آنان را به دشمن خونی یکدیگر تبدیل کرد که انواع و اقسام اقدامات تروریستی علیه یکدیگر به اجرا درآوردند و عرصه ستیزه های آنان به سایر مناطق از جمله فلسطین و لبنان نیز کشیده شد ولی در یک اصل مشترک بودند و آن گرایش های غیردینی و حتی ضددینی و کوشش برای زدودن جامعه از رفتار و فرهنگ و آداب و رسوم سنتی و مذهبی. چهل سال برای تحقق این اهداف فرصت داشتند و شرایط اقتصادی و سیاسی نیز در مقاطعی به کمک آنان آمد ولی آنچه که در عمل دیده شد این بود که برای بقای خود پیش از هر چیزی اصل وحدت عربی را تبدیل به اصل وحدت همه با من کردند، تاحدی که آزادی فلسطین نسبت به این اصل در حاشیه قرار گرفت و حتی آزادی فلسطین مشروط شد به وحدت جهان عرب با یکی از این شاخه های حزب بعث.

برای قوام داخلی نیز اصل دموکراسی به سرعت به فراموشی سپرده شد البته از اول هم در عمل دیده نمی شد، زیرا نه روی کار آمدن آنان از طریق آرای مردم بود و نه بقای آنان به آرای مردم و از طریق آزادی بود. بدترین نوع استبداد و سرکوب را در کشورهای خود برقرار کردند و نتایج انتخابات آنجا معمولا کمتر از ٩٩ درصد به نفع نامزدهای حزب بعث نبود. جالب اینکه این سلطه سیاسی فقط با اتکا به ارتش و پلیس و دستگاه های امنیتی تامین نمی شد، بلکه بدتر از آن با اتکا به قدرت قبیله و طایفه بود. در عراق صدام حسین متکی به اهل سنت در برابر شیعه و متکی به عربیت در برابر اکراد و حتی در میان اهل سنت نیز با اتکا به منطقه خود در تکریت در برابر سایر مناطق و نیز قبایل نزدیک به صدام در مواجهه با سایر قبایل بود. به عبارت دیگر مدرنیزاسیون معکوس طی شد، جامعه یی که قرار بود مدرن شود و تعلقات ملی فراتر از تعلقات نژادی، قومی و قبیله یی و زبانی و... قرار گیرد دقیقا در ذیل سلسله مراتب قومی، عشیره ای، طایفه یی و خانوادگی تعریف شد.

در حالی که به لحاظ ظاهر، جامعه مدرن شده بود، در باطن و عمق جامعه، نه یک گام که چند گام به عقب برداشته بود، فقط کافی بود که فرصتی پیش آید تا این عقبگرد مجال بروز پیدا کند تا فاجعه از عمق به سطح آید و خود را نشان دهد و این فرصت بعد از حمله ایالات متحده رخ داد. هنگامی که سلطه حزب بعث فرو ریخت و مجسمه های صدام پایین کشیده شد واقعیت قبیله یی و عشیره یی و حتی طایفه یی جامعه عراق نیز نمایان و بازگشت به سنت های غیرمدرن این جامعه به سطح آمد و دیده شد. البته پیش از آن صدام حسین کوشید که نمایش دیگری روی صحنه سیاست بیاورد و با تمسک به نمادها و ادبیات مذهبی، کوشید تا به گرایش غالب در صحنه عراق دست یابد ولی روشن بود که پایه های رژیمی که براساس عشیرگی و طایفه یی استوار بود، نمی توانست چنین تغییری را در عمل بپذیرد. ولی این تغییر جدید نشان می داد که مجموعه تغییرات از بالا که حزب بعث اعمال کرده، مثل کف آب روی دریا بود که به سرعت زایل شد. نمونه روشن آن سربرآوردن فرهنگ داعشی از دل قبایل مناطق اهل سنت و غالب شدن این فرهنگ ضدمدرن در مناطقی است که روزگاری مهد حزب بعث بودند.

جالب اینکه در مناطق شیعه نشین و حتی کردنشین عراق نیز بازتابی از این فرهنگ را می توان دید. در سوریه نیز همین پدیده را کمابیش شاهد هستیم و حضور پرقدرت تندروهای سلفی در مناطق اهل سنت شاهد این مدعاست. در لیبی و حتی در مصر هم می توان این نمونه ها را دید. در حالی که کشورهایی مثل مراکش و اردن کمتر با این وضع مواجه هستند، زیرا فشار از بالا برای مدرن شدن، مثل آنچه در حکومت های نظامی برای مدرن کردن صوری جامعه شاهد بودیم وجود نداشته و جامعه به نسبت یک روند متعادلی را طی کرده است. اگر ٣٠ سال پیش کسی جامعه سوریه و عراق و لیبی را با جامعه اردن و مراکش مقایسه می کرد، برداشتن چنین بود که جامعه عراق و لیبی بسیار به ارزش ها و رفتارهای مدرن نزدیک تر شده اند و جامعه مراکش و اردن به نسبت سنتی باقی مانده اند ولی اکنون این دو جامعه کماکان در مسیر خود طی طریق می کنند، در حالی که آن سه کشور به عصر حجر برگشته اند به طوری که در آن زنان را به بردگی گرفته و خرید و فروش می کنند.

دنیای اقتصاد:آمادگی نظام بانکی ایران برای هماهنگی با مقررات بین المللی

«آمادگی نظام بانکی ایران برای هماهنگی با مقررات بین المللی»عنوان سرمقاله روزنامه دنیای اقتصاد به قلم دکتر مرتضی بینا است که در آن می خوانید؛اول: بانک مرکزی ایران اخیرا «ضوابط ناظر بر حداقل استانداردهای شفافیت و انتشار اطلاعات عمومی توسط موسسات اعتباری» را منتشر کرده و همه بانک ها را ملزم کرده که اطلاعات مربوط به انواع فعالیت هایشان را در سرفصل های قابل بررسی و اندازه گیری در سایت بانک شان منتشر کنند و در اختیار عموم قرار دهند. بزرگ ترین بخش منابع بانک ها از طریق سپرده های مردم تامین می شود. اصولا سپرده گذاران مایل به ریسک سرمایه گذاری های پر خطر نیستند؛ بنابراین بانک ها نباید اجازه داشته باشند با منابع متعلق به دیگران کارهای پرخطر انجام دهند. این اقدام بانک مرکزی در حمایت از سپرده های مردم بسیار به موقع است.

علاوه بر جنبه نظارتی بانک مرکزی، دسترسی عمومی به این اطلاعات اجازه خواهد داد. که آثار فعالیت های غیرمتداول بانکی توسط بازار شناسایی شوند و همه بانک ها برای حفظ منابع شان مجبور به اصلاح رفتار خود شوند.
نظارت غیر مستقیم مردم و بازار بر بانک ها منجر به هدایت سپرده های مردم و دیگر منابع به سمت بانک های کم خطر خواهد شد. به این ترتیب هزینه لازم برای اصلاح رفتار بانک ها بسیار کمتر از هزینه ای خواهد بود که دولت و بانک مرکزی منحصرا از طریق انواع دستورالعمل ها و مقررات اعمال می کنند. امیدواریم که مردم، بانک ها و همه ارکان دولتی و حکومتی، بانک مرکزی را در پیاده سازی اقدامات مربوط به شفاف سازی بانک ها یاری دهند.

اقدام بانک مرکزی درجهت شفاف سازی بانک ها مقدمه ای است برای هماهنگی با دستاوردهای جهانی به منظور بهبود سیستم بانکی. سال هاست که سیستم بانکی ما تجربه های گرانقدر جهانی را که در مقررات پیشنهادی کمیته بازل جمع آوری شده است، نادیده می گیرد. مقررات کمیته بازل معمولا یا به دنبال یک بحران مالی یا به دنبال شناسایی مشکلاتی در چند بانک بزرگ وضع شده است. با نگاهی به تاریخ و دلایل وضع مقررات جدید متوجه می شویم مشکلاتی که کمیته بازل به حل آنها اقدام کرده با مشکلاتی که سیستم بانکی ما با آنها مواجه است، تفاوت اساسی ندارند. مثلا عدم دقت در اعتبارسنجی مشتریان، بنگاهداری، سرمایه گذاری های پرخطر و کمبود نقدینگی از مهم ترین مشکلات بانکداری در سطح جهان است که بانک های ما نیز با آن روبه رو هستند. به دلیل آثار مثبتی که این مقررات بر اقتصاد و جامعه داشته اند همه کشورهای عضو کمیته بازل بلافاصله و دیگر کشورها سریعا سعی در اجرایی کردن مقررات جدید بازل دارند.
عدم هماهنگی با این مقررات در سیستم بانکی ما کاملا نمایان است.

بنگاهداری در سطح گسترده و در نتیجه تزریق منابع مردم به شرکت های غیر رقابتی و عملا ورشکسته، کمبود نقدینگی مزمن و نیاز به استقراض دائمی از بانک مرکزی، تسهیلات غیرجاری بسیار بالا، سرمایه گذاری های خارج از حیطه بانکداری و پر خطر از جمله معضلات سیستم بانکی ما هستند. نیاز دائمی برای تزریق نقدینگی در جامعه و تورم کمرشکن، عقب افتادن سود سپرده ها از تورم و در نتیجه تاراج اموال سپرده گذاران خرد و سوءاستفاده ها و فسادهای مالی نتیجه عقب افتادن از اجرای مقررات بین المللی است. اینها مشکلاتی هستند که سیستم بانکداری جهانی در سطح بسیار خوبی حل کرده است و تجربیات آنها کاملا در اختیار ما هستند.

با توجه به زیربناهای موجود برای حسابرسی و ساختارهای اجرایی در بانک مرکزی وقت آن است که بیش از این تامل نکرده و در پیاده سازی آخرین مقررات بازل قدم برداریم. اجرای این مقررات بدون شک با مقاومت و مشکلات خاص خود روبه رو خواهد شد؛ ولی با شناخت بهتر مقررات بین المللی مطمئنا همه ذی نفعان و دلسوزان از اجرای مقررات بازل حمایت خواهند کرد. مقررات بازل 3 هم اکنون در آمریکا و اروپا اعمال شده اند و طبق یک برنامه زمان بندی شده تا پایان سال 2018 همه ارکان آن باید کاملا اجرا شوند. امید است که هرچند با شروع دیرهنگام ولی با توجه به سادگی عملیات بانکی متداول در ایران تا پایان سال 2018، با بقیه کشورهای پیشرفته در امر سالم سازی بانکداری همگام شده باشیم.

دوم: مقررات پیشنهادی بازل زنده و مرتبا در حال افزایش هستند و کشورهای عضو متعهدند که مقررات پیشنهادی را به قانون تبدیل کنند. کمیته بازل در سال 1975 با عضویت 10 کشور بزرگ اقتصادی (G-10) و به دنبال ورشکسته شدن چند بانک بزرگ در اثر مشکلات ارزی تشکیل شد. در این تاریخ کمیته بازل تعهدنامه های متعددی منتشر کرد که بین کشورهای میهمان و میزبان برای نظارت شعبه های خارجی بانک ها به امضا رسیده اند.

بازل 1: در سال 1988 به دنبال نکول کشورهای آمریکای جنوبی اولین مدل بسیار ساده کفایت سرمایه تحت عنوان بازل 1 پیشنهاد شد. منظور و هدف از کفایت سرمایه این است که بانک به حد کافی برای مقابله با بحران های احتمالی سرمایه داشته باشد و در شرایط تعطیلی و ورشکستگی قرار نگیرد. به مرور زمان تا سال 1997 مقرراتی برای ذخیره مطالبات معوق، تسویه بین بانکی، محاسبه ریسک بازار و اجازه استفاده از مدل های داخلی بانک ها ارائه شد. کمیته بازل برای انواع دارایی ها ضریب ریسک خاص و در عین حال بسیار ساده ای را اعلام و مفهوم دارایی ‍ های موزون شده به ریسک را معرفی کرد. در این مدل، دارایی های پرخطر ضریب ریسک بالاتری گرفتند و بانک ها باید نسبت سرمایه به دارایی های موزون شده 8 درصد را رعایت کنند. در این مدل اگر یک بانک دارایی های خود را به سمت دارایی های پرخطر هدایت کند، مخرج کسر؛ یعنی دارایی های موزون شده افزایش می یابد و در نتیجه نسبت کفایت سرمایه کم می شود. اگر نسبت کفایت سرمایه کمتر از 8 درصد بشود یا باید سرمایه بانک را افزایش داد یا ریسک دارایی ها را کم کرد. این مقررات تحت عنوان بازل 1 شناخته می ‎شوند و این تقریبا همان مدلی است که امروز برای محاسبه کفایت سرمایه بانک ها در ایران مورد استفاده قرار می گیرد.

بازل 2: به دنبال بحران مالی آسیا در سال 1998-1997 برنامه ریزی جدیدی برای کنترل ریسک بانک ها آغاز شد. در این بحران کشورهای متعدد آسیایی با مشکل خروج سریع منابع و افت شدید ارزش پول داخلی روبه رو شدند و بعضا یا دولت هایشان سقوط کرد یا اصلاحات اساسی در نظام بانکی خود صورت دادند. برنامه ریزی کمیته بازل 6 سال طول کشید تا در سال 2004 بعد از مذاکرات طولانی و مطالعات و ارزیابی ها، سه رکن اصلی سرمایه، نظارت و شفافیت تعریف شد. رکن سرمایه با تمرکز روی تسهیلات بانکی، مشوق هایی را برای رتبه بندی مشتریان در نظر گرفت. در ادامه در سال 2006 مقرراتی برای یکسان سازی محاسبه ریسک سرمایه گذاری های تجاری و نیاز کفایت سرمایه برای این گونه کار ها به صورت محدود تعریف شد. همچنین تعریف ساده ای برای کفایت سرمایه در اثر ریسک های عملیاتی تعریف شد. تعریف سرمایه موردنیاز برای ریسک های عملیاتی در حقیقت بهانه ای بود برای جبران کم شدن کفایت سرمایه در اثر مدل های داخلی اعتبارسنجی. این مقررات تحت عنوان بازل 2 شناخته می شوند و تفاوت اساسی از نظر شفافیت اطلاعات و لزوم حاکمیت شرکتی و مدیریت ریسک با بازل 1 دارند. بازل 1 در مورد بسیاری از مطالب مربوط به نظارت، حاکمیت شرکتی و مدیریت ریسک ساکت است، دستورالعمل های مشخصی ندارد و فقط به اهمیت داشتن ارکان مربوطه هشدار می دهد. بازل 2 علاوه بر کفایت سرمایه در مورد ارکان مربوط به شفافیت و حاکمیت شرکتی دستورالعمل های مفصلی دارد. می توانیم اقدام بانک مرکزی برای الزام ارائه اطلاعات شفاف بانکی را اولین قدم برای هماهنگی با بازل 2 برآورد کنیم.

واما بازل 3: حتی قبل از وقوع بحران مالی 2008-2007، نگرانی های زیادی نسبت به لغو قوانین ممنوعیت ورود بانک های تجاری به فعالیت های غیرمتداول بانکی وجود داشت. به گفته کمیته بازل، آنها در حال تدوین مقرراتی برای کنترل ریسک فعالیت های غیرمتداول بانک ها بوده اند. به دنبال بحران بانکی 1929 مقررات ممنوعیت ورود بانک های تجاری به حوزه فعالیت های سرمایه گذاری وضع شدند. بعد از گذشت 70 سال دولت آمریکا این ممنوعیت را لغو کرد. طولی نکشید که با پایین آمدن نرخ بهره ها و افزایش درجه ریسک پذیری موسسات مالی و حتی سرمایه گذاران خرد، سرمایه گذاری های بی محابا در انواع اوراق قرضه پر خطر به خصوص اوراق با پشتوانه وام های مسکن بسیار بالا رفت. در فاصله بین 2007 تا 2008 با توقف رشد قیمت مسکن و افزایش نکول در اوراق مسکن، چند شرکت سرمایه گذاری با سابقه طولانی گرفتار کمبود نقدینگی شدند و عملا برای حفظ خود در مقابل طلبکاران مجبور به اعلام ورشکستگی شدند. اعلام ورشکستگی Lehman Brothers شوک بزرگی بود که اعتماد بین بانکی را از بین برد و عملا باعث توقف بازاربین بانکی و توقف نقدینگی شد. با توقف نقدینگی شرکت ها با کمبود سرمایه درگردش مواجه و پی در پی مجبور به کم کردن فعالیت های خود شدند که به موج بیکاری دامن زد.

سرمایه گذاری های تجاری یا بنگاهداری: با آغاز بحران مالی از سال 2009 کمیته بازل پی در پی مقرراتی را برای بهبود نقدینگی و کفایت سرمایه وضع کرد تا اینکه مجموعه مقررات تحت عنوان بازل 3 برای اجرا از سال 2014 تا 2018 ارائه شد. در بازل 3 شرایط بسیار سختی برای سرمایه گذاری های تجاری و بنگاهداری در نظر گرفته شده که عملا بانک ها را مجبور به خروج از این نوع سرمایه گذاری ها می کند. کمیته بازل مستقیما بانک ها را از بنگاهداری منع نکرده چون ممکن است کشورها با مشکلات قانونی برای اجرای چنین مقرراتی روبه رو شوند، اما در مقابل ضریب ریسک 1250 درصدی برای داشتن عمده سهام شرکت های تجاری در نظر گرفته است. معنی ضریب ریسک 1250 درصدی با توجه به نسبت کفایت سرمایه 8 درصد این است که منابع برای سرمایه گذاری های عمده در شرکت های تجاری باید توسط خود سهامداران بانک تهیه شود نه از منابع سپرده گذاران (1250 درصد x 8 درصد =1). سایر سرمایه گذاری های بورسی هم دارای ضرایب ریسک بالایی (تقریبا 300 درصد تا 600 درصد) هستند و عملا سهامداران بانک ها را مجبور می کند که از سرمایه گذاری های بورسی پرهیز کنند یا مقدار زیادی از منابع لازم برای این گونه کارها را خود فراهم کنند و با جیب سپرده گذاران دست به ریسک نزنند. در مقایسه با مقررات سخت منع مستقیم قانونی، برتری مقررات بازل در سادگی اجرا کردن آن به کمک ضرایب ریسک و پرهیز از مراجعه به مقامات قضایی است.

جلوگیری از سرمایه گذاری های دوبل و انتشار بحران: برای جلوگیری از سرمایه گذاری های دوبل و همچنین جلوگیری از انتشار بحران از یک بانک به بانک های دیگر، شرایط سخت تری نسبت به گذشته برای سرمایه گذاری در موسسات مالی در نظر گرفته شده است؛ مثلا سرمایه گذاری در بیش از 10 درصد یک موسسه مالی باید از دارایی های بانک کسر شود. همچنین مجموع سرمایه گذاری در موسسات مالی اگر بیش از 15 درصد سرمایه بانک باشد باید از دارایی های بانک کسر شود. به عبارت دیگر سرمایه این کارها باید از طریق سهامداران بانک تهیه شود. همچنین اگر یک بانک از یک موسسه مالی وام بگیرد و سهام آن موسسه را بخرد، سهام خریداری شده برای محاسبات کفایت سرمایه از دارایی های بانک خارج خواهد شد.

آمادگی برای شرایط بحرانی: علاوه بر سخت گیری ها در نحوه محاسبه سرمایه بانک و ضرایب ریسک، میزان کفایت سرمایه بانک ها در شرایط عادی باید 5/2 درصد بیش از 8 درصد گذشته شود. هدف از این 5/2 درصد حفاظت از سرمایه بانک در شرایط بحران اقتصادی است؛ یعنی بانک ها باید حداقل 5/10 درصد نسبت کفایت سرمایه در شرایط عادی داشته باشند تا در شرایط بحرانی به کمتر از 8 درصد نرسد. اگر سرمایه بانکی کمتر از 5/10 درصد باشد اجازه توزیع سود و باز خرید سهام به بانک داده نخواهد شد و مدیران بانک باید سرمایه بانک را از طریق مراجعه به بازار یا طرق دیگر به 5/10 درصد برسانند.

جلوگیری از پایین آمدن کیفیت تسهیلات: همچنین یک لایه دیگر 5/2 درصد برای حفاظت در مقابل رشد سریع تسهیلات در نظر گرفته شده است. بانک های مرکزی موظف هستند رشد تسهیلات بانکی را رصد کنند و بانک ها را مجبور سازند سرمایه بیشتری در صورت رشد غیرعادی تسهیلات کنار بگذارند. به کمک این لایه بانک های مرکزی از رشد سریع تسهیلات دهی در شرایط خوب اقتصادی جلوگیری می کنند و مانع پایین آمدن کیفیت تسهیلات می شوند؛ یعنی اگر بانکی به نسبت اندازه خود بیش از سایر بانک ها اقدام به تسهیلات دهی بکند، یا باید بانک مرکزی را از کیفیت خوب این تسهیلات آگاه کند یا سرمایه بیشتری کنار بگذارد.

قواعد مربوط به نقدینگی: در مدل بازل 3، بانک ها موظف هستند که هم پوشش نقدینگی کافی برای 30 روز در شرایط بحرانی داشته باشند و هم اطمینان لازم برای ثبات منابع خود را فراهم کنند. برای پوشش نقدینگی 30 روزه در شرایط بحرانی، سپرده ها از نظر ریسک خروج طبقه بندی می شوند و عددی به دست می آید که نشانگر احتمال خروج منابع در 30 روز آینده است؛ مثلا سپرده های دانه درشت دارای ریسک خروج بالاتری نسبت به سپرده های خرد یا سپرده های مربوط به حقوق کارمندان است. بانک باید دارایی های نقد یا قابل نقد شدن با کیفیت بالا برای پوشش خروج سپرده ها و منابع دیگر داشته باشد.

همچنین منابع بانک از نظر ثبات طبقه بندی می شوند و در مقابل، نیاز بانک به منابع با ثبات یا دراز مدت سنجیده می شود. منابع با ثبات بانک باید پوشش کافی برای نیازهای درازمدتش فراهم کند. این محاسبات طی فرمول های بسیار دقیقی ارائه شده اند که از حوصله این مقاله خارج هستند.

قواعد مربوط به اهرمی بودن بانک: علاوه بر محاسبات نسبتا پیچیده کفایت سرمایه که به ضرایب ریسک برای دارایی های مختلف وابسته هستند، یک محاسبه ساده و بدون ضرایب ریسک هم در نظر گرفته شده که در آن نسبت سرمایه آورده و سود انباشته به کل دارایی ها باید بیش از 3 درصد باشد. هدف از این کار نوعی کنترل در مقابل بازی کردن با اعداد در مدل های داخلی بانک ها برای محاسبه ضرایب ریسک است.

استرس تست: یکی از مهم ترین بخش های مقررات بازل 3 مربوط به استرس تست بانکی می شود. هدف از استرس تست این است که وضعیت کفایت سرمایه بانک در شرایط بحران اقتصادی سنجیده شود. اخیرا در آمریکا به چند بانک بزرگ اجازه توزیع سود داده نشد چون با فرض رسیدن یک بحران اقتصادی جدید احتمال کمتر شدن سرمایه بانک از 8 درصد وجود داشت. همچنین بانک های اروپایی اخیرا ملزم شدند که مقدار زیادی سرمایه از بازار جمع آوری کنند چون در استرس تست بانکی موفق نبودند.

ریسک عملیاتی: بازل 3 به ریسک عملیاتی توجه ویژه دارد و بانک ها ملزم هستند برای ریسک های عملیاتی سرمایه در نظر بگیرند. ریسک های عملیاتی ریشه های مختلفی دارند و مهم ترین آنها سهل انگاری، تقلب، طمع و دیگر موارد مشابه هستند. برای محاسبه سرمایه لازم برای ریسک های عملیاتی مدل های مختلفی وجود دارد. مدل ساده و استاندارد اروپا برای ریسک های عملیاتی حدود 15 درصد درآمدهای ناشی از عملیات را به عنوان سرمایه موردنیاز در نظر گرفته است.

دیگر الزامات: علاوه بر مقرراتی که ذکر شد، بازل 3 برای بانک های بزرگ و دارای خطر گسترش سیستمیک بحران، 5/2 درصد سرمایه بیشتر از سایر بانک ها در نظر گرفته است (مجموعا کفایت سرمایه 5/15 درصد). عدم تشویق بانک ها به بزرگ شدن بیش از حد هدف این تصمیم گیری بوده است تا دولت ها مجبور نشوند برای نجات آنها وارد عمل شوند.

خلاصه کلام: احتیاط در سرمایه گذاری های بورسی و بنگاهداری، عدم توسعه شعب برای سودجویی از تورم املاک و مستغلات، دقت در اعطای اعتبار و قابلیت بازپرداخت مشتری و حفظ نقدینگی بانک برای ایفای تعهدات مواردی هستند که مقررات بازل 3 پوشش می دهد. برتری مقررات بازل در سادگی اجرا کردن آنها به کمک ضرایب ریسک و پرهیز از تدوین قوانین پیچیده است که نیاز مراجعه به مقامات قضایی برای فروش اجباری دارایی های پر خطر را از بین می برد. عدم اجرای مقررات بازل؛ یعنی تکرار مشکلاتی که سیستم های بانکی جهان قبلا از آنها عبور کرده اند. نگارنده بر این باور است و شواهد نیز نشان می دهند که زیرساخت های لازم برای اجرای آخرین مقررات بازل در ایران وجود دارد و تاخیر در اجرای این مقررات، سالم سازی سیستم بانکی ما را با تاخیر بیشتری روبه رو خواهد کرد.