با وجود اینکه فرصت قانونی انتشار آمار تسهیلات به اشخاص مرتبط بانکها به پایان رسیده، تنها 6 بانک و موسسه اعتباری دادههای مربوط را منتشر کردهاند.
طبق بند ط تبصره 16 قانون بودجه سال 1402 بانک مرکزی موظف است که در پایان هر فصل، اطلاعات مربوط به تعهدات و تسهیلات به اشخاص مرتبط بانکها و موسسات اعتباری مجاز را افشا کند. با وجود اینکه در قانون بودجه تاکید شده که بانک مرکزی حداکثر سه هفته پس از اتمام هر فصل فرصت دارد که این آمار را بهروزرسانی کند، اما حالا و در روزهای پایانی دی ماه 1402، تنها ارقام مربوط به 6 بانک و موسسه اعتباری از سوی بانک مرکزی منتشر شده و همچنان خبری از دادههای از بخش عمده بانکها و موسسات اعتباری کشور نیست.
البته بررسی همین آمارها هم نشان میدهد که رقم تسهیلات به اشخاص مرتبط بخش عمده بانکهایی که آمار خود را منتشر کردهاند، در طول پاییز افزایشی بوده است.
بر اساس گزارش بانک مرکزی، تاکنون تنها پنج بانک ایران زمین، تجارت، پارسیان، پست بانک و دی به همراه موسسه مالی و اعتباری ملل، دادههای تسهیلات به اشخاص مرتبط با خود را منتشر کردهاند.
از میان این بانکها و موسسات اعتباری، رقم این تسهیلات برای پست بانک ایران برابر با صفر است. با این وجود، بررسیها نشان میدهند که رقم مانده تسهیلات به اشخاص مرتبط با پنج بانک دیگر در پایان 9 ماهه امسال، بیش از 58 هزار و 900 میلیارد تومان ثبت شده است.
با استناد به دادههای منتشر شده، موسسه ملل با مانده تسهیلات 25 هزار و 621 میلیارد تومانی به اشخاص مرتبط، بیشترین میزان این رقم در مقایسه با 5 بانک دیگر را به خود اختصاص داده است. به علاوه، این میزان در مقایسه با ابتدای پاییز امسال، رشدی 458 میلیارد تومانی را تجربه کرده است.
پس از آن، بانک ایران زمین قرار دارد که مانده تسهیلات به اشخاص مرتبط آن با رشدی چهار هزار و 167 میلیارد تومانی در طول پاییز، در پایان آذر ماه به 23 هزار و 403 میلیارد تومان رسیده است.
بانک دی نیز با مانده تسهیلات به اشخاص مرتبط به میزان هفت هزار و 440 میلیارد تومانی، در رده سوم قرار دارد. این رقم در بانک دی نیز رشدی 212 میلیارد تومانی را در پاییز شاهد بوده است.
بانکهای پارسیان و تجارت نیز با رقم تسهیلات به اشخاص مرتبط به ترتیب هزار و 606 میلیارد تومان و 779 میلیارد تومانی در ردههای بعد قرار دارند.
آنگونه که در آئیننامه تسهیلات و اشخاص مرتبط مصوب سال 1389 تعریف شده، اشخاص مرتبط، افراد حقیقی و حقوقی هستند که بهواسطه مالکیت، مدیریت یا نظارت بتوانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر تصمیمگیریهای بانک یا موسسه اعتباری اعمال کنترل کنند یا نفوذ قابل ملاحظهای داشته باشند؛ طوری که بانک را تبدیل به منبع تامین مالی ترجیحی خود کنند.
علاوه بر آن، مدیران بانکها، حسابرس مستقل و بازرس قانونی، سهامداران حقیقی بالای یک درصد و بستگان درجه اول تا سوم آنها نیز اشخاص مرتبط به بانک محسوب میشوند. به علاوه اشخاص حقوقی مربوط به بانک نیز در میان اشخاص مرتبط قرار میگیرند.