سیدحسین موسویان، دیپلمات پیشین و عضو اسبق تیم مذاکره‌کننده اتمی، با انتشار یادداشتی در میدل‌ایست‌آی هشدار داده که تنها ایالات متحده می‌تواند با مهار اسرائیل از وقوع یک جنگ گسترده منطقه‌ای جلوگیری کند.
موج درگیری در سراسر خاورمیانه
موسویان با اشاره به خسارات فاجعه‌بار جنگ غزه، با مرور سلسه حوادث هفته‌های اخیر فراتر از سرزمین‌های فلسطینی استدلال کرده این درگیری‌ها نشان می‌دهد که چگونه پیامدهای این جنگ در سراسر خاورمیانه موج می‌زند.
به باور او در صورتی می‌توان از وقوع فاجعه جلوگیری کرد که آمریکا به اسرائیل فشار آورد تا آتش‌بس برقرار کند، به یافتن راه‌حل عادلانه و پایدار برای بحران فلسطین کمک کند و سپس توافق هسته‌ای ایران را احیا کند.
گام‌های نخستین جلوگیری از یک جنگ منطقه‌ای
موسویان با تکرار دیدگاه تریتا پارسی، معاون اجرایی موسسه کوئینسی، مبنی بر این‌که: «اسرائیل می‌خواهد جنگ را به داخل لبنان گسترش دهد و به نظر می رسد از جنگ علنی علیه محور مقاومت استقبال می کند»، هشدار داده که یک جنگ منطقه‌ای برای منطقه، جامعه بین‌المللی و حتی اسرائیل فاجعه خواهد بود و بنابراین، اقدامات متعددی برای مهار چنین تهدیدی قریب الوقوع لازم است.
او اولین و مهمترین گام برای این منظور را آتش‌بس بین اسرائیل و حماس دانسته و باور دارد ایالات متحده تنها کشوری است که اهرم فشاری برای فشار آوردن به بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل برای پذیرش آتش بس پایدار دارد. دومین گام نیز به اعتقاد او یافتن راه‌حل عادلانه و پایدار برای بحران فلسطین است، چرا که به باور او، خاورمیانه بدون دستیابی به راه حلی عادلانه و جامع برای بحران فلسطین هرگز امن یا باثبات نخواهد بود. و در اینجا نیز، ایالات متحده تنها کشوری است که می‌تواند اسرائیل را مجبور به پذیرش چنین روندی کند.
خیال خام حمله به ایران
به نوشته موسویان، استراتژی بلندمدت اسرائیل متقاعد کردن آمریکا برای حمله به ایران است. نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسبق اسرائیل، در 28 دسامبر در وال استریت ژورنال نوشت: «آمریکا و اسرائیل باید مستقیماً با ایران مقابله کنند».
در می 2018، علیرغم پایبندی کامل ایران به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) طی سه سال، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده، آمریکا را از توافق هسته‌ای خارج و استراتژی فشار حداکثری متشکل از فشار اقتصادی، سیاسی و نظامی علیه ایران را دنبال کرد؛ آن هم به این خیال که به یک «توافق بهتر» دست پیدا کند.در آن زمان، نتانیاهو مدعی شد که ترامپ را متقاعد کرده که از توافق با ایران خارج شود.
سومین گام کلیدی
به باور موسویان، سومین گام کلیدی در این زمینه، مهار تنش‌های کنونی بین آمریکا و ایران است. در ابتدای کار، بازگرداندن توافق هسته‌ای 2015 به مسیر اصلی، هدف اصلی بایدن بود.
اخیرا واشنگتن و تهران با میانجیگری قطر و عمان به توافقی دست یافتند که به موجب آن 6 میلیارد دلار از منابع مالی مسدود شده ایران در اختیار قطر قرار گرفت تا برای نیازهای بشردوستانه ایران استفاده شود. هم‌چنین ایالات متحده و ایران به عنوان بخشی از این توافق، به مبادله زندانیان پرداختند. هم‌چنین، ایران موافقت کرد که انباشت اورانیوم بسیار غنی شده خود را محدود کرده و مجوز افزایش بازرسی‌های بین المللی از تاسیسات هسته‌ای خود را بدهد. از سوی دیگر قرار شد حملات به نیروهای آمریکایی در خاورمیانه متوقف شود. در مقابل، تهران اجازه صادرات نفت بیشتری را خواهد داشت و منابع مالی ایران در عراق به تدریج آزاد شود.
با این حال، جنگ اسرائیل علیه غزه، توافق موقت بین ایران و آمریکا را از بین برد. یکی از مقامات اروپایی به موسویان گفته: «به دلیل جنگ اسرائیل و حماس، آمریکایی‌ها به مذاکره با ایران ادامه نمی‌دهند، برجام مرده است، دیپلماسی هسته‌ای با ایران مرده است. اکنون آمریکا از دولت قطر خواسته که از ایران بخواهد در شرایط کنونی درخواستی برای برداشت از آن 6 میلیارد دلار نداشته باشد».
این در شرایطی است که مجلس نمایندگان آمریکا در 30 نوامبر یک اقدام دو حزبی را برای جلوگیری از دسترسی ایران به 6 میلیارد دلار تصویب کرد.
در مسیر برخورد
به عقیده موسویان، واشنگتن و تهران در مسیر برخورد قرار دارند. علاوه بر تشدید درگیری‌های منطقه‌ای، دولت بایدن به اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران ادامه می‌دهد و در پاسخ، تهران به سرعت دادن به برنامه هسته‌ای خود بازگشته است.
با ادامه جنگ در غزه و در غیاب مذاکرات ایران و آمریکا و شکست در احیای توافق هسته‌ای ایران، احتمال تشدید تنش در منطقه بیش از سال‌های گذشته است.
علاوه بر این، برای دستیابی به صلح و ثبات پایدار در خاورمیانه، باید به چندین دهه تقابل ایران و آمریکا پایان داد.
به باور موسویان، مقامات ایالات متحده و ایران راهی برای مشارکت در گفت‌وگوی گسترده برای دستیابی به یک توافق جامع، از جمله احیای توافق موقت و برجام و حل‌و‌فصل همه مسائل مورد مناقشه بیابند. اگر چنین چیزی غیر قابل دسترسی باشد، هشت کشور اطراف خلیج فارس -ایران، عربستان سعودی، عراق، امارات متحده عربی، قطر، عمان، کویت و بحرین- باید به یک توافق بزرگ منطقه‌ای بر سر ساختار امنیتی و همکاری جدید در خلیج فارس دست یابند که شامل یک توافق هسته‌ای منطقه‌ای و ایجاد منطقه‌ای عاری از سلاح‌های هسته‌ای و همه سلاح‌های کشتار جمعی باشد.
