به گزارش ایران اکونومیست احداث مجتمع فولاد قاینات از مصوبات دولت نهم در آبان سال ۱۳۸۴ برای خراسان جنوبی بود و عملیات اجرایی این طرح یک سال بعد با حضور مسئولان کشوری و استانی آغاز شد.
کلنگ اجرای این طرح فولادی با پیش‌بینی سرمایه‌گذاری هشت هزار میلیارد ریال به زمین زده شد تا جزو هشت طرح استانی فولاد کشور با هدف اشتغالزایی و محرومیت زدایی قرار گیرد.
براساس چشم اندازی که برای این طرح صنعتی و اقتصادی خراسان جنوبی در شهرستان قاینات در نظر گرفته شد، قرار بود با استفاده از منابع دولتی بعد از سه سال به بهره‌برداری برسد اما به جای سه سال این پروژه هفت سال در دست دولت بود و به سرانجام نرسید لذا سال ۱۳۹۳ مسئولان تصمیم گرفتند تا از ظرفیت بخش خصوصی برای سرعت دادن به روند اجرای آن استفاده کنند.
در نهایت شرکت ملی فولاد ایران در راستای اصلاح و افزایش ظرفیت فولاد در قالب طرح‌های استانی با سرمایه‌گذاری سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران اقدام به احداث کارخانه احیای مستقیم مجتمع فولاد قاینات کرد.
طرحی که هدف از اجرای آن احداث کارخانه احیای مستقیم با ظرفیت تولید سالانه ۸۰۰ هزار تن آهن اسفنجی و ایجاد کارخانه ذوب و ریخته‌گری برای تولید شمش فولادی بود. از دهه ۸۰ تا سال ۱۴۰۰ وعده‌های مختلفی برای افتتاح مجتمع فولاد قاینات داده شد اما به سرانجام نرسید.
تا اینکه ۲۴ آذر سال ۱۴۰۱ در دومین سفر استانی رئیس جمهور به خراسان جنوبی واحد احیای مستقیم مجتمع فولاد قاینات با ظرفیت تولید سالانه ۸۰۰ هزار تن آهن اسفنجی به بهره‌برداری رسید و این مجتمع رسما افتتاح شد.
تکمیل، رفع نواقص و تامین زیرساخت‌های این واحد بزرگ صنعتی در یک سال قبل از افتتاح رسمی با پیگیری مسوولان استان و مشارکت دستگاه‌های ملی در دستور کار قرار گرفت و با افتتاح رسمی کارخانه احیای مستقیم، خراسان جنوبی به جمع استان‌های دارای صنعت فولاد پیوست.
فاز دوم طرح فولاد قاینات (واحد تولید شمش) نیز با پیشرفت ۸۹ درصد در حال اجراست و با بهره‌برداری از این مرحله، ۶۵۰ نفر اشتغال مستقیم و حدود ۲ هزار نفر اشتغال غیر مستقیم ایجاد می‌شود. واحد فولادسازی با ظرفیت تولید ۸۰۰ هزار تن شمش به پیشرفت قابل توجهی رسیده و برنامه افزایش ظرفیت این واحد به یک میلیون تن نیز در دستور کار است.
به گفته مسوولان چرخه صنعت فولاد تقریبا در خراسان جنوبی کامل شده و با طرح‌های اجرا شده یا در دست اجرا ظرفیت و فرصت خوبی برای توسعه استان و منطقه شرق کشور شکل گرفته است.
همچنین برای تامین آب مورد نیاز کارخانه فولاد قراردادی منعقد شد تا نیاز آبی مجتمع فولاد قاینات از محل پساب فاضلاب شهر قاین تامین و نگرانی‌ها در این زمینه رفع شود.
بنابر اعلام استاندار خراسان جنوبی عملیات اجرایی واحد فرآوری آهک هیدراته با بیش از چهار هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال سرمایه گذاری در جوار مجتمع فولاد قاینات تا چند ماه آینده آغاز می‌شود و به زودی شاهد آغاز عملیات اجرایی فاز سوم (خط نورد فولاد) و به عبارتی تکمیل زنجیره تولید فولاد با اعتبار پیش‌بینی شده بیش از ۲۰ هزار میلیارد ریال خواهیم بود.
نمایندگان رسانه‌های خراسان جنوبی در قالب دومین تور رسانه‌ای راهیان پیشرفت به میزبانی شهرستان قاینات، از مجتمع فولاد قاینات بازدید کردند تا روایت‌گر پیشرفت این واحد صنعتی در شمال مرکز استان باشند.
فرماندار قاینات در این بازدید گرفت: روزانه ۲۲۰ کامیون سنگ آهن از خواف خراسان رضوی تبدیل به گندله شده و به کارخانه فولاد قاینات حمل و تبدیل به آهن اسفنجی می‌شود.
محمد محمدی با بیان اینکه آهن اسفنجی مواد اولیه کارخانه فولاد است افزود: واحد فولادسازی نیز ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و عملیات کارگاه اکسیژن سازی به عنوان مقدمه بخش فولادسازی انجام شده است.
وی اظهار کرد: با افتتاح این مجموعه بیش از ۷۰۰ نیروی انسانی در بخش فولادسازی به کار گرفته می‌شوند که به زودی اطلاعیه جذب نیرو برای این کارخانه اعلام می‌شود و افراد جویای کار می‌توانند ثبت نام کنند.
فرماندار قاینات گفت: سنگ‌های معدنی در سنگان خواف به کنسانتزه و بعد طی فرآیندی به گندله تبدیل شده و از مسیر سنگان به کارخانه فولاد منتقل می‌شود.
مدیر واحد احیای مستقیم مجتمع فولاد قاینات هم این مجموعه را مشتمل بر سه واحد احیای مستقیم، فولادسازی، نورد و یکسری واحدهای پشتیبانی برشمرد و گفت: واحد احیای مستقیم در سال ۱۴۰۱ رسما به بهره برداری رسید و تاکنون بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن آهن اسفنجی در این واحد تولید و به شرکت‌های ذوب و فولادسازی سراسر کشور منتقل شده است.
امیر نوری‌زاده با تاکید بر اینکه کیفیت تولیدات واحد احیا قابل رقابت با کارخانه‌های مطرح کشور است اظهار کرد: ظرفیت اسمی تولید در واحد احیای مستقیم ۱۰۴ تن بر ساعت بوده که در سال جاری با رشد ۱۱ درصدی این ظرفیت به ۱۱۶ تن بر ساعت افزایش یافته است.
وی گفت: هشت ماه سال جاری که از سوی مقام معظم رهبری به سال مهار تورم و رشد تولید نامگذاری شده است، توانستیم میزان تولید را نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۴ درصد افزایش دهیم.
ایجاد اشتغال برای ۲ هزار و ۴۰۰ نفر در واحد احیا
مدیر واحد احیای مستقیم مجتمع فولاد قاینات، اشتغالزایی مستقیم این واحد را بیش از ۴۰۰ نفر و اشتغالزایی غیرمستقیم را بیش از ۲ هزار نفر در سه شیفت کاری اعلام کرد و گفت: پروژه بریکت‌سازی هم شهریور امسال در مجتمع فولاد قاینات افتتاح شد.
وی ادامه داد: در این واحد آهن اسفنجی تولید شده در واحد احیای مستقیم را قبل از ارسال به کارخانه‌های فولاد سرند (غربال) می‌کنیم و نرمه‌ها را برای جلوگیری از هدررفت در واحد بریکت‌سازی قالب کرده و به کوره ذوب منتقل می‌کنیم.
نوری‌زاده با اشاره به سرمایه‌گذاری پنج هزار میلیارد ریالی در این واحد گفت: در راستای حفظ محیط زیست تصفیه‌خانه شماره ۲ یا ثانویه را با سرمایه‌گذاری ۷۰۰ هزار یورو در دست احداث داریم که تجهیزات آن نصب شده و تا پایان سال جاری به بهره‌برداری می‌رسد.
مدیر واحد احیای مستقیم مجتمع فولاد قاینات تصریح کرد: همچنین سامانه پایش آنلاین به منظور رصد گازهای خروجی از کارخانه و آلایندگی محیط زیستی با سرمایه‌گذاری ۲۵۰ هزار یورو امسال شروع شد که تا پایان فروردین سال ۱۴۰۳ به بهره‌برداری می‌رسد.
وی از راه‌اندازی سامانه سولفورزدایی با سرمایه‌گذاری ۴.۴ میلیون یورو در ۲ ماه آینده خبر داد و گفت: این سامانه باعث می‌شود ظرفیت تولید کاهش پیدا نکند زیرا اگر سولفور داخل گاز طبیعی و گندله مصرفی موجود باشد، آن را جذب می‌کند تا به سامانه صدمه‌ای نرسد.
نوری‌زاده بیان کرد: گندله مصرفی که روزانه چهار هزار تن است از سنگان خواف تهیه می‌شود همچنین روزانه ۲ هزار و ۷۰۰ تن آهن اسفنجی تولید می‌کنیم که از ابتدای امسال تاکنون ۶۶۵ هزار تن تولید شده است.
شروع عملیات اجرایی واحد نورد در سال جاری
وی با بیان اینکه در واحد احیای مستقیم ۱۱۰ میلیون یورو سرمایه‌گذاری شده است افزود: واحد نورد نیز با ظرفیت ۳۰۰ هزار تن تولید میلگرد و کلاف صنعتی مناسب کارهای صنعتی را برعهده دارد.
مدیر واحد احیای مستقیم مجتمع فولاد قاینات عنوان کرد: تجهیزات این واحد طی قراردادی با یک شرکت چینی در حال ساخت است همچنین مشاور پروژه تعیین شده و پیمانکار اجرا کارهای ارزیابی و کیفی را انجام داده است.
وی با بیان اینکه تا ۴۰ روز آینده پیمانکار نهایی از بین پنج شرکت تعیین خواهد شد گفت: تلاش داریم عملیات اجرایی این پروژه دهه فجر امسال آغاز شود و در مدت ۳۶ ماه تا پایان سال ۱۴۰۵ به بهره‌برداری برسد.
نوری‌زاده بازار فروش محصولات مجتمع فولاد قاینات را خوب توصیف کرد و گفت: هرچه تولید می‌کنیم طی ۴۸ ساعت به فروش می‌رسد و چون نیاز کشور را تامین می‌کنیم در حال حاضر صادرات منطقی نیست.
سرپرست پروژه فولادسازی مجتمع فولاد قاینات هم در این بازدید از پیشرفت فیزیکی ۸۹ درصدی این پروژه (فاز دوم مجتمع فولاد قاینات) خبر داد و گفت: واحد فولادسازی تا نیمه اول سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد.
مهدی خداپرست افزود: در واحد فولادسازی سالانه ۸۰۰ هزار تن انواع بیلت تولید خواهد شد که فاز نخست راه‌اندازی واحد فولاد امسال انجام می‌شود.
وی با بیان اینکه مراحل مختلف راه‌اندازی واحد فولاد در دست اقدام است اظهار کرد: با نگاه ویژه دولت سیزدهم برای محرومیت‌زدایی از مناطق کمتر توسعه یافته و طی بازدید رئیس جمهور از این مجتمع در سال گذشته، شاهد رقم خوردن اتفاقات خیلی خوبی هستیم.
سرپرست پروژه فولادسازی مجتمع فولاد قاینات گفت: از ابتدای سال گذشته تاکنون ۱۳ هزار میلیارد ریال اعتبار به این پروژه اختصاص یافته که باعث تامین ۲ هزار و ۲۵۰ تن تجهیزات واحد، نصب چهار هزار و ۸۰۰ تن تجهیزات مکانیکال، نصب چهار هزار و ۱۰۰ تن اسکلت فلزی، اجرای کابل کشی به میزان ۲۷۲ کیلومتر و سایر تجهیزات شده است.
وی با بیان اینکه اکنون در مرحله راه‌اندازی واحد اکسیژن هستیم افزود: با برنامه‌ریزی انجام شده در بهمن امسال با انجام اولین قوس کوره ذوب، واحد فولادسازی وارد فاز عملیاتی خواهد شد.
خداپرست میزان اشتغال مستقیم ایجاد شده در این واحد را ۵۰۰ نفر و اشتغالزایی غیر مستقیم را پنج هزار نفر اعلام کرد و گفت: در حال حاضر ۷۰۰ نفر در اجرای پروژه مشغول به کار هستند.
وی با اشاره به طرح‌های راه‌اندازی واحد نورد با ظرفیت ۳۰۰ هزار تن و واحد فرآوری آهک هیدراته به عنوان طرح‌های توسعه‌ای مجتمع فولاد قاینات اظهار کرد: عمده تجهیزات کارخانه از داخل کشور تامین شده است.
سرپرست پروژه فولادسازی مجتمع فولاد قاینات افزود: مجتمع فولاد قاینات یکی از هشت مجتمع فولادسازی کشور است که ۱۷ سال قبل در مناطق محروم شروع شد و ما نسبت به بقیه پروژه‌های فولادسازی کشور در رتبه دوم یا سوم قرار داریم.
وی گفت: زیرساخت‌های پروژه شامل برق و گاز به طور کامل فراهم شده و برای تامین آب مورد نیاز مجتمع فولاد قاینات هم اقدام به انعقاد موافقت‌نامه و سرمایه‌گذاری در پروژه تصفیه‌خانه فاضلاب شهر قاین به مبلغ ۱۰ هزار میلیارد ریال کرده‌ایم.
شهر قاین مرکز شهرستان قاینات در ۱۱۰ کیلومتری شمال بیرجند مرکز استان خراسان جنوبی قرار دارد.
