شرایط متزلزل اقتصاد جهانی فشار نزولی بر قیمت نفت وارد کرده‌است؛ زیرا قیمت جهانی نفت از اواخر سپتامبر ۲۰۲۳ به میزان ۲۳ درصد کاهش یافته‌است.
جدیدترین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) از بازار نفت تصویری مثبت از تقاضای جهانی انرژی در سال۲۰۲۳ نشان می‌دهد. تصویر مثبتی که البته با یک هشدار همراه است؛ آژانس چشمانداز تقاضای خود را در سه‌ماهه چهارم سال۲۰۲۳ به میزان ۴۰۰هزار بشکه در روز کاهش داده‌است. این در شرایطی است که اروپا نیمی از کاهش را به خود اختصاص داده‌است.
در همین ارتباط یورونیوز می‌نویسد؛ آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی می‌کندکه افزایش تولید نفت‌خام کشور‌های غیراوپک، تحول مهم دیگری باشد که بر روند قیمت نفت در سال۲۰۲۴ تاثیر خواهد گذاشت.
یکی از ارقام اصلی که از این گزارش به‌دست می‌آید این است که انتظار می‌رود تقاضای جهانی نفت‌برابر با ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز افزایش یابد و به ۱۰۱ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه روزانه برسد. از نتایج مهمی که از این گزارش به‌دست می‌آید عبارت است از اینکه انتظار می‌رود تقاضای جهانی نفت در افق ۲۰۲۴، برابر با ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز افزایش‌یافته و به ۱۰۱ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز برسد.
رشد تولید نفت در آمریکا
آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش خود به رشد خیره کننده تولید نفت در ایالات‌متحده اشاره می‌کند که بر اساس گزارش اداره اطلاعات انرژی این کشور (EIA) اخیرا به ۱۳ میلیون و ۲۴۰ هزار بشکه در روز رسیده‌است و خاطرنشان می‌کند که افزایش تولید را در کشور‌های به‌اصطلاح غیراوپک یعنی کشور‌های خارج از ائتلاف مشاهده کرده‌است.
بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، افزایش تولید نفت سه کشور گویان، برزیل و ایران، حدود یک‌میلیون و ۸۰۰هزار بشکه در روز به عرضه جهانی افزوده است که این رقم در سال‌جاری میلادی به ۱۰۱ میلیون و ۹۰۰ هزار بشکه در روز رسیده‌است. این همه در حالی اتفاق می‌افتد که این کشور‌ها در انتظار افزایش تولید جهانی‌برابر با یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز در سال ۲۰۲۴ هستند.
افت فروش نفت روسیه
آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد روسیه با عواقب تحریم‌ها مواجه شده‌است؛ زیرا صادرات نفت‌خام این کشور در نوامبر به‌شدت کاهش‌یافته که این امر همچنین درآمد‌های صادراتی این کشور را کاهش داده‌است. درآمد حاصل از فروش نفت و میعانات گازی با کاهش ۱۷ درصدی به ۱۵.۲ میلیارد دلار (۱۳.۹میلیارد یورو) در ماه رسید‌که کمترین میزان از ژوئیه ۲۰۲۳ است. جالب است بدانید که روسیه به‌صورت داوطلبانه صادرات نفت خام خود را کاهش داده است و به‌رغم کاهش ماهانه درآمد‌های نفتی، درآمد‌های صادراتی این کشور همچنان در مقایسه با سال‌گذشته بالاتر است.
نگاهی به تحولات اوپک
از سویی دیگر، با عنایت به اینکه کشور‌های عضو اوپک و سایر صادرکنندگان نفت به رهبری روسیه موسوم به اوپک‌پلاس، از کاهش تولید برای بالا بردن قیمت‌های نفت‌خام حمایت می‌کنند، با این حال، اما نبود وحدت رویه درمیان اعضا، بازار انرژی را متلاطم کرده‌است. خروج تولیدکنندگان کوچک و متوسط نفت از اوپک هر از گاهی اتفاق می‌افتد. به‌عنوان مثال، قطر و اکوادور نیز در یک دهه‌گذشته برای خروج از ائتلاف اقداماتی کردند. در این میان، خروج آنگولا اندکی متفاوت است.
این کشور معادل یک میلیون و ۱۰۰هزار بشکه روزانه تولید نفت دارد. گفتنی است نماینده آنگولا در جریان آخرین نشست این سازمان در نوامبر به تصمیم اوپک برای کاهش سهمیه تولید خود اعتراض کرده‌بود. این کشور به‌دنبال افزایش تولید خود به ۱.۸ میلیون بشکه در روز است؛ این در حالی است که سال ۲۰۲۳ سالی ناخوشایند برای این کشور به‌حساب می‌آید، شاهد آنکه تنها در ماه مارس تولید آنگولا به پایین‌ترین میزان در دو دهه‌گذشته رسید.
طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی و در نگاه کلان، ذخایر جهانی نفت نیز با کاهش ۱۹ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه‌ای در اکتبر کاهش قابل‌توجهی را ثبت کرده‌است. گفتنی است منحنی رشد تقاضای نفت اروپا به‌رغم رکود گسترده تولیدی و صنعتی در این قاره، ملایم به‌نظر می‌رسد. درحالی‌که پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی در مورد رشد تقاضای نفت برای سال جدید صعودی بوده‌است، اما بازار نفت به‌ویژه در اروپا، با باد‌های معکوس قابل‌توجهی روبه‌رو خواهد شد. آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد که حدود ۴۰۰هزار بشکه در روز از تقاضای جهانی نفت برای سه‌ماهه چهارم سال۲۰۲۳ کاسته شده که قاره کهن حدود نیمی از این کاهش را به خود اختصاص داده‌است.
نفت؛ متاثر از اقتصاد جهانی
شرایط متزلزل اقتصاد جهانی فشار نزولی بر قیمت نفت وارد کرده‌است، زیرا قیمت جهانی نفت از اواخر سپتامبر ۲۰۲۳ به میزان ۲۳ درصد کاهش یافته‌است. آخرین شاخص مدیریت خرید برای منطقه یورو که یکی از معتبرترین معیار‌ها برای سنجش سلامت اقتصادی است، از چشم انداز آژانس بین‌المللی انرژی حمایت می‌کند. شاخص مدیریت خرید از دسامبر کاهش مداوم فعالیت‌های تجاری را در مقاطع سه‌ماهه پیش‌بینی کرده‌بود.
در همین ارتباط، گزارش آژانس بین‌المللی انرژی نسبت به کاهش احتمالی تقاضای نفت هشدار می‌دهد. در متن این گزارش آمده‌است: «سرعت گسترش تقاضای نفت از ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز در سه‌ماهه سوم سال ۲۰۲۳ به یک‌میلیون و ۹۰۰ هزار بشکه در روز در پایان سه‌ماهه چهارم کاهش خواهد یافت.»
برخی از عوامل اصلی وقوع این رکود، شامل چرخه انقباض سیاست پولی در سراسر جهان و کندی کلی گردش مالی در اقتصاد جهانی است. علاوه‌بر این، مقررات سختگیرانه‌تر در مورد استاندارد‌های بهره وری و افزایش استفاده از خودرو‌های الکتریکی، تقاضای نفت را بیشتر کاهش داده‌است.
