به گزارش ایران اکونومیست، روز ۱۶ آذر به عنوان «روز ملی گونه‌های بومی» گرامی داشته می‌شود؛ روزی که با اشاره به آن همیشه تصویری از گونه‌های جانوری و حیوانات در خطر انقراضی همچون یوزپلنگ در خیالمان نقش می‌بندد و به ارزش گونه‌های گیاهی که زیست انسان و حیوان به آن وابسته است کمتر توجه می‌کنیم این در حالیست که به گفته رئیس گروه گیاهی سازمان حفاظت محیط زیست اگر گیاهان نباشند به تبع آن هیچ زیستگاهی برای زندگی نیز وجود ندارد.
مریم مغانلو در گفت و گو با ایران اکونومیست به مناسبت روز ملی گونه‌های بومی اظهار کرد: بسیاری از مواقع محیط زیست با گونه‌های جانوری و حیات وحش شناخته می‌شود در صورتی که اینگونه نیست و پایه و اساس حیات گیاهان هستند چراکه اگر گیاهان نباشند به تبع آن هیچ زیستگاهی برای زندگی نیز وجود ندارد.
وی افزود: گونه‌ها و گیاهان بومی گیاهانی هستند که زادگاه و رویشگاه اصلی آن‌ها مشخص است و به‌طور طبیعی در یک محدوده خاصی پیدا می‌شوند. ما در کشور خودمان به خاطر تنوع شرایط آب و هوایی و توپوگرافی قابل توجه، تنوع گیاهی بالایی نیز داریم؛ به گونه‌ای که در ایران تاکنون ۸۰۰۰ گونه گیاهی شناسایی شده است که از نظر تنوع و تعداد آن‌ها، ۸۰ درصد گونه‌های گیاهی قاره اروپا را در بر می‌گیرند. همچنین می‌توانیم ادعا کنیم که در میان کشورهای خاورمیانه این تنوع گیاهان کم نظیر است، به طور مثال پس از ترکیه ما دومین کشوری هستیم که به لحاظ تنوع گیاهی در خاورمیانه مطرح هستیم.
به گفته رئیس گروه گیاهی سازمان حفاظت محیط زیست این تنوع گسترده گیاهان فوق العاده ارزشمند است و به حفاظت نیاز دارد چرا که در هر کشوری گونه‌های بومی سرمایه‌های ملی محسوب می‌شوند، یعنی همانطور که در کشورمان سرمایه‌هایی همچون معادن و ذخیره‌های نفتی داریم، گونه‌های گیاهی هم سرمایه ملی شناخته می‌شوند.
وی تاکید کرد: هر چقدر که میزان این تنوع و گستردگی بیشتر باشد کشور به لحاظ سرمایه‌های ملی غنی‌تر می‌شود.
بلوطستانمغانلو ضمن اشاره به تعداد گونه‌های گیاهی بومی ایران ادامه داد: به جز گیاهان بومی برخی گونه‌های دیگر نیز در کشور وجود دارد که به عنوان گونه‌های اندمیک و انحصاری شناخته می‌شوند و نسبت به گونه‌های بومی بسیار محدودتر هستند. این گونه‌ها تنها در یک محدوده جغرافیایی خاصی یافت می‌شوند.
وی افزود: گونه‌های بومی کشور ما ممکن است با کشورهای همسایه اشتراک گذاری شده و در آن کشورها نیز وجود داشته باشد اما گونه‌های انحصاری تنها در کشور ما وجود دارند. بدین ترتیب از ۸۰۰۰ گونه بومی، ۱۸۰۰ گونه ندمیک یا انحصاری است. از سوی دیگر بسیاری از گیاهان موجود در کشور ما ارزش دارویی، اقتصادی و زینتی دارند.
رئیس گروه گیاهی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه اظهار کرد: همه ما با رویشگاه مختلف کشورمان آشنایی داریم. در ایران پنج منطقه رویشی متفاوت وجود دارد که گونه‌های گیاهی متفاوتی در این مناطق پراکنده هستند که از جمله این مناطق می‌توان به ارسباران، هیرکانی یا خزری، ایران- تورانی، خلیج فارس- عمانی و اکولوژیک زاگرس اشاره کرد.
وی افزود: در این مناطق نیز گونه‌هایی همچون راش، شمشاد هیرکانی، درخت بلوط سیاه یا ممرز، افرا، گیاهان دارویی همچون اشنان، خارشتر، بلوط ایرانی، بادام کوهی، درخت کنار، کهور ایرانی و درخت حرا که نمادی از گونه‌های بومی هستند وجود دارد.
حرامغانلو ادامه داد: گونه‌های گیاهی ایران که بسیار هم حائز اهمیت هستند و موجب به وجود آمدن شرایط زیستی متفاوت در نقاط مختلف کشور می‌شوند و برای زیست انسان‌ها و حیوانات اهمیت دارند، طی دهه‌های اخیر متاسفانه مورد بی‌توجهی و بسیاری از آن‌ها در معرض خطر انقراض قرار گرفته‌اند.
وی افزود: برداشت بی‌رویه از این گونه‌ها و شرایط اقلیمی که در کشور ما به وجود آمده و خشکسالی موجب نابودی بسیاری از آن‌ها شده و نیاز است که مردم و بسیاری از نهادها و سازمان‌ها برای حفاظت از آن‌ها با سازمان حفاظت محیط زیست همکاری کنند.
رئیس گروه گیاهی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: از جمله گونه‌های شناخته شده و معروف می‌توان به آنغوزه، کتیرا، آویشن، گل گاو زبان و رازیانه اشاره کرد که گونه‌های بومی و انحصاری ایران هستند چون این گونه‌ها شناخته شده هستند و مردم از آن‌ها برای دارو و تغذیه استفاده می‌کنند، طی سالیان اخیر به میزان بالایی برداشت می‌شوند.
مغانلو اضافه کرد: این گونه‌ها در طب سنتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند یا خیلی از آن‌ها به دلیل ناشناخته بودن به اشتباه برداشت و توسط مردم دور ریخته می‌شوند.
آویشنوی افزود: گونه‌های گیاهی و حتی قارچ‌ها در اوایل فصل بهار و رویش بی‌رویه برداشت و به دلیل شناخت ناکافی مردم نسبت به این گونه‌ها به اشتباه از رویشگاه اصلی خود جدا می‌شوند و یا بسیاری از آن‌ها به دلیل زیبایی خاصی که دارند از رویشگاه خود جدا می‌شوند و وقتی که عمر گل تمام می‌شود دور ریز می‌شوند ابن در حالیست که باید در حفاظت از این گونه‌ها تلاش کرد.
مغانلو در پایان تصریح کرد: سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان یک بخش و دستگاه حاکمیتی در کشور تمام دغدغه‌اش این است که سطح آگاهی مردم را افزایش دهد همچنین کارشناسان خود را در این جهت هدایت کند که برای حمایت از گونه‌های بومی ما که بسیار ارزشمند هستند اقدامات اجرایی انجام دهند.
