گزارش ایران اکونومیست از سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، مدیر فنی پروژه همکاری مشترک ایران و روسیه در حاشیه نشست مشترک محققان سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با طرف روسی در جمع خبرنگاران گفت: موضوعاتی که در نشست مشترک مطرح شد، توسعه پایگاه داده‌های اطلاعاتی زمین‌شناسی ایران بود و همچنین موضوع توسعه همکاری‌های بین ایران و روسیه مورد بررسی قرار گرفت.
آلکساندر واشورین ادامه داد: گسترش پایگاه‌های داده‌های اطلاعاتی زمین‌شناسی با تاکید بر مواد معدنی مس، سرب و روی و تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی با مقیاس دقیق‌تر و به‌روزتر برای اکتشاف معادن دیگر از موضوعات مطرح در این نشست بوده است.
وی خاطرنشان کرد: تاریخ همکاری‌های ایران و روسیه در زمین‌شناسی قدمت زیادی دارد، به گونه‌ای که در دهه ۷۰ همکاری گسترده‌ای در زمینه مطالعات زمین‌شناسی میان ایران و شوروی سابق وجود داشت که در زمینه تصاویر هوایی شمال ایران بوده و بعد از آن وقفه‌ای ایجاد شد و از سال ۲۰۰۰ مجددا این همکاری‌های علمی میان دو کشور آغاز شد.
مدیر فنی پروژه همکاری مشترک ایران و روسیه با اشاره به همکاری اخیر ایران و روسیه، این امر را فرصتی برای توسعه همکاری‌های علمی دانست و خاطرنشان کرد: یک زمین‌شناس همواره این اطمینان را که می‌تواند معادن جدید را کشف کند و هدف ما هم این است که علاوه بر تقویت پایگاه داده‌های زمین‌شناسی ایران، معادن جدید کشف شود تا سرمایه‌گذاری در زمینه بیشتر شود و این به معنای ایجاد فرصت شغلی جدید برای نیروی کار و تقویت اقتصادی ایران است.
بر اساس این گزارش، همکاری مطالعاتی مشترک با امکانات و نیروهای متخصص کشور روسیه در بخش ایرانی دریای کاسپین طی دو سال آینده مهمترین برنامه کاری دفتر زمین‌شناسی دریایی سازمان زمین‌شناسی است و این برنامه مطالعاتی به عنوان زیرمجموعه‌ای از همکاری‌های چند منظوره بین سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور و هلدینگ زمین‌شناسی روسی Rosgeo تحت حمایت کمیسیون اقتصادی مشترک ایران و روسیه انجام خواهد شد که مقدمات انعقاد قرارداد مطالعه جامع زمین‌شناسی کاسپین جنوبی با سفرهای کارشناسان دو طرف فراهم شده است.
تولید داده‌های جدید و ارزشمند برای اولین بار برای بخش جنوبی دریای کاسپین و انتقال دانش و تجهیزات مدرن پژوهشی و کاوش‌های دریایی به سازمان زمین‌شناسی از مهمترین ویژگی‌های این طرح مطالعاتی است. این مطالعات در برگیرنده بررسی‌های زمین‌شناسی، زیست محیطی و اقلیم دیرینه منطقه است.
در بخش زمین‌شناسی این مطالعات، مطالعه ساختار زمین تا عمق حدود ۵۰ کیلومتری (مرز گوشته و پوسته زمین)، ویژگی‌های پوشش رسوبی ضخیم در این حوضه و بررسی رسوبات سست سطحی بستر دریا مدنظر است. شناسایی شواهد گسل‌های پویا و لرزه‌زا در رسوبات سطحی بستر، مطالعه شرایط این رسوبات از دیدگاه ویژگی‌های اقتصادی و احتمال آلودگی به فلزات سنگین و مواد هیدروکربوری و از عمق‌یابی دقیق، شناسایی پتانسیل رخداد زمین‌لغزش‌های زیر دریایی در بخش‌های پرشیب در این حوضه از اهداف دیگر این مطالعات به شمار می‌رود.
انجام حفاری‌های مغزه‌گیری در عمق‌های مختلف آب دریا و همچنین بخش جلگه جنوبی کاسپین به منظور دستیابی به ترازهای مختلف از رسوبات متعلق به زمان کواترنری از موارد تعریف شده در این پروژه است که با مطالعه دقیق مغزه‌های به‌دست آمده، شرایط اقلیم دیرینه حاکم در این بخش از کره زمین، تغییرات تراز آب دریای کاسپین در حدود ۲ میلیون سال گذشته مورد ارزیابی قرار خواهند گرفت تا بر اساس آن الگوی تغییرات اقلیم، شناسایی و شرایط آینده پیش‌بینی شود.
بخش جنوبی دریای خزر که تماما در محدوده دریای سرزمینی ایران واقع است، فاقد اطلاعات مناسب عمقی زمین‌شناسی است، اگرچه شرکت نفت خزر مطالعاتی در این منطقه انجام داده، اما این تحقیقات تنها در راستای اهداف اکتشاف نفت و تا عمق‌های مشخص انجام شده و کمتر در دسترس زمین‌شناسان مشتاق و محققان بخش‌های زیستی و شیلات قرار دارد و این در حالی است که اطلاعات بسیار عمیق زمین‌شناسی، مطالعات ویژگی‌های رسوب‌شناسی و ژئوشیمی رسوبی رسوبات بستر و همچنین ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی آب این دریا برای این منطقه بسیار ضروری است تا بتوان در ارتباط با ساختمان عمقی زمین، مرز پوسته و گوشته، ضخامت پوشش رسوبی روی آنها، ویژگی‌های مخاطرات زمین‌شناختی آن، شرایط زیست محیطی و اقتصادی رسوبات سطحی بستر و محیط آب اظهار نظر کرد.
همچنین، وجود ایده ارتباط ژنتیکی دریای خزر با دریای سیاه، ساختار زمین‌شناسی خاص و عمق نسبتا زیاد و مطرح بودن ساختمان پوسته‌ای شبه اقیانوسی، ضخامت بسیار زیاد رسوبات متعلق به ۵ میلیون سال گذشته، ایده فرونشینی و سرعت بالای رسوبگذاری در بخش جنوبی، داشتن تکتونیک فعال لرزه‌زا و نامشخص بودن عمق ناپیوستگی موهو (مرز پوسته و گوشته) مورد توجه زمین‌شناسان و متولیان بخش انرژی و مخاطرات منطقه و جهان، همچنین داشتن گونه‌های زیستی منحصربه‌فرد و با ارزش از جمله ماهیان خاویاری مورد توجه زیست‌شناسان و متخصصان علم و صنعت شیلات به این منطقه شده است.
دستگاه‌های ذینفع از نتایج طرح مطالعات زمین‌شناسی دریایی در دریای خزر، وزارت صنعت، معدن و تجارت؛ وزارت راه و شهرسازی؛ سازمان هواشناسی کشور؛ سازمان حفاظت از محیط زیست؛ وزارت جهاد کشاورزی؛ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛ پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی؛ پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله؛ وزارت نیرو؛ وزارت نفت؛ سازمان انرژی اتمی؛ وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح؛ سازمان نقشه‌برداری کشور؛ ستاد کل نیروهای مسلح و همچنین بخش‌های خصوصی خواهند بود.
