بنابر آمار گزارش ارسالی سه خودروساز بزرگ کشور به بورس، مجموع تولید آنها در هشت ماه امسال، حدود ۶۱۰هزار دستگاه بوده که نشان از افت پنج‌درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته دارد. با‌این‌حال، طبق آمار وزارت صمت، مجموع تولید محصولات سواری در ایرانخودرو و سایپا طی هشت ماه امسال، حدود ۵۸۲هزار دستگاه بوده و این تیراژ به رشد تقریبا سه‌درصدی منجر شده است. به عبارت بهتر، آمار وزارت صمت هرچند از رشد تولید محصولات سواری خودروسازان بزرگ کشور حکایت دارد، با‌این‌حال می‌گوید تیراژ کمتر از آن عددی است که خودروسازان به بورس اعلام کردهاند. در هر صورت، چه آمار ارائهشده به بورس را لحاظ کنیم و چه آمار وزارت صمت را، در هر دو حالت خودروسازان نتوانسته‌اند مطابق با برنامه تولید این وزارتخانه پیش بروند. در واقع دو خودروساز بزرگ کشور به عنوان شرکت‌های اصلی، کمتر از برنامه پیش‌بینی‌شده تولید داشته‌اند؛ اتفاقی که تحقق هدف وزارت صمت مبنی بر تیراژ ۱.۷میلیون دستگاهی خودرو در سال جاری را با تردیدی جدی‌تر از قبل مواجه کرده است.
اخیرا وزیر صمت اعلام کرده رشد تولید خودرو در سال جاری بین ۱۴ تا ۲۰درصد خواهد بود و این یعنی، خود وزارت صمت هم می‌داند هدف تولید یکمیلیون و ۷۰۰هزار دستگاهی محقق نخواهد شد.اگر فرض کنیم سهم محصولات سواری ایرانخودرو و سایپا از هدف‌گذاری ۱.۷میلیون دستگاهی، یکمیلیون و ۳۰۰هزار دستگاه باشد، آنها با توجه به تولید ۵۸۲ هزار دستگاهی در هشت ماه امسال، باید بالغ بر ۷۰۰هزار دستگاه محصول دیگر را در چهار ماه باقیمانده از سال به تولید برسانند. برای تحقق این هدف، خودروسازان باید هر ماه بیش از ۱۷۵هزار دستگاه محصول را تولید کنند. این در حالی است که رکورد تولید ماهانه خودروسازان در هشت ماه امسال هیچ‌وقت حتی به ۱۰۰هزار دستگاه هم نرسیده است. حتی اگر فرض کنیم خودروسازان در چهار ماه باقیمانده از سال به اندازه هشت ماه طی‌شده تولید داشته باشند، باز هم کل تیراژشان به یکمیلیون و ۳۰۰هزار دستگاه نخواهد رسید.
مساله دیگر این است که با در نظر گرفتن هر یک از این دو آمار (چه تولید هشتماهه محصولات سواری ایرانخودرو و سایپا رشد کرده باشد و چه افت)، مشخص می‌شود روند تولید خودرو در کشور مطلوب نیست. به عبارت بهتر، با فرض رشد سه‌درصدی تولید خودرو در هشت‌ماه امسال نسبت به سال گذشته، مشخص می‌شود نرخ رشد تولید خودروسازان دچار افت نسبت به دوره‌های تجمعی قبل طی امسال شده است. این موضوع بدان معناست که حتی اگر تولید افت هم نکرده باشد، از سرعت آن کاسته شده است. از آن سو با در نظر گرفتن آمار تولید ارائهشده از سوی خودروسازان به بورس، اوضاع بدتر است، چه آنکه افت سه‌درصدی نشان از اوضاع نامناسب خودروسازان در تامین قطعات و جذب نقدینگی دارد.
اما نکته دیگر در مورد آمار تولید هشت ماه امسال، روایت وزارت صمت از تیراژ شرکت‌های بخش خصوصی است. طبق این روایت، مجموع کل تولید خودروهای سواری در کشور (جمع تولید خودروسازان دولتی و خصوصی) طی هشت ماه امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد بیشتری را نسبت به آمار تولید محصولات سواری دو خودروساز بزرگ کشور نشان می‌دهد. بنابراین جمع کل تولید خودروهای سواری کشور با کمک شرکت‌های بخش خصوصی رشد ۱۵درصدی داشته، اما مجموع تیراژ خودروسازان وابسته به دولت (ایرانخودرو، سایپا و پارسخودرو) در بازه زمانی تحت بررسی (البته طبق روایت صمت) تنها سه‌درصد بوده است.
چه تعداد خودرو تولید شد؟
اما با توجه به وجود دو آمار متفاوت از تولید هشتماهه خودروسازان، در این گزارش آمار ارائهشده از سوی بورس را به دلیل شفافیت بالاتر آن ملاک قرار می‌دهیم. بنابر آماری که خودروسازان بزرگ به بورس ارائه داده‌اند و در سامانه کدال منتشر شده، کل تولید محصولات سواری آنها در هشت ماه امسال ۶۰۹هزار و ۹۱۲ دستگاه بوده است. با توجه به تیراژ ۶۴۲هزار و ۱۵۸ دستگاهی این سه خودروساز در هشت ماه مشابه سال گذشته، جمع تولید محصولات سواری آنها حدود پنج‌درصد کاهش یافته است.
در بین این سه خودروساز، بیشترین تیراژ نصیب ایرانخودروییها شده که توانسته‌‌‌اند ۳۴۱هزار و ۳۰۶ دستگاه محصول را تولید کنند. این میزان تولید سبب شده آبی‌های جاده‌‌مخصوص کاهش تولید ۵.۲درصدی را در کارنامه خود به ثبت برسانند. (طبق روایت وزارت صمت، ایران خودرو نه‌تنها افت تولید در هشت ماه امسال نداشته، بلکه تیراژش بالا نیز رفته است.) سایپاییها اما تولیدی حدودا ۱۹۶هزار دستگاهی را در هشت ماه امسال ثبت کردهاند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، افزایش پنج‌درصدی را در این شرکت نشان می‌دهد. بنابراین سایپا به‌عکس ایران خودرو، هشت ماه امسال را با افزایش تولید به پایان رسانده است. (آمار وزارت صمت نیز تایید می‌کند که سایپا در هشت ماه امسال رشد تولید داشته، منتها در حد سه درصد.)
در نهایت، پارسخودروییها با توجه به آمار تولید ۷۲هزار و ۶۱۱دستگاهی، نسبت به هشت ماه مشابه سال گذشته کاهش ۱۶درصدی داشته‌اند. (در آمار وزارت صمت نیز رشد تولید پارسخودرو منفی اعلام شده است، منتها با عددی کمتر، یعنی حدود ۱۵درصد). بنابر آمار منتشرشده در کدال، ایرانخودرو در هشت ماه امسال بیشترین تولید خود را به مدل‌های پژو اختصاص داده است. بر اساس آمار منتشره، ایرانخودرو در بازه زمانی تحت بررسی، حدود ۱۸۵هزار دستگاه انواع پژو را تولید کرده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افت نزدیک به ۱۷درصدی را نشان می‌دهد. بیشترین تولید ایرانخودرو در خانواده پژو، به ۲۰۷ دستی با تیراژی بالغ بر ۶۲هزار دستگاه مربوط می‌شود. این شرکت تولید پژو ۲۰۶ را نیز متوقف کرده است. در بین دیگر محصولات ایرانخودرو، سمند تیراژ ۳۳هزار و ۳۸۹دستگاهی را از خود به جا گذاشته که نسبت به هشت ماه مشابه سال گذشته کاهش بیش از ۳۳درصدی را نشان می‌دهد.
این محصول در سایت‌های شهرستانی ایرانخودرو تولید می‌شود که سهم اصلی به سایت تبریز تعلق دارد. بنابر آمار ارائهشده به بورس، دنا نیز در هشت ماه امسال تیراژ ۵۴هزار و ۹۳۵دستگاهی داشته است. در مقایسه با هشت ماه مشابه سال گذشته، تولید دنا نزدیک به ۱۶درصد رشد را به خود می‌بیند. رشد تولید دنا در حالی است که دیگر محصول ایرانخودرو به نام رانا با افت تولید در هشت ماه امسال مواجه بوده است. ایرانخودروییها تا پایان آبان امسال ۱۴هزار و ۲۹۳دستگاه رانا به تولید رسانده‌اند که نسبت به هشت ماه سال گذشته افت حدودا ۱۷درصدی را نشان می‌دهد. در گزارشی که ایرانخودرو برای آبان به بورس ارائه داده، رانا در این ماه کمتر از دو‌هزار و ۵۰۰ دستگاه تولید داشته است.از رانا که بگذریم، ایرانخودرو محصولی چینی به نام هایما نیز دارد که تولید آن در هشت ماه امسال و نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته حدودا ۱۸درصد رشد داشته است.
طبق آمار، در هشت ماه امسال، ایرانخودروییها بالغ بر ۱۲هزار دستگاه هایما را در سایت خراسان خود تولید کردهاند. سری هم به تارا بزنیم؛ محصولی که ایرانخودروییها آن را روی پلتفرم پژو ۳۰۱ ساختند. طبق آمار منتشره در کدال، ایرانخودرو در هشت ماه امسال حدود ۲۹ هزار و ۷۰۰ دستگاه تارا تولید کرده، محصولی که در مدت مشابه سال گذشته کمتر از ۱۱هزار دستگاه تیراژ داشته است. بنابراین تولید تارا در هشت ماه امسال نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته بیش از ۲.۵برابر شده است.
مهمان جدید سایپا
از ایرانخودرو بگذریم و به سراغ سایپا برویم؛ دومین خودروساز بزرگ کشور که بیشترین حجم از سبد محصولاتش در هشت ماه امسال به خانواده ایکس ۲۰۰ اختصاص داشته است. طبق آمار ارائهشده به کدال، سایپاییها در بازه زمانی تحت بررسی، حدود ۱۶۲هزار دستگاه از اعضای این خانواده را به تولید رسانده‌اند. در مقایسه با هشت ماه سال گذشته، تولید خانواده ایکس ۲۰۰ حدود هشت‌‌درصد کاهش یافته است. اما تولید شاهین در سایپا طی هشت ماه امسال به بالای ۳۳هزار دستگاه رسیده است. در مقایسه با هشت ماه سال گذشته، تولید این خودرو حدود ۶۷درصد بالا رفته است. در لیست سایپا گزینه‌ای به نام «سایر» نیز وجود دارد که مشخص نیست مربوط به چه خودروهایی است. طبق آمار اعلام‌‌شده، تیراژ «سایر» هزار و ۱۱۰ دستگاه بوده است. لیست سایپا مهمانی جدیدی نیز دارد و آن آریا اتومات است. سایپاییها تا پایان آبان امسال در مجموع ۱۶ دستگاه از این خودروی جدید را به تولید رسانده‌اند.
از سایپا رد شویم و به سراغ پارسخودرو برویم و نگاهی به کارنامه تولید هشت ماه امسال این خودروساز بیندازیم. پارسخودروییها در بازه زمانی تحت بررسی، نزدیک به ۲۱هزار و ۷۰۰ دستگاه کوئیک معمولی را به تولید رسانده‌اند که نسبت به هشت ماه پارسال افت بالای ۴۳درصدی را نشان می‌دهد. در آمار تولید هشت ماه امسال پارسخودرو، نام محصول جدید این شرکت به نام سهند نیز به چشم می‌آید. طبق آمار، سهند که سال گذشته رونمایی شد، در بازه زمانی تحت بررسی تنها ۲۷ دستگاه تولید داشته است. تعداد تولید این خودرو در آبان فقط شش دستگاه بوده است.
در کارنامه تولید پارسخودرو بیشترین تعداد تولید طی هشت ماه امسال به خانواده Q۲۰۰ تعلق دارد. طبق آمار، در هشت ماه امسال حدود ۵۱ هزار دستگاه از محصولات این خانواده در پارسخودرو به تولید رسیده است. در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، تولید در خانواده خودرویی موردنظر حدود پنج‌هزار دستگاه رشد کرده است. در آمار تولید هشتماهه پارسخودرو خبری از محصولاتی مانند ساینا، کوئیک مدل اس و کوئیک پلاس دنده‌اتومات نیست. با‌این‌حال این شرکت نام محصول وارداتی خود یعنی زوتی را نیز در لیست گذاشته است. گویا پارس خودرو قصد تولید این محصول را در آینده دارد.
