به گزارش ایران اکونومیست، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه در افتتاحیه نخستین همایش ملی «مرجعیت علمی» که صبح امروز ۲۹ آبان‌ماه با حضور دکتر محمدعلی زلفی‌گل؛ وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، دکتر بهرام عین‌اللهی؛ وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دکتر پیمان صالحی؛ معاون پژوهشی وزیر علوم و دکتر سید سروش قاضی‌نوری؛ رئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور در مرکز همایش‌های بین‌المللی کتابخانه ملی برگزار شد، گفت: علم و فناوری به سرعت در حال تغییر و تحول است و ما باید با این سرعت و بیشتر پیش رویم که عقب‌ماندگی چند قرن اخیر را جبران کنیم.
وی با بیان اینکه مقام معظم رهبری سیاست‌های کلی علم و فناوری را ابلاغ کردند، گفت: مجموعه سخنان رهبری در این موضوع شاید به دو سه جلد کتاب برسد. نقشه جامع علمی کشور ۱۳ سال پیش تدوین و تصویب شده است و الان نیازمند بازنویسی و تکمیل است. اولین‌بار مرجعیت علمی در سال ۱۳۸۵ توسط مقام معظم رهبری بیان شد که ایران باید در یک افق ۵۰ ساله به مرجعیت علمی برسد.
وی در مورد مفهوم مرجعیت علمی، با طرح این سؤال که آیا مرجعیت علمی به معنای داشتن رتبه اول در تدوین مقالات است؟ اظهار کرد: این شرط لازم است، ولی کافی نیست. اینکه آیا مرجعیت علمی معنای قدرت علمی است، نیز شرط لازم است ولی کافی است. آیا اینکه مرجعیت علمی به معنای رسیدن به مرزهای دانش در نظر و عمل است، نیز می‌تواند کافی باشد؟ این تعریف دقیق‌تر است، ولی شرط دیگری نیز نیاز است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی شرط سوم مرجعیت علمی را رجوع و مراجعه حداکثری دانشمندان و کشورها به ایران دانست و گفت: اگر مقاله خوبی بنویسیم، نظریه پردازی کنیم و دیگران به آن رجوع نکنند، به مرجعیت علمی نمی‌رسیم.
خسروپناه درباره چگونگی رسیدن به مرجعیت علمی به ۶ گام رسیدن به مرجعیت علمی اشاره کرد و توضیح داد: گام اول، کشف نظریه علم و فناوری در فلسفه اسلامی است. در فلسفه علم نظریه‌های مختلفی در باب نظریه‌های رئالیستی، انسجام‌گرایی و .. مطرح شده است. در این راستا باید مشخص شود که نظریه ایران در علم و فناوری چیست؟ ما باید این نظریه را مشخص کنیم.
وی ادامه داد: گام دوم گفتمان‌سازی و فرهنگ‌سازی جایگاه علم در اسلام و تمدن اسلامی است. باید مشخص شود که جایگاه علم در اسلام چیست.
خسروپناه با اشاره به جایگاه علم در کتاب اصول کافی، گفت: جایگاه عقل و تفکر قبل از علم است و بعد از آن توحید است. بنابراین گفتمان‌سازی جایگاه علم در تمدن اسلامی از اهمیت بسیاری برخوردار است.
وی افزود: بسیاری از جوانان ما ملاصدرا، خواجه نصیرالدین طوسی و ... را نمی‌شناسند، ولی شخصیت‌های خارجی، بازیگران هالیوودی و ... را می‌شناسند. بنابراین این گفتمان‌سازی در مرجعیت علمی تاثیر زیادی دارد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گام سوم تحقق مرجعیت علمی را تدوین الگوی حکمرانی علم و فناوری دانست و گفت: بین حکومت‌داری علم و فناوری و حکمرانی علم و فناوری تفاوت وجود دارد. حکمرانی به معنای سیاست‌گذاری، تنظیم‌گری و تصدی‌گری است. باید توجه داشت که در حکمرانی علمی و فناوری، نخبگان کشور در سیاست‌گذاری و تصدی‌گری نقش دارند، ولی ما هنوز به این موضوع توجه نکردیم.
وی با بیان اینکه نقشه جامع علمی کشور بخشی از حکمرانی علم و فناوری است، ادامه داد: نمی‌توان مرجعیت علمی را با توجه به تنها یک بخش از حکمرانی به دست آورد.
خسروپناه تحقق حکمرانی علم و فناوری را گام چهارم مرجعیت علم دانست و گفت: تحقق حکمرانی علم و فناوری تنها به عهده وزارت علوم، بهداشت و دانشگاه آزاد نیست، بلکه همه دستگاه‌ها در این مهم وظیفه دارند.
وی خاطر نشان کرد: ما مشکلات مالیاتی جدی در بخش دانش‌بنیان‌ها داریم که این به عهده وزارت اقتصاد است. همچنین موانع تبدیل محصولات دانش بنیان به عهده وزارت صمت است.
خسروپناه با بیان اینکه یک تدبیر غلط باعث ضرر شرکت‌های دانش‌بنیان می‌شود، گفت: من معتقد نیستم که این موضوعات عمدی نباشد. من تا زمانی که این منصب را دارم، این موضوعات را شناسایی می‌کنم و آن‌ها را در سخنرانی‌ها مطرح می‌کنم. اینها موانع هستند. معاونت علمی ریاست جمهوری، باید این موضوعات را پیگیری کند. همچنین برخی موانع در مجلس حل می‌شوند.
وی تاکید کرد: همه باید دست به دست هم بدهیم و این موانع را رفع کنیم. بدون رفع این موانع مرجعیت علمی تا ۲۰۰ سال دیگر اتفاق نمی‌افتد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی پنجمین گام مرجعیت علمی را تعاملات بین‌المللی دانست و توضیح داد: ما توسط آمریکا تحریم شده‌ایم، نباید خودمان نیز با بهانه‌هایی مثل دو تابعیتی و ... خودمان را تحریم کنیم. بدون تعامل بین‌المللی نمی‌توان به مرجعیت علمی رسید. دولت باید برای این تعاملات بین‌المللی تسهیل‌گری کند.
خسروپناه ششمین گام مرجعیت علمی را بودجه علم و فناوری دانست و گفت: مرجعیت علمی بدون برنامه‌ریزی سازمان برنامه و بودجه امکان‌پذیر نیست. این موضوع گلوگاه مرجعیت علمی است. باید به بودجه معیشتی اساتید توجه داشت. نمی‌توان از یک استاد مجرب با بودجه اندک انتظار داشت که در مرجعیت علمی قدم بردارد.
وی با اشاره به تاکیدات مقام معظم رهبری در سیاست‌های کلی ابلاغی علم و فناوری، گفت: مگر حضرت آقا در سیاست‌های کلی به موضوع بودجه علم و فناوری تاکید نکرده‌اند؟ چرا به این موضوع توجه نشده است؟
خسروپناه ادامه داد: برخی آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها نیاز به به‌روز سازی دارند. برخی نخبگان با زحمت خودشان این دستگاه‌ها را به‌روز می‌کنند. در حوزه علم و فناوری اگر امثال حاج قاسم و شهید فخری‌زاده را نداشتیم، به این جایگاه آبرومند نمی‌رسیدیم. در غرب بودجه علم و فناوری روز به روز افزایش می‌یابد، ولی ما به این موضوع توجه نداریم.
