اقتصاد در میان علوم انسانی کم پذیرترین دانش به حساب میآید و برخی قانونهای آن طلایی و شکستناپذیرند و در هر اقتصادی عمل میکنند. به عنوان مثال موضوعی که از سوی سیاستمداران نادیده گرفته میشود این است که قیمت هر کالایی در بازار را عرضهوتقاضا تعیین میکنند.
ا
گر قیمت یک کالا افزایش مییابد بدون تردید باید دنبال این باشیم که در شرایط ثبات عرضه حتما تقاضای آن هم افزایش یافته یا در شرایط تثبیت تقاضا، عرضه آن کالا نقصان را تجربه کرده است. این قانونهای طلایی است که ویلفردو پارتو را به سوی نظریه تعادل مطلوب راهنمایی کرده است. او اثبات میکند که اقتصاد کلان یک کشور در نقطهای کهایستاده است مطلوبترین نقطه به حساب میآید و اگر در نقطه دیگری بیشترین مطلوبیت تعادلی به دست میآمد اقتصاد در آن نقطه متوقف میشد. بهاین ترتیب است که انتظار میرود مدیران ارشد اقتصادی ایران مثل رییس سازمان برنامهوبودجه درهنگام اظهارنظر کارشناسانهتر حرف بزنند و یادشان باشد جای اگر و مگر در بحثهای کارشناسی اقتصادی نیست. داود منظور که درباره لایحه بودجه صحبت کرده، گفته است: هماکنون حدود ۱۰۰ میلیارد دلار یارانه پنهان در کشور پرداخت میشود و اگر بتوان با برنامهریزی جامع و همهجانبهنگر، ۲۰ درصد از این رقم را در سال آینده از طریق صرفهجویی و با رویکرد افزایش رضایتمندی عمومی، مدیریت برنامهای کرد… و اضافه کرده است: اگر دولت بتواند در چارچوب اصلاح هدفمندی یارانهها اقدام کند و مردم نیز تاثیر یارانه مستقیم را در زندگی خود احساس کنند، همراهی خوبی برای آزادسازی برخی قیمتها خواهند کرد. رییس سازمان برنامه و بودجه باید توضیح دهد چرا پشت چراغ قرمز اگرهایی که وی میگوید، متوقف شدهایم و چرا نمیتوانیم یارانههای پنهان را که بیشتر آن یارانه بنزین، نان ودارو و برخی نهادههای دام و طیور است را از این وضعیت بیرون بکشیم. البته به نظر میرسد فردی در مقام ریاست تخصیص منابع نیک میداند کهایستادن پشت چراغ قرمز اگرهایی مثل آنچه وی بر زبان میآورد رازهای پنهان سیاست نهفته است و البته ذینفعانی که از این وضعیت سود میبرند. اما «اگر دوم» بیانشده از سوی ریاست سازمان برنامه و بودجه شگفتانگیزتر است؛ باید از او پرسید چرا درباره مجاب کردن فایدههای هدفمندشدن یارانهها چیزی به مردم گفته نمیشود و چرا آنچه تا امروز گفته شده نیز مفیدفایده نشده است؟ چرا دولت نمیتواند درچارچوب اصلاح یارانهها اقدام کند؟ این چیزی است که باید درباره آن شفافتر صحبت کرد.