به گزارش ایران اکونومیست، در بخشی از تحلیل فارن پالسی درباره اثر معکوس تحریمهای آمریکا آمده است: اگر تمام اشخاص دولتی و خصوصی که هدف تحریمهای آمریکا قرار گرفتهاند را کنار هم جمع کنیم، شبیه یک عکس خانوادگی از رهبران سرتاسر جهان خواهد بود؛ از آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین گرفته تا خاورمیانه. در میان آنها هم چین ایستاده است که خود را متحد اقتصادی، دیپلماتیک و اخلاقی کسانی میداند که آمریکا طردشان کرده است.
در دو دهه گذشته ابزار دمدستی دولتهای غربی در سیاست خارجه، تحریم بوده است. تحریمهای اخیر آمریکا علیه روسیه به دلیل حمله به اوکراین و تحریمهایی که به اتهام «تهدید امنیت ملی» علیه چین وضع کرد، نشان میدهد که این دو قدرت جهانی به باشگاه «پسران بد» آمریکا پیوستهاند، باشگاهی که کشورهایی از جمله ایران، میانمار، کوبا، کره شمالی، سوریه و ونزوئلا را هم در خود جای داده است.
بر اساس دادههای دانشگاه کلمبیا، ۶ کشور کوبا، ایران، کره شمالی، روسیه، سوریه و ونزوئلا تحت تحریم جامع آمریکا قرار دارند، یعنی اکثر تبادلات مالی و تجاری با نهادها و اشخاص این کشورها در قانون آمریکا ممنوع است. ۱۷ کشور دیگر – از جمله افغانستان، بلاروس، جمهوری دومکراتیک کنگو، اتیوپی، عراق، لبنان، لیبی، مالی، نیکاراگوئه، سودان و یمن – تحت تحریمهای هدفمند آمریکا قرار دارند و این بدین معناست که روابط مالی و تجاری با شرکتها، افراد خاص و اغلب دولت این کشورها طبق قوانین ایالات متحده ممنوع است.
بر اساس دادههای دانشگاه پرینستون، هفت کشور دیگر از جمله چین، اریتره، هائیتی و سریلانکا تحت کنترل صادرات خاص هستند. البته این فهرست بلندبالا شامل تحریمهای هدفمند علیه اشخاص و کسبوکارها در کشورهایی مانند السالوادور، گواتمالا، یا پاراگوئه، یا تحریمهای اعمال شده برمناطقی مانند هنگکنگ، بالکان، کریمه، دونتسک یا لوهانسک نیست.
بر اساس گزارش وزارت خزانهداری آمریکا، تا سال ۲۰۲۱ ایالات متحده بیش از ۹۰۰۰ شخص، شرکت و بخش اقتصادی کشورهایی را تحریم کرده بود. در ۲۰۲۱ و با آغاز به کار جو بایدن، رئیسجمهوری آمریکا، ۷۶۵ تحریم جدید به این فهرست اضافه شد. مجموع کشورهایی که به نحوی هدف تحریم آمریکا قرار گرفتهاند کمی بیش از یکپنجم تولید ناخالص داخلی جهان را به خود اختصاص میدهند و ۸۰ درصد از این میزان، سهم چین است.
اکنون ائتلاف روبهرشدی از کشورهای تحریمشده به دنبال بازنویسی قوانین سیستم مالی جهان است و زمان آن فرا رسیده است تاثیر اقدامات تنبیهی نظم غربی را ببینیم.
وزن نامتناسب پکن در فهرست کشورهای تحریمشده توسط آمریکا یک مشکل است. دلیل این امر این است که حزب کمونیست چین خود را به یک متحد اقتصادی، دیپلماتیک و اخلاقی کشورهای «جهان جنوبی» تبدیل کرده است.
تحلیلگران فارن پالسی اشاره میکنند که بسیاری از کشورهای تحریمشده راهی برای دور زدن این تحریمها یافتهاند و جایگزینی هم برای دلار و نظام مالی غربی پیدا کردهاند.
چین همچنین بازاری برای صادرات کشورهای تحریمشده ایجاد کرده است، از جمله برای فروش نفت و گاز ونزوئلا، روسیه و ایران.
این سازوکارهای مالی ساخت چین که در موازات نمونههای مشابه آمریکایی در جریان است، تهدیدی نظاممند برای آمریکا و متحدانش محسوب میشود.
رئیسجمهوری برزیل در سفر اخیر خود به پکن خواستار ایجاد یک واحد پولی تازه برای کشورهای گروه بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) شد و نسبت به سلطه دلار بر بازار تبادلات جهانی ابراز نگرانی کرد.
در میان اعضای اصلی گروه بریکس، تنها چین و روسیه هدف تحریم آمریکا قرار گرفتهاند. دیگر کشورها، مخصوصاً هند، تحریم نشدهاند و حتی بعضاً متحد واشنگتن محسوب میشوند. این یعنی حتی متحدان ایالات متحده هم از سیاستهای تحریمی آمریکا نگران هستند و سعی دارند برای آن آماده باشند.
اظهارات رئیسجمهوری برزیل نشان میدهد که بسیاری از کشورهای جهان جنوب از خارج شدن از نظام مالی غرب استقبال میکنند. وقتش رسیده که واشنگتن بفهمد تحریمهایش تاثیر مخربی بر قدرت اقتصادی و دیپلماتیکش در جهان دارند.