به‌گزارش ایران اکونومیست، علی اکبر محرابیان با بیان اینکه در این دستور العمل صادراتی پیش بینی شده که هشت ماه در سال صادرات برق وجود داشته باشد و چهار ماه برق از طریق تابلوی سبز به خریداران داخلی فروخته شود، اظهار کرد: ارزان بودن بهای انرژی در کشور متوجه مصرف کننده است، مردم دوست دارند از آب مناسب و برق پایدار بهره ببرند و این زمانی امکان‌پذیر است که صنعت آب و برق اقتصادی شده و سرمایه‌گذاران به آن توجه کنند.
وی درباره راهکار وزارت نیرو برای مدیریت مصرف برق در فصل تابستان سال جاری گفت: یکی از مهم‌ترین اقدامات وزارت نیرو پس از شروع به کار دولت سیزدهم ایجاد برنامه جامع برای توسعه، جوان سازی و هوشمند سازی صنعت برق بود که هم اکنون این برنامه تهیه و تصویب شده است.
وزیر نیرو با بیان اینکه در این برنامه چند محور مهم وجود دارد که شامل توسعه صنعت نیروگاهی و تنوع بخشی به سبد نیروگاهی است، گفت: از طریق توسعه صنعت نیروگاهی می‌توانیم سال به سال ناترازی و تنگناهای تأمین برق را کاهش دهیم و در تنوع بخشی به سبد نیروگاهی می‌توانیم بار تولید برق را از نیروگاه‌های حرارتی کم کرده و نیروگاه‌های جدید با توجه به شرایط اقلیمی احداث کنیم و این نیروگاه‌ها را نیز توسعه دهیم.
محرابیان با بیان اینکه مهم‌ترین اقدامی که وزارت نیرو در این راستا انجام داده است توجه ویژه به نیروگاه‌های تجدید پذیر است که شامل نیروگاه‌های خورشیدی، بادی برق آبی می‌شود، گفت: محور توسعه نیروگاه‌ها بخش خصوصی است و دولت کمترین سرمایه گذاری و حضور را در این بخش دارد، حضور دولت در توسعه نیروگاه‌ها در حد ضرورت‌ها است و زمانی که بخش خصوصی تمایلی به مشارکت ندارد دولت وارد توسعه نیروگاهی می‌شود.
وی افزود: به عنوان مثال در بخش تأمین برق صنایع طبق توافقی که با صنایع شد که البته این موضوع به قانون نیز تبدیل شده است، توسعه نیروگاه‌ها توسط صنایع و بخش خصوصی انجام می‌شود. یعنی دولت هیچ دخالتی در این موضوع ندارد و سرمایه گذار به صورت ۱۰۰ درصد بخش خصوصی است. ضمن آنکه حضور ما در در نیروگاه‌های تجدیدپذیر صفر است و هیچ نیروگاه دولتی تجدید پذیر وجود ندارد.
وزیر نیرو با بیان اینکه حتی نیروگاه‌هایی که زیر نظر وزارت نیرو در حال توسعه هستند نیز باید توسعه خود را توسط بخش خصوصی انجام دهند، اظهار کرد: وزارت نیرو قطعاً مقرراتی را وضع می‌کند که در ادامه توسعه نیروگاهی حضور بخش خصوصی پر رنگ‌تر و با انگیزه بیشتری باشد. به عنوان مثال نزدیک به ۲۰ سال است که بخش خصوصی فعال در کشور تقاضای صادرات برق دارد که هیچ گاه اجابت نشده است، اما به زودی دستور العملی از سوی وزارت نیرو صادر می‌شود که بر اساس آن بخش خصوصی می‌تواند برای صادرات برق در بخش تجدید پذیر اقدام کند.
محرابیان ادامه داد: به عبارتی نیروگاه‌هایی که تولید برق تجدید پذیر دارند یا از بستر موجود که در اختیار وزارت نیرو و دولت است، استفاده کرده و صادرات برق داشته باشند و یا حتی الگوهای اختصاصی صادراتی ایجاد کنند می‌توانند بدون هیچ محدودیتی برق خود را صادر کرده و ۴ ماه برق تولیدی خود را به صورت رقابتی در داخل بفروشند.
وی با بیان اینکه لازم به ذکر است ایجاد تابلوی برق سبز در بورس انرژی نیز خبر خوب برای نیروگاه‌های تجدیدپذیر در ماه‌های اخیر بود که فضای رقابتی ایجاد کرد و تولیدکنندگان برق تجدید پذیر می‌توانند برق خود را به صورت نقد به مصرف کننده بفروشند که خوشبختانه استقبال بسیار مناسبی نیز از آن صورت گرفته است، گفت: در این دستور العمل صادراتی پیش بینی شده که ۸ ماه در سال صادرات برق وجود داشته باشد و ۴ ماه برق را از طریق تابلوی سبز به خریداران داخلی می‌فروشند. چنین امری باعث می‌شود که ناترازی برق در ۴ ماه کاهش پیدا کند و هم در ۸ ماه دیگر سال برق را با نرخ‌های خوب به فروش برسانند.
وزیر نیرو در مورد تفاوت نرخ رقابتی با نرخ معمول نیز اعلام کرد: نرخ رقابتی در بورس تعیین می‌شود و بر اساس عرضه و تقاضا است و در زمان به تعادل رسیدن عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، به عنوان مثال در نیروگاه‌های تجدید پذیر قانون دانش بنیان‌ها در صنعت برق وجود دارد که بر اساس این قانون پیش‌بینی شده است از سال ۱۴۰۲ یک درصد برق صنایع از محل برق تجدید پذیر تأمین شود. در این قانون آمده است دو روش برای تأمین برق صنایع وجود دارد، یکی احداث نیروگاه‌های تجدید پذیر توسط صنایع و تأمین یک درصدی برق مورد نیاز کشور توسط آنها که هر سال یک درصد به آن افزوده می‌شود تا به ۵ درصد برسد. این کار به این دلیل است تا بخش صنعت برق بیشتری را از محل نیروگاه‌های تجدید پذیر تأمین کند.
محرابیان با اشاره به تفاوت اهمیت صادرات برق و صادرات گاز گفت: بازار گاز و برق متفاوت از یکدیگر است و به عوامل متعددی مانند بازار مقصد و معامله‌ای که انجام می‌شود بستگی دارد. ممکن است یک بازار به گاز نیاز داشته باشد و بازار دیگر به برق، تقاضا تعیین کننده قیمت است. اگر تقاضا کم باشد نرخ پایین می‌آید که اقتصادی نیست به همین دلیل نمی‌توان یک حکم واحد داد. به عنوان مثال، فرش در تمامی بازارها سود آور است؟ طبیعتاً خیر در یک بازار بسیار سودآور است و در بازار دیگر ممکن است فروش معمولی داشته باشد و حتی در بازاری هم صرفه اقتصادی نداشته باشد، انرژی هم به همین منوال است.
وی در مورد اهمیت تبادلات برقی با کشورهای همسایه نیز بیان کرد: این کار موجب توسعه شبکه برق خواهد شد و این شبکه به کل کشورهای منطقه متصل می‌شود که از یک سو باعث پایداری شبکه خواهد شد و از دیگر سو برق کشور به شدت اقتصادی می‌شود. زیرا مواقعی که برق مشتری داخلی دارد آن را با نرخ بهتری می‌فروشیم زمانیکه برق مازاد داریم آن را با قیمت مناسب صادر خواهیم کرد.
به گفته وزیر نیرو به این اعداد توجه کنید، برقی که امسال در زمان پیک مصرف کردیم ۷۲ هزار و ۵۰۰ مگاوات بوده است که این مقدار در زمستان نزدیک به ۳۰ تا ۳۵ هزار مگاوات است بنابراین برای تابستان باید ۷۲ هزار و ۵۰۰ مگاوات تولید داشته باشیم و در زمستان نزدیک به ۳۰ هزار مگاوات و اگر این میزان برق تولید شود نیروگاه باید خاموش شود که از نظر اقتصادی به صرفه نیست، زیرا نیروگاهی ساخته شده و باید ۸ ماه تعطیل باشد. اما در صورتی که به کشورهای همسایه اتصال پیدا کنیم هر زمان برق مازادی وجود داشته باشد امکان صادرات آن نیز وجود دارد. نکته جالب توجه آنکه همه کشورها رژیم مصرف یکسانی با کشور ما ندارند.
محرابیان گفت: زمانی که ما در پیک تابستان بیشترین میزان مصرف را داریم کشوری نظیر روسیه مازاد تولید دارد. زیرا پیک مصرف آن کشور در زمستان است. به عبارتی با اتصال شبکه برق ما به روسیه تابستان به راحتی برق مازاد آنها را با قیمت ارزان خریداری می‌کنیم و زمستان که برق مازاد داریم و کشور روسیه نیاز بیشتری به برق دارد، برق مازاد ما را دریافت می‌کند.
وی در مورد تفاوت تعرفه صادراتی و وارداتی برق توضیح داد: نرخ ترانزیت زمانی که برق را از نقطه‌ای به نقطه دیگری منتقل می‌کند، سرمایه گذاری برای زیر ساخت‌های آن باید انجام شده باشد، اما نرخ‌هایی برای عبور این جریان وجود دارد که آنها، نرخ‌هایی نیست که صادرات را تحت تأثیر قرار داده و توجیه ناپذیر کند. نوع تعامل دو کشور، فاصله دو کشور و مواردی از این دست موجب تغییر نرخ خواهد شد.
براساس گزارش بورس انرژی، وزیر نیرو پیرامون قراردادهای برقی ایران با دیگر کشورها گفت: برق مانند گاز نیاز به سرمایه گذاری‌های کلان و بهره بری طولانی مدت ندارد به همین دلیل قراردادهای که اکنون در حوزه برق وجود دارد، قرار دادهای ۵ ساله و پارت به پارت است. پارت به پارت به این معنا است که حجم صادرات و یا واردات برق مشخص است و بازه زمانی مشخص یک ماهه یا سه ماهه دارد.
محرابیان ادامه داد: برخی از کشورهای منطقه برق را از طریق بورس خرید و فروش می‌کنند و نرخ برق در ماه‌ها و روزهای مختلف و در ساعت‌های مختلف متفاوت است. در مدتی از شبانه‌روز که اوج مصرف است، قیمت برق ممکن است به ۱۸ سنت برسد و در ساعاتی که اوج مصرف نیست ممکن است قیمت به ۱ سنت برسد. به همین دلیل قراردادهای پارت به پارت و با قیمت‌های متفاوت منعقد می‌شود و بخش خصوصی به راحتی می‌تواند به این بخش ورود پیدا کند.
وی افزود: با اغلب کشورهای همسایه ارتباط الکتریکی داریم. کشورهایی نظیر ارمنستان، ترکیه، عراق، افغانستان، آذربایجان، ترکمنستان و روسیه همچنین با کشور قطر در مرحله مطالعات اجرای پروژه قرار داریم. برای مدت کوتاهی با روسیه سنکرون داشتیم و اکنون در حال مذاکره هستیم که این ارتباط از دو مسیر برقرار شود. همچنین باید در نظر داشت که روسیه برای ما بازار مهمی است، زیرا پیک مصرف‌های متفاوتی با یکدیگر داریم.
وزیر نیرو در بخش دیگری از سخنان خود در ارتباط با اهمیت نوسازی زیرساخت‌های آب و برق کشور گفت: شبکه برق هر کشوری مانند بدن یک انسان است که روزانه میلیون‌ها سلول می‌میرند و به جای آن سلول جدید تولید می‌شود. به همین دلیل باید اجزای پیر را به سرعت نو سازی کنیم. متأسفانه در سال‌های اخیر سرمایه گذاری در این بخش کاهش پیدا کرده است و بخش‌هایی که فرسوده شدند، نوسازی نشدند.
