صد و پنجمین جایزه نوبل پزشکی در سال 2014 میلادی به طور مشترک به جان اوکیف، می بریت موزر، ادوارد موزر برای تحقیقاتی در رابطه با
اکتشاف سلول هایی که به سیستمهای مکان‌یابی در مغز می پردازند، اهدا شد.
جایزه نوبل بار دیگر به یک زوج رسید تا "می بریت موزر" نروژی و "ادوارد موزر" امریکایی پنجمین زوجی باشند که منتخب دریافت این جایزه شده اند.
این جایزه به خاطر اهمیت مطالعه محققان در رابطه با فعالیت های مغزی و مشخص شدن اینکه انسان ها چگونه می توانند مسیر خود را پیدا کنند یا چگونه تشخیص می دهند که به کدام سو باید رفت و مغز انسان چگونه به سرعت مسیر خود را می یابد، تعلق گرفت.
جان او کیف" در سال 1971 میلادی ، اولین مکانیسم این سیستم را کشف کرد و به نقش هیپوکامپ در تعیین مسیر پی برد. وی این سلول های عصبی را سیستم های مکان‌یابی در مغز نامید.
می بریت و ادوارد موز نیز مدتی بعد و در سال 2005 میلادی، یکی دیگر از کلیدهای این تحقیق را کشف کردند و آن هم نقش سلول های شبکه ای بود.
سپس پیوستن "جان او کیف" و خانواده "موزر" به یکدیگر و گسترش این تحقیقات منجر به کشف و چگونگی عملکرد سیستم های مکان‌یابی در مغز شد این تحقیق توانست سوالات بسیاری از فلاسفه و محققان مبنی بر سیستمهای مکان‌یابی در مغز را پاسخ دهد.
نتایج تحقیقات دو محقق امریکایی و محقق نروژی باعث درک و کشف علت ناتوانی بیماران مبتلا به آلزایمر در عدم تشخیص و گم کردن مسیر موثر خواهد بود.
* نکات جالب توجهی درباره نوبل پزشکی
تاکنون 104 نوبل فیزیولوژی یا پزشکی از سال 1901 تا 2013 میلادی اعطا شده اند که 10 نفر از برگزیدگان زن بوده اند و جوان ترین شخصی که توانست این جایزه معتبر علمی را در سال 1923 از آن خود کند، "فردریک بانتینگ" برای کشف انسولین بود که در زمان دریافت این جایزه 32 سال داشت و مسن ترین شخصی که این جایزه را به اسم خود ثبت کرد، پیتون روس 87 ساله بوده که در سال 1966 میلادی برای کشف ویروس های القا کننده تومور توانست این جایزه را به خود اختصاص دهد.
38 جایزه نوبل فیزیولوژی تنها به یک برنده اعطا شده و میانگین سنی منتخبان این جایزه در حدود 58 بوده است.
* برندگان سال 2013 میلادی
این جایزه در سال 2013 به سه نفر اهدا شد. جیمز ایی روتمان آمریکایی استاد علوم بیوپزشکی در دانشگاه یل و رئیس دپارتمان بیولوژی سلولی دانشکده پزشکی دانشگاه یل اهدا شد. توماس شدهوف بیوشیمیست آلمانی است که برای تحقیقاتش در انتقال سیناپسی شناخته می شود. در حقیقت، تلاش های وی بنیاد درک کنونی علمی را از انتقال دهنده عصبی " vesicle-mediated" فراهم کرده است. رندی وین شکمان آمریکایی زیست شناس سلولی دانشگاه کالیفرنیا و سردبیر سابق مجله مقالات آکادمی ملی علوم است. تحقیق این 3 دانشمند به اینکه یک سلول چگونه سیستم انتقال خود را سازمان دهی می کند، پاسخ داده است.
تحقیقات برندگان نوبل پزشکی سال گذشته میلادی که هر سه در دانشگاه های آمریکایی فعالیت می کنند، به توضیح فرآیندهای متنوعی چون آزاد شدن انسولین در خون، ارتباط بین سلولهای عصبی و نحوه آلوده شدن سلول ها توسط ویروس ها کمک می کند. آنها به شیوه عملکرد وزیکول ها که شبیه یک دسته کشتی که کالاهای خود را به یک نقطه مشخص می رسانند، پی برده اند. این کشف برای درک شیوه برقراری ارتباط مغز و آزاد کردن هورمون ضروری است.
براساس اعلام کمیته نوبل پزشکی این تحقیقات تأثیر مهمی بر درک ما از چگونگی انتقال محموله با زمان بندی و تعیین محل دقیق به خارج از سلول دارد، بدون این موضوع سازمان دقیق و فوق العاده سلول با آشفتگی و هرج و مرج رو به رو می شود.
جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی یکی از جایزه های نوبلی است که هر ساله از سوی انستیتوی کارولینسکا اعطا می شود و معمولا دبیر کمیته فیزیولوژی یا پزشکی بنیاد نوبل برترین ها را معرفی می کند.
در 27 نوامبر 1895 آلفرد نوبل آخرین وصیت خود را امضا کرد و بیشتر دارایی خود را به جایزه ای اختصاص داد تا همه ساله بدون توجه به ملیتی خاص، به افراد شایسته اهدا شود. براساس وصیت نوبل، بخشی از این جوایز به فردی اهدا می شود که مهمترین کشف را در حوزه فیزیولوژی یا پزشکی به سرانجام رسانده باشد.
*مهر
ف/ف
