پس از آنکه دادگاه اتحادیه اروپا همزمان با آغاز دور جدید مذاكرات هسته‌ای
ایران و 1+5 در نیویورك، حکم به لغو تحریم بانك مركزی ایران داد، روز جمعه
نیز وزارت دارایی بریتانیا 6 فرد و موسسه از جمله بابک زنجانی و شرکت
سورینت، یکی از شرکت‌های متعلق به بابك زنجانی و همین طور دانشگاه صنعتی
شریف را از فهرست تحریم‌های خود خارج کرد.
به گزارش بی‌‌بی‌‌سی، شرکت
ملی نفتکش ایران، شرکت بیمه معلم و بانک سینا سه موسسه دیگری هستند که از
فهرست تحریم‌های وزارت دارایی بریتانیا حذف شده‌اند. این وزارتخانه، روز
جمعه،
۳ اکتبر در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که لغو تحریم علیه این فرد و موسسات بر
اساس حکم دادگاه اتحادیه اروپا مستقر در لوکزامبورگ انجام گرفته است.
شش فرد و نهادی که نامشان در این اطلاعیه آمده، پیشتر به اتهام کمک به دور
زدن تحریم‌های ایران یا ارتباط با برنامه هسته‌ای و تسلیحاتی این کشور از
سوی اتحادیه اروپا تحریم شده بودند. حکم دادگاه اتحادیه اروپا به نفع این
شش فرد و نهاد در تاریخ‌های متفاوتی بین ۴ ژوئن (۱۴ خرداد) تا ۳ ژوئیه (۱۲
تیر) امسال اعلام شد. اطلاعیه وزارت دارایی بریتانیا می‌گوید از آنجا که تا
دو ماه بعد از صدور حکم دادگاه، تقاضای تجدیدنظر نشده است، این احکام
لازم‌الاجراست و دارایی‌های متعلق به فهرست اعلام شده آزاد خواهد شد. این
در شرایطی است که حکم مربوط به لغو تحریم‌های بانک مرکزی، توسط شعبه بدوی
دادگاه اتحادیه اروپا صادر شده بود و به معنی لغو فوری تحریم بانک مرکزی
ایران توسط این اتحادیه نیست و قابل تجدیدنظر است.
تحریم به دلیل دور زدن تحریم
لغو تحریم بابک زنجانی و مجموعه شرکت‌های سورینت می‌تواند امکان دسترسی به دارایی‌های بابك زنجانی در خارج از کشور را مهیا کند.
لغو قطعی تحریم شرکت ملی نفتکش ایران و بیمه معلم هم صادرات نفت ایران را
تسهیل می‌کند. بیمه معلم بعد از تشدید تحریم‌های بیمه‌ای و خروج بیمه‌گران
بزرگ بین‌المللی از قراردادهایشان با ایران، در بیمه بعضی محموله‌های نفتی
نقش داشت. البته در سایه توافق ژنو، تحریم‌های بیمه‌ای محموله‌های نفتی
موقتا تعلیق شد ولی با این حکم، این دو شرکت ایرانی می‌توانند حمل و بیمه
نفت را انجام دهند.
اتحادیه اروپا اواخر سال ۲۰۱۲ میلادی نام بابك زنجانی را به اتهام «کمک به
دور زدن تحریم‌ها از طریق ایفای نقش کلیدی در تجارت نفت ایران و انتقال پول
مربوط به فروش آن به دولت ایران» در فهرست تحریم‌ها قرار داد. چند ماه بعد
آمریکا، هم نام او را به فهرست افراد ناقض تحریم‌های ایران افزود.
زنجانی در آن زمان گفت که کاری خلاف قواعد اتحادیه اروپا انجام نداده و نفت
ایران را در کشورهای معاف از تحریم و طبق قوانین بین‌المللی به فروش
رسانده است. بابک زنجانی روز نهم دی ماه سال گذشته به اتهام پرداخت نکردن
بدهی خود به وزارت نفت ایران که میزان آن از طرف بعضی مقامات بیش از ۲
میلیارد یورو برآورد شده دستگیر و به زندان اوین منتقل شد. او هنوز محاکمه
نشده است. تحریم دانشگاه صنعتی شریف هم به ظن ارتباط با برنامه‌های هسته‌ای
ایران وضع شد و شامل مسدود کردن دارایی‌های این دانشگاه در کشورهای عضو
اتحادیه اروپا بود. به گفته رئیس دانشگاه صنعتی شریف این دانشگاه از طریق
«یک وکیل انگلیسی» علیه اتحادیه اروپا اقامه دعوی کرد و طی دو سال «از طریق
نظام حقوقی اروپا علیه اتحادیه اروپا این مساله پیگیری شد.»
در نهایت دادگاه حدود دو ماه پیش اعلام کرد که شواهد ارائه شده توسط
اتحادیه اروپا در اثبات ارتباط این دانشگاه با برنامه‌های هسته‌ای ایران را
کافی تشخیص نداده است.
تشدید اختلاف اوباما و نتانیاهو بر سر ایران
از سوی دیگر، پس از بهبود نسبی فضای مذاکرات هسته‌ای میان ایران و غرب،
امضای بیانیه ژنو و به دنبال آن افزایش سرعت لغو برخی تحریم‌ها از جانب
اتحادیه اروپا علیه ایران، شاهد نگرانی بیش از پیش نخست‌وزیر
رژیم‌صهیونیستی در رابطه با مساله ایران هستیم. البته پس از روی کار آمدن
دولت دموکرات باراک اوباما در ایالات متحده آمریکا، روابط این کشور با
رژیم‌صهیونیستی به نوعی دچار افت شد و در برخی موارد اختلاف دیدگاه میان
تل‌آویو-واشنگتن کاملا عیان بود؛ اما این روزها گفت‌وگوهای ایران و آمریکا
بر سر مساله هسته‌ای و پیشرفت احتمالی در مذاکرات، نخست‌وزیر افراطی رژیم
صهیونیستی را بیش از گذشته آشفته و نگران کرده است. درواقع بنیامین
نتانیاهو نگران است كه مسیر دیپلماتیکی که اوباما بدون همراهی او به سوی
تهران در پیش گرفته است، در نهایت به تقویت محور مقاومت و نقش منطقهای
ایران منتهی شود. اوباما نیز نشان داده‌است كه مسیر دیپلماتیک خود را به
سوی تهران، بدون حضور نتانیاهو آغاز کرده است.
به همین دلیل همزمان با ادامه گفت‌وگوهای هسته‌ای میان تهران-واشنگتن،
اختلاف نظر میان رئیس‌جمهوری آمریكا و نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی نیز افزایش
یافته است. همچنان‌که نتانیاهو شنبه شب در گفتوگو با شبکه 10 تلویزیون
این رژیم گفت: «با باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا بر سر برنامه هسته‌ای
جمهوری اسلامی ایران هم‌رای نیست و اختلاف‌نظر دارد.» به گزارش «ایرنا» به
نقل از شبکه المیادین، نتانیاهو مدعی شد که باید در مدت کوتاه چند هفته یا
چند ماه مانع پیشبرد برنامه هسته‌ای ایران شد. نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی
ادامه داد: «با وجود اینکه در امور زیادی با اوباما اتفاق نظر دارم اما
اختلافاتی با او بر سر پرونده هسته‌ای ایران دارم.» نتانیاهو در حالی این
ادعاها را مطرح می‌کند که پیش از حضورش در سازمان ملل، رئیس‌جمهوری آمریکا
رسما اعلام کرد که حقوق هسته‌ای ایران قابل انکار نیست و مذاکرات در چارچوب
تعیین شده و براساس توافق ژنو ادامه خواهد یافت. همچنین بنیامین نتانیاهو
درباره دیدارش با باراک اوباما گفت: «سیاست آمریکا درباره تهدید هسته‌ای
ایران از نگرانی‌های من نکاست.» نتانیاهو یازدهم مهرماه هم در گفتوگو با
رادیو ملی آمریكا گفته بود که تل‌آویو بر سر بندهای توافق هسته‌ای احتمالی
با ایران اختلاف‌نظر دارد. او همچنین مدعی شده‌بود كه توافق باید مانع
دستیابی فوری ایران به سلاح هسته‌ای شود و درباره اختلافش با رئیس‌جمهوری
آمریكا نیز گفته‌بود: «ما بر سر اهمیت داشتن خود تسلیحات هسته‌ای و داشتن
ظرفیت ساخت فوری آنها، اختلاف‌نظر داریم.»
نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی که تنها دارنده تسلیحات هسته‌ای در خاورمیانه
است، در ادامه پریشان‌گویی‌ها و رویا‌پردازی‌هایش گفته بود كه بر اساس
توافق مد نظر ما « ایران نباید توان غنی‌سازی و هیچ سانتریفیوژی داشته
باشد، چون واقعا به آن نیاز ندارد!»
تنهایی نتانیاهو
این در شرایطی است که سخنان هفته گذشته بنیامین نتانیاهو در مجمع عمومی
سازمان ملل نیز مهر تاییدی بر اختلاف مواضع آمریکا و رژیم‌صهیونیستی در
مورد ایران بود. به‌دنبال ادعاهای نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی مبنی بر اینکه
تهدید ایران، حزب‌الله و حماس از تهدید داعش خطرناك‌تر است، جن ساکی،
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: «با سخنان نتانیاهو درباره ایران مخالفیم.»
ساكی در بخش دیگری از سخنانش اضافه كرد كه آمریكا مایل است ایران اثبات
كند كه برنامه هسته‌ای‌اش صلح‌آمیز است.
در واقع پس از آنکه نتانیاهو در سخنرانی‌اش در سازمان ملل، ایران را مثل
داعش خطرناک دانسته بود به نظر نمی‌رسد هیچ کشوری حتی آمریکا در این موضع
علیه ایران با او همراه باشد و از او حمایت کند. بر این اساس به نظر
می‌رسد، نتانیاهو با این سخنرانی علیه ایران بیشتر به این مساله پی برد که
در این موضعش که ایران را همانند داعش خطرناک دانسته بود، کسی با او همراه
نخواهد بود، حتی متحد قدیمی‌اش، آمریکا.
فصل جدید روابط تهران-واشنگتن
باوجودی که رژیم‌صهیونیستی به شدت نگران حاصل شدن توافق در مساله هسته‌ای و
به تبع آن بهبود روابط تهران-واشنگتن است، برخی رسانههای غربی نسبت به
حصول توافق بین دو کشور اظهار خوشبینی کرده و معتقدند این توافق هسته‌ای
منجر به گسترش روابط ایران و آمریکا در زمینههای دیگر نیز خواهد شد.
اکونومیست در گزارشی در این رابطه نوشت اگر آمریکا در مذاکرات هسته‌ای با
ایران از خود نرمش بیشتری نشان دهد و در صورت دست یافتن به یک توافق جامع،
زمینه آغاز همکاری در بسیاری از زمینه‌ها برای دو طرف فراهم خواهد شد. در
این گزارش آمده است: «حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران، در نیویورک اظهار کرد
که اگر مقامات غربی واقع بین باشند می‌توان به یک توافق جامع درباره مساله
هسته‌ای ایران دست یافت.» براین اساس به نظر می‌رسد اگر دو طرف واقعا
خواستار رسیدن به توافق باشند، می‌توان انتظار داشت دشمنی مخرب آمریکا و
ایران پس از 35 سال پایان یابد و در این صورت، دو طرف می‌توانند گام بلندی
در مسیر حل بحران خاورمیانه و نابودی داعش بردارند.
بازرسی‌های بیشتر آژانس
از سوی دیگر، در شرایطی که قرار است هفته آینده هیاتی بلند پایه از آژانس
بین‌المللی انرژی اتمی به تهران سفر کند، خبرگزاری رویترز به نقل از
دیپلمات‌ها نوشت، سفر معاون آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران، گامی
جدید در راستای بازرسی‌های بیشتر درباره برنامه هسته‌ای ایران است. به
گزارش رویترز، آژانس انتظار دارد گام جدیدی برای دفاع از بازرسی‌های طولانی
خود درباره برنامه هسته‌ای ایران بردارد و این دیدار هفته آینده در پایتخت
ایران در همین راستا انجام می‌گیرد.
دور جدید مذاکرات ایران و 1+5 در کمتر از دو هفته آینده برگزار می‌شود.
ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در توافق انجام شده تصمیم گرفته‌اند
به صورت گام به گام با یکدیگر همکاری کنند. آژانس تاکنون در گزارش‌های
ماهانه خود درباره اجرای تعهدات ایران در برنامه اقدام مشترک همواره بر
پایبندی ایران به تعهداتش تاکید کرده است.
*دنیای اقتصاد
