به گزارش ایران اکونومیست، بازار مسکن از جمله بازارهایی بود که در وضعیت بسیار بحرانی تحویل دولت سیزدهم شد که رشد ۸ برابری قیمت مسکن در دولت تدبیر و امید گواه این موضوع است. بحرانی که سالها با سوءمدیریت دولت گذشته ایجاد شده، به سادگی حل شدنی نیست و هنوز گریبان مردم را گرفته است.
با وجود آنکه دولت سیزدهم بلافاصله پس از آغاز به کار خود نسبت به اجرایی کردن طرح نهضت ملی و ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی اقدام کرد، اما بازار مسکن هنوز آرام نشده است. رشد شدید قیمتها اما تنها چالش به ارث رسیده از دولت قبل در بازار مسکن نبود؛ بلکه افت شدید قدرت خرید مردم، بحران دیگری بود که از دولت گذشته به ارث رسید.
بر اساس این گزارش، در حالی که دولت سیزدهم تولید انبوه مسکن را در قالب طرح نهضت ملی مسکن به عنوان مهمترین هدف خود قرار داده که در واقع میتوان گفت که این دولت میراثدار کمکاری و بیتوجهی دولت قبل و نداشتن اعتقاد دولت تدبیر و امید به تامین مسکن مردم بوده است.
کمکاری دولت قبل در تامین مسکن یکی از مهمترین مسایلی است که سبب شده تا امروز کشور با بحران مسکن مواجه شده و جبران این کسری بر دوش دولت سیزدهم بیفتد؛ روزنامه دنیای اقتصاد، رسانه حامی دولت قبل امروز (شنبه، ۳۰ اردیبهشت) تیتر نخست خود را به موضوع مسکن اختصاص داده و با عنوان «نصف ایران در فقر مسکن»، نوشت: جمعیت دچار به «فقر مسکن» در ایران بر اساس جزئیات یک گزارش رسمی، رکورد معناداری زده است؛ به طوری که ۵۵ درصد خانوارها از «مسکن مناسب و در استطاعت» محروم هستند. این جمعیت -فقرای مسکن- در ابتدای دهه ۹۰ معادل ۳۳ درصد کل خانوارها را دربرگرفته بود؛ اما مطابق آنچه مرکز پژوهشهای مجلس بر آن مهر تایید زده است، در پایان دهه۹۰، «تورم بالا، بیثباتی متغیرهای اقتصادی و افت درآمد سرانه» در کنار جهش تاریخی قیمت مسکن و البته پافشاری سیاستگذار بر «سیاست نادرست برای تامین مسکن» دست به دست هم دادند تا «دسترسی اقشار کمدرآمد به مسکن مناسب، قطع شود» و رفاه ملکی کل خانوارها آسیب ببیند.
این روزنامه در حالی به این موضوع پرداخته که به علت و چرایی و اینکه فقر مسکن به دلیل سیاستهای چه دولتی بوده اشارهای نکرده است، روزنامه دنیای اقتصاد اگر چه به افزایش فقر مسکن در دوره مدیریت روحانی اشاراتی داشته اما به سیاستهای این دولت که منجر به وضعیت امروز در بخش مسکن شد نپرداخته است.
این در حالی است که فقر امروز مسکن نتیجه سیاستهای عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی دولتهای یازدهم و دوازدهم است که مورد حمایت جریان غربگرا بود؛ اگر چه آخوندی که در واقع جزء شورای سیاستگذاری این روزنامه نیز هست، نخستین کسی بود که مسکن اجتماعی را وارد ادبیات سیاستگذاری و برنامهریزی مسکن در ایران کرد؛ طرحی که هیچگاه حتی رنگ تحقیقاتی هم به خود ندید.
آخوندی با وجود اینکه مسکن اجتماعی را مطرح کرد، اما این طرح در زمان وزارت وی تنها بر روی کاغذ ماند و حتی یک واحد مسکن نیز در کشور در آن زمان ساخته و تحویل داده نشد.
وی طرح مسکن مهر را «مزخرف» و آن را عامل تورم عنوان کرد و در روز خداحافظی از وزارت راه و شهرسازی گفت: «افتخارم این است که حتی یک مسکن مهر افتتاح نکردم». در واقع نگاه وزیر راه و شهرسازی دولت تدبیر و امید باعث شد تا ساخت و ساز مسکن در کشور به کمترین میزان برسد.
همچنین بیتوجهی وی سبب شد که بسیاری از افرادی که در طرح مسکن مهر ثبت نام کردند، نتوانند در تاریخ مقرر خانههای خود را به دلیل ترک فعل ایشان تحویل بگیرند و از قضا بررسیها نشان میدهد دولت روحانی در بین دولتهای قبلی رکورددار کاهش تولید و عرضه مسکن بوده است.
همچنین قبل از دوران وزارت آخوندی، کشور به رکورد ساخت یک میلیون مسکن دست پیدا کرده بود، اما با توجه به اینکه آخوندی و دولت یازدهم و دوازدهم به شعار عدم مداخله دولت در ساخت و ساز اعتقاد داشتند، در نتیجه به دنبال کاهش حمایتهای دولتی در زمان وزارت وی، ساخت مسکن به ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار واحد در سال سقوط کرد.
آخوندی در زمان تصدی وزارت راه و شهرسازی در واقع هیچ عملکردی در حوزه بهبود وضعیت مسکن نداشت. به عبارتی نه در حوزه ساخت مسکن و تسهیلات و نه بافت فرسوده، شاهد عملکرد خاصی از وی نبودیم و از سوی دیگر در خصوص مسکن اجتماعی نیز با وجود مانورهایی که داشت حتی یک واحد در این بخش ساخته نشد.
بر اساس آمار وزارت راه و شهرسازی، در سال ۱۳۹۹ تعداد کل واحدهای مسکونی تکمیل شده شهری نسبت به سال ۱۳۹۲ که ساختمانهای شروعشده در دولت دهم به تکمیل رسید، تقریباً نصف شد.
انباشت تقاضای مسکن سبب مشکلات امروز شده است
عاقبت کوتاهی دولت تدبیر و امید در بخش مسکن باعث افزایش شدید قیمت آن بوده که عوارض آن همچنان وجود دارد و خانهدار شدن میلیونها ایرانی را دشوار کرده به طوری که امروز پس از ۸ سال مسکننسازی، در دولت سیزدهم ساخت یک و نیم میلیون واحد مسکن در حال اجرا است و این واحدها در مراحل مختلف ساخت قرار دارند.
دولت تدبیر و امید در بخش مسکن بدترین کارنامه را در میان تمام دولتهای پس از انقلاب دارد و این مسئله عمدتا ناشی از عملکرد عباس آخوندی در حدفاصل سالهای ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۷ است. وزیری که دومین عملکرد بد در حوزه مسکن هم مربوط به او در دوره دوم دولت سازندگی است.
همچنین زمانی که طرح مالیات بر عایدی سرمایه در قالب بسته مالیاتی در سال ۱۳۹۳ به مجلس رفت اما عباس آخوندی در آن زمان مانع از تصویب این پایه مالیاتی شد؛ او علاوه بر ارسال نامه و جلوگیری از تصویب مالیات بر عایدی سرمایه در مجلس، صراحتا در یک برنامه تلویزیونی علیه مالیات بر عایدی سرمایه اظهار نظر کرد و گفت: «بنده کاملا با مالیات بر عایدی سرمایه مخالفم؛ زیرا کشوری که نیاز به سرمایه گذاری دارد هرگونه تهدید سرمایه به شکل عمده حتما نتیجه عکس خواهد داد.»
بنابراین، بخش عمدهای از بحرانی که امروز در بازار مسکن شاهد آن هستیم ناشی از انباشت تقاضاهایی است که در دوره هشت ساله دولت یازدهم و دوازدهم ایجاد شد اما متناسب با آن مسکن ساخته و عرضه نشد و در نتیجه، شکاف شدید عرضه و تقاضا به عاملی برای جهش شدید قیمت مسکن تبدیل شد.
