به گزارش ایران اکونومیست، در هفته‌ای که گذشت حوزه راه و مسکن دارای خبرهای مهم و متنوع بود از جمله کوچ مستأجران به اطراف تهران و مناطق جنوب شهر.
در این مطلب مهمترین خبرهای حوزه راه و مسکن را مرور می‌کنیم.
نقش روس‌ها در ابرپروژه ریلی
ایران و روسیه برای ساخت ابرپروژه ریلی رشت-آستارا به توافق رسیده اند و قرار است این خط آهن استراتژیک در مدت ۳ سال احداث شود.
توسعه خطوط ریلی بین المللی در گسترش روابط تجاری بسیار اهمیت خواهد داشت و کریدور ریلی شمال به جنوب یکی از پروژه‌های مهم بین المللی و فراملی است که با اجرای چهار پروژه اولویت دار ریلی چابهار - زاهدان، شیراز- بوشهر- بندر عسلویه، درود - خرم آباد و همچنین رشت- انزلی - آستارا به سرانجام می‌رسد و با اتصال این حلقه‌های ریلی، راه آهن کشور به آذربایجان، روسیه و سپس اروپا متصل می‌شود.
خط ریلی رشت- آستارا با طول ۱۶۴ کیلیومتر یکی از مهمترین پروژ های ریلی است که بستری مناسب صادرات بین المللی است تکمیل کریدور شمال به جنوب بویژه اتصال خط ریلی رشت - انزلی - آستارا به قدری حائز اهمیت و حیاتی است که حتی رهبری معظم انقلاب هم بر سرعت بخشی این پروژه تاکید داشتند. دغدغه مندی رئیس جمهوری ایران در تسریع در اجرا و تکمیل این پروژه از یک سو و استقبال و اشتیاق مقامات روسی در این راستا از سوی دیگر سبب شده تا تکمیل پروژه ریلی رشت - آستارا به یک مطالبه فراملی تبدیل شود.
استقبال امارات از سرمایه‌گذاری مشترک برای دوخطه کردن محورهای ریلی
مدیر عامل راه‌آهن گفت: در این دیدار درباره سرمایه‌گذاری مشترک برای دوخطه کردن برخی محورهای ریلی در کشورمان گفت‌وگو شد که مورد استقبال طرف اماراتی قرار گرفت.
سید میعاد صالحی پس از حضور در رویداد بین المللی ریلی خاورمیانه در امارات در صفحه شخصی خود نوشت: روز دوشنبه ۲۵ اردیبهشت در معیت جناب دکتر بذرپاش وزیر محترم راه و شهرسازی و به همراه تعدادی از معاونین وزیر، سفری یک روزه داشتیم به امارات جهت شرکت در «رویداد ریلی بین المللی خاورمیانه ۲۰۲۳»
در ادامه متن صالحی آمده است: جناب آقای وزیر در سخنرانی خود در این رویداد تصریح کردند جمهوری اسلامی ایران دارای تجربیات و دانش بالایی در حوزه طراحی و ساخت پروژه‌های ریلی، بخش ناوگان و علائم ارتباطات است که صدور خدمات فنی و مهندسی و مشارکت شرکت‌های ایرانی در ساخت پروژه‌های ریلی کشورهای منطقه از موارد همکاری می‌تواند باشد.
مدیر عامل شرکت راه‌آهن تصریح کرد: در حاشیه این رویداد، دیداری هم داشتم با مدیرعامل شرکت ساخت زیربناهای ریلی امارات. در این دیدار، در خصوص کریدورهای ریلی ایرانی که امارات می‌تواند برای حمل ترکیبی بارهای صادراتی یا وارداتی خود استفاده کند گفتگو کردیم.
رفع موانع جذب سرمایه گذاران در دستور کار ایران و امارات
رئیس کمیسیون مشترک اقتصادی امارات در پایان سفر خود به ابوظبی با ابراز خرسندی از نتایج دیدارها و مذاکرت صورت گرفته بر برگزاری کمیسیون مشترک اقتصادی میان ایران و امارات خبر داد.
مهرداد بذرپاش در پایان سفر یکروزه خود به ابوظبی در بامداد امروز اظهار داشت: این سفر یک روزه که به دعوت همتای اماراتی بود، در حاشیه هفدهمین اجلاس بین المللی راه آهن‌های غرب آسیا، انجام شد و مذاکرات اقتصادی دو جانبه با وزرای حمل و نقل شرکت کننده در این اجلاس از جمله امارات و قطر و همچنین معاون حاکم امارات، دبیر کل شورای خلیج فارس و رئیس کمیسیون مشترک ایران وامارات صورت گرفت.
وی افزود: چند سال پس از تعطیلی کمیسیون اقتصادی ایران وامارات، در دیدار با همتای اماراتی تصمیم گرفته شد تا سه ماه آینده، با برگزاری کمیسیونی مشترک، فصل جدیدی در روابط اقتصادی دو کشور ایجاد شود.
بذرپاش با بیان اینکه سه موضوع اولویت دار در دستور کار کمیسیون مشترک ایران و امارات قرار دارد، بیان کرد: این اولویت‌ها شامل رفع موانع مقررات تجاری، تصمیم گیری درباره فعالیت‌های مالی بانکی و بیمه‌ای و سرمایه گذاری در کریدورهای مختلف حمل ونقلی است.
افزایش قیمت مسکن در اطراف پایتخت
مردم برای اینکه سرمایه‌های خود را از دست ندهند به خرید ملک در اطراف پایتخت روی آورده اند که این مسئله موجب شده است تقاضای خرید مسکن در این مناطق بالا رود و به تبع قیمت‌ها رشد داشته باشد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که مردم به دلیل وضعیت بد اقتصادی حاضر شده اند که به اطراف تهران بروند با توجه به اینکه روز یکشنبه دولت افزایش ۲۵ درصدی را برای اجاره بها تعیین کرد.
افزایش قیمت مسکن به گونه‌ای شده است که مردم برای اجاره بها با مشکل رو به رو شده اند و بر این اساس برای اجاره مسکن به اطراف تهران می‌روند.
از سوی دیگر خانه‌هایی که در اطراف تهران تا سال گذشته با ۷۰۰ الی ۸۰۰ میلیون تومان خریداری می‌شد امروزه با ۱ میلیارد و ۳۰۰ الی ۴۰۰ میلیون تومان شده است و این افزایش قیمت مسکن بر خانه‌های اطراف تهران نیز تأثیر گذاشته است.
احیای دوباره راه ابریشم
وزیر راه و شهرسازی گفت: راه ابریشم که یک کرویدور بین المللی است احیا خواهد شد و ایران به قطب کریدور آسیا تبدیل می‌شود.
مهرداد بذرپاش گفت: در سفر به امارات جلسات متعددی در خصوص کریدور انجام شده است و ظرفیت‌های ایران نیز اعلام شد.
وی در ادامه افزود: توافقات ریلی نیز برای سرمایه گذاری در ایران صورت گرفته است و به زودی شاهد سرمایه گذاری سرمایه گذاران خارجی خواهیم بود.
وزیر راه و شهرسازی در پایان از راه ابریشم گفت: ایران در گذشته کریدور بین المللی بوده است و راه ابریشم دوباره احیا خواهد شد تا از طریق کریدورهای بین المللی درآمدی بیشتر از درآمد نفتی به دست بیاوریم و این کریدور فرصت خوبی برای ایران خواهد بود.
بلیت فروشی پرواز در یک سامانه
جعفر یارزلوگفت: طبق بررسی‌ها قرار شده است که یک سامانه واحد برای توزیع بلیت هواپیما در نظر گرفته شود.
جعفر یارزلو، سخنگوی سازمان هواپیمایی درخصوص گرانفروشی بلیت‌های هواپیما به مهر گفت: برای حل مشکل گران فروشی یک سامانه در نظر گرفته شده است که فروش بلیت محدود شده تا از این طریق معضل کمبودها و گران فروشی‌ها برطرف شود. البته همانطور که وزیر راه اعلام کرد بلیت هواپیما گران نشده است.
وی در ادامه افزود: جلسه شورای عالی هواپیمایی برای قیمت گذاری روز گذشته برگزار شد اما خروجی آن همچنان اعلام نشده است.
کوتاهی دولت قبل در ساخت مسکن عامل بحران بازار اجاره بها
عدم ساخت مسکن در دهه ۹۰ علت نابسامانی وضعیت بازار در روزهای اخیر است به طوری که اگر دولت قبل در ساخت مسکن همت داشت امروزشاهد این وضعیت نبودیم.
کارشناسان بازار مسکن دهه نود را دهه نابودی بازار مسکن نام می‌برند، عدم ساخت مسکن در دهه گذشته موجب شده است تا اجاره بها به شدت افزایش پیدا کندو مستأجران نگران از ماه‌های آینده وضعیت این بازار هستند.
در روزهای گذشته خبرهایی مبنی بر کانکس نشینی و پشت بام نشینی منتشر شده است و حتی نمایندگان مجلس نیز این اخبار را تأیید کرده‌اند و اعلام نمودند که این نحوه زندگی در شأن مردم ایران نیست اما رواج این بدمسکنی ها باعث شده تا مشکلات زیادی برای مستأجران ایجاد کند.
برخی مستأجران از منطقه‌ای به منطقه دیگری سقوط کرده‌اند و و این ریزش منطقه‌ای باعث شده تا مردم روی به اجاره‌های نامتعارف بیاورند و این نوع زندگی‌ها براساس افزایش تورم و عدم ساخت مسکن در زمان مناسب باعث شده تا چنین رخ دادهایی پیش آید.
آیا مصوبات اجاره بها اجرایی می‌شود؟
دولت هرساله مصوبه‌ای برای افزایش سقف اجاره بها دارد اما هنگام اجرا که می‌رسد به گفته املاکی‌های سطح شهر هیچ تضمینی برای اجرایی شدن آن وجود ندارد.
دولت‌ها به تبعیت هم سیاست‌های کنترل اجاره بها را تکرار می‌کنند و یکی از این سیاست‌ها تعیین سقف اجاره بها که هر ساله بین ۲۰ تا ۲۵ در اعلام می‌شود اما اجرایی نمی‌شود. کارشناسان بر این معتقد هستند که تعیین سقف اجاره بها می‌تواند در این شرایط اقتصادی در کوتاه مدت جوابگو باشد.
دولت در کنار تعیین مالیات خانه‌های خالی که برای ورود این خانه‌ها به بازار اجاره بها و کنترل این بازار سقف قرارداد اجاره بها را نیز برای به تعادل رسیدن بازار مسکن در نظر گرفته است.
با افزایش سرسام آور نرخ اجاره بها در چند ماه اخیر، دولت طرحی تصویب کرد که بر اساس آن، صاحبان خانه در تهران اجازه ندارند که برای تمدید قراردادهای خود، بیشتر از ۲۵ درصد روی اجاره‌ها اضافه کنند اما این رقم برای دیگر شهرستان‌ها ۲۰ درصد است. اما این طرح در مسیر اجرا، تغییراتی کرد تا راه‌های دور زدن آن به صفر برسد. یکی از این تغییرات این بود که در صورتی که مالک بخواهد ملک خود را به فروش برساند، باید ضمن ثبت معامله در سامانه، کد رهگیری نیز دریافت کند.
کوچ مستأجران و خریداران به اطراف تهران
بررسی‌ها نشان می‌دهد که مردم برای اجاره و خرید خانه به اطراف تهران کوچ کرده اند زیرا با بودجه‌های کم هم می‌شود در این مناطق صاحب خانه شد.
خرید و اجاره خانه در اطراف تهران هم معضل جدیدی برای کارمندان شده است اما براساس بودجه‌ای که دارند مردم ترجیح می‌دهند تا به اطراف تهران بروند. مقصد جدید مستأجران و خریداران ملک هشتگرد است که با یک میلیارد تومان می‌توان یک خانه کوچک خریداری کرد و حتی با کمترین پول پیش می‌توان یک خانه اجاره کرد.
با توجه به اینکه در حال حاضر مترو تا هشتگرد است مردم در آن حوالی به دنبال خانه می‌روند. در هشتگرد با ۸۰۰ میلیون تومان می‌توان یک خانه ۷۰ تا ۸۰ متری در یکی از فازهای این شهرک خریداری کرد با توجه به اینکه قیمت خانه‌های ویلایی هشتگرد به ۳۰ میلیارد تومان هم می‌رسد.
طرح شکست خورده فروش متری مسکن در بورس
فروش متری مسکن در بورس یکی از راهکارها برای خانه دار کردن مردم بوده است اما این پروژه در سال‌های گذشته با شکست رو به رو شده بود.
دولت سیزدهم تلاش کرده است که تا با فروش متری مسکن در بورس حداقل مردم را خانه دار کند و سرمایه‌ها را به سمت ساخت و ساز هدایت کند.
با توجه به اینکه هر چهار تا پنج سال قیمت مسکن تحت تأثیر تورم و رشد بازارهای موازی به یکباره دچار جهش می‌شود به همین دلیل به نظر می‌رسد باید راهکار اساسی برای خانه دار کردن مردم از سوی دولت برنامه ریزی شود.
با توجه به رشدهای ادواری بازار مسکن، معمولاً تعدادی از متقاضیان از خرید خانه جا می‌مانند. در دهه‌های اخیر معمولاً چهار تا پنج سال یک بار این اتفاق می‌افتد که قیمت مسکن تحت تأثیر تورم و رشد بازارهای موازی به یکباره دچار جهش می‌شود و ارزش روز دارایی مردم در مقایسه با رشد قیمت خانه دچار افت می‌شود.
طرح بورس املاک در سال‌های اخیر مدنظر سازمان بورس، شورای عالی بورس، وزارت راه و شهرسازی و… بوده است و حتی سازو کار اجرایی آن در مقاطعی تهیه شده است اما شکل اجرایی آن به صورت جدی گرفته نشداست. این طرخ از سال ۱۳۹۹ مطرح شده است و بورس مسکن نیز می‌تواند ارزش سرمایه مردم را برابر تورم حفظ کند.
با توجه به اینکه بازار مسکن براساس تورم رشد می‌کند از سوی دیگر برخی افراد سرمایه کافی برای خرید خانه ندارند که در بورس مسکن می‌توانند به متراژ مشخصی سهام خریداری کنند و سرمایه گذاری در بورس مسکن می‌تواند با کمترین سرمایه انجام شود.
اجرای ۱۸۰ هزار میلیارد ریال پروژه در حوزه دریا و حمل و نقل دریایی
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی اعلام‌کرد: از ابتدای دولت سیزدهم تا کنون حدود ۱۸۰ هزار میلیارد ریال پروژه در حوزه دریا و حمل و نقل دریایی انجام و به بهره برداری رسیده و تقدیم مردم ایران شد.
علی‌اکبر صفایی معاون وزیر راه و شهرسازی در بازدید از مجتمع بندری انزلی در جمع خبرنگاران اظهار داشت: سازمان بنادر و دریانوردی به نمایندگی از وزارت راه و شهرسازی و دولت ۴۴۰ هزار میلیارد ریال پروژه اجرایی در دست اقدام دارد.
وی افزود: در حوزه دریا نیز ۲۰۰ هزار میلیارد ریال سرمایه‌گذاری توسط بخش خصوصی در قسمت روبناها صورت خواهد پذیرفت.
مدیرعامل سازمان بنادر با بیان اینکه در بخش بین الملل با سیاستی که دولت در رابطه با ارتباط با همسایگان داشته، پیوندی بسیار خوبی بین کشورهای همسایه ایجاد شده است، تصریح کرد: با همسایگان جنوبی و شمالی مذاکرات متعدد انجام شده و امید است که امسال شاهد سرمایه گذاری شرکت‌ها و بخش‌های دولتی خارجی در بحث اقتصاد دریا و ترانزیت شمال به جنوب خواهیم بود.
معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه یکی از موضوعات بسیار مهمی که در بحث ترانزیت از شمال به جنوب و بالعکس هست بحث بنادر شمال و بندر انزلی و بندر کاسپین خواهد بود، گفت: کارهایی در این حوزه انجام شده به ویژه در مجموعه بنادر استان گیلان سازمان بنادر و دریانوردی ۱۱۰ هزار میلیارد ریال پروژه در دست اجرا دارد.
صفایی با بیان اینکه نسبت به سفر قبلی با زحمات همکاران و با حمایت استاندار گیلان لایروبی حاشیه بلوار انجام شده و در بهترین شرایط قرار دارد، گفت: در خصوص لایروبی تالاب انزلی مناقصه برگزار و اعتبار آن در نظر گرفته شده و به زودی در چند روز آینده لایروبی با نظارت محیط زیست در تالاب انجام خواهد شد تا کمکی برای مردم انزلی و استان گیلان باشد.
وی با بیان اینکه در مباحث مربوط به گردشگری اتفاقات خوبی صورت گرفته، متذکر شد: تلاش خواهیم کرد که فاز اول بندر تفریحی گردشگری چمخاله تا هفته دولت به بهره برداری برسد.
ورود واسطه گران جدید در بازار اجاره
حذف بنگاه‌های معاملات املاک با حذف قیمت کد رهگیری برای موجر و مستأجر در سامانه معاملات املاک می‌تواند واسطه گران جدید را وارد بازار مسکن کند.
بر اساس اطلاعات مندرج در سامانه املاک و اسکان کشور، سامانه معاملات املاک و مستغلات کشور راه‌اندازی شد.
این سامانه در راستای وظایف قانونی وزارت راه و شهرسازی از جمله ماده ۱۸ قانون جهش تولید مسکن تهیه شده و بر مبنای این بند قانونی «رصد و نظارت بر بازار مسکن، ثبت همه معاملات املاک و مستغلات اعم از خرید، فروش، پیش خرید، پیش فروش، رهن و اجاره مسکن برای متعاملین در بنگاه‌های مشاوران املاک توسط بنگاه‌ها و برای سایر متعاملین خارج از بنگاه‌های مشاوران املاک توسط خود متعاملین، در سامانه معاملات املاک و مستغلات کشور و ثبت قرارداد، أخذ شناسه (کد) رهگیری بدون أخذ هزینه الزامی است.»
بر این اساس در اولین فاز شروع به کار این سامانه، امکان ثبت و استعلام قراردادهای ثبت شده برای قرارداد اجاره مسکن در حالت یک به یک (یک مالک شش دانگ به یک مستأجر)، به صورت برخط فراهم شده است و مؤجر و مستأجر می‌توانند قرارداد اجاره واحد مسکونی مورد معامله خود را در این سامانه انجام داده و کد رهگیری و نسخه الکترونیکی آن را دریافت کنند.
به معنای دیگر هم اکنون مستأجر و موجر می‌توانند بدون نیاز به مراجعه به بنگاه معاملات املاک با ثبت قرارداد در این سامانه کد رهگیری رایگان دریافت کنند.
بلیت هواپیما نیست مقام مسئول کیست؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد که معضل کمبود بلیت هواپیما جدی است حتی برخی از آژانس‌های هواپیمایی نیز بلیت برای فروش ندارند با این حال هنوز مشخص نیست چه کسی باید این موضوع را بررسی کند.
بررسی‌های ایران اکونومیست نشان داده است که بلیت هواپیما در برخی مسیرها نه تنها در فضای مجازی بلکه در برخی از آژانس‌ها نیز موجود نیست.
هفته گذشته ماجرای کمبود بلیت هواپیما مطرح شد و برخی‌ها معتقد بودند که این کمبود از عمد و از سوی ایرلاین‌ها رخ داده است که سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری در این خصوص به مهر گفت: در حال حاضر ۱۰۵۰ پرواز صورت می‌گیرد و نمی‌توان گفت ایرلاین‌ها از عمد پروازها را زمین گیر کرده اند حتی روز گذشته خلبان هواپیمای تابان به دلیل اضافه باری که داشت بین مسافر و ساک مسافرین تصمیم گرفت تا ساک مسافران را با یک روز تأخیر به تهران بیاورد اما مسافر را پیاده نکند این نشان می‌دهد که پروازها پر است و جای خالی وجود ندارد.
وی در ادامه بیان کرد: کاپیتان محمدی بخش طی نامه‌ای به سازمان تعزیرات خواستار جلوگیری از گران فروشی برخی از سایت‌ها و ایرلاین را ارسال کرده است از سوی دیگر سازمان هواپیمایی کشور با متخلفین شوخی ندارد و لغو امتیاز در انتظار متخلفین است.
سخنگوی سازمان هواپیمایی در پایان در خصوص گرانی بلیت در فرودگاه‌ها گفت: ما منکر فروش بلیت از سوی دلالان در فرودگاه نیستیم برخی‌ها بلیت می خرند و چند برابر قیمت به مردم می‌فروشند حتی برخی از سایت‌های فروش بلیت مجوز ندارد و بلیت را گران‌تر به مردم می‌فروشند اینها مقصر ایرلاین‌ها نیستند.
مستأجران در تالاب گرانی
همزمان با نزدیک شدن به فصل تابستان و در این مدت مستأجران در همه شهرهای کشور همواره اضطراب انعقاد قرارداد جدید اجاره‌بهای خود را دارند.
طبق روال سال‌های اخیر قرار است دولت بسته حمایتی برای حمایت از مستأجران را اجرایی کند.
در همین راستا نیز بود که اواخر ماه گذشته رئیس‌جمهوری با اشاره به تصمیمات اخیر شورای عالی مسکن و نزدیکی فصل جابجایی‌ها به وزیر راه و شهرسازی دستور داد با هماهنگی دستگاه‌های ذیربط، تدابیر لازم را برای تسهیل شرایط تأمین مسکن مورد نیاز مستأجران در نظر گرفته شود.
طبق آمار اعلام شده از سوی وزارت راه و شهرسازی حدود ۹ میلیون خانوار ایرانی، مستأجر هستند که به دلیل نوسانات قیمت مسکن به خصوص طی ۵ سال اخیر با مشکلات فراوانی روبرو شده‌اند.
برخی از مشاوران به دلیل اینکه مالیات ندهند قراردادها را در سامانه ثبت نمی‌کنند و تاکنون نیز از سوی مسؤولین اجباری برای ثبت قراردادها وجود نداشته است برخی از کارشناسان براین باورند که عدم ثبت قردادها در سامانه باعث شده تا آمار دقیقی از وضعیت مستأجران نباشد از سوی دیگر برخی از صاحبخانه ها قرادادهای خارج از عرف با مستأجر می‌بندند که این قراردادها نیز بدون ثبت در جایی به امضا می‌رسد.
