به گزارش ایران اکونومیست، موضوع اقامت، اشتغال و حضور اتباع بیگانه در هر کشوری یکی از مسایلی است که با امنیت و نظام اجتماعی و سیاسی آن کشور در ارتباط است به همین منظور کشورها بر اساس چارچوبها و ضرورتهای خود، ضوابط و قوانین مربوط به ورود اتباع بیگانه را تنظیم میکنند. در کشور ما نیز برای ورود اتباع خارجی تشریفاتی از جمله اخذ روادید یا ویزا پیشبینی شده و اجازه ورود و اقامت مجاز آنها با نظارت دولت داده میشود.
برابر قانون کار، اتباع بیگانهای که فاقد پروانه کار، پروانه کار موقت یا کارت کار موقت باشند اجازه اشتغال در کشور را ندارند و در صورت اشتغال کارفرمای آنها متخلف محسوب شده و مشمول جریمه خواهد بود؛ چنانچه در ماده ۱۲۰ قانون کار صراحتا ذکر شده اتباع بیگانه نمیتوانند در ایران مشغول بکار شوند مگر آنکه دارای روادید ورود با حق کار مشخص بوده و مطابق قوانین و آییننامههای مربوطه، پروانه کار دریافت کرده باشند.
بر اساس گزارش مرکز برنامهریزی و نظارت راهبردی وزارت کار، تعداد صدور روادید کار با حق کار مشخص برای اتباع بیگانه ماهر طی سال گذشته ۴۶۴۱ مورد و برای اتباع بیگانه غیرمشمول موافقت هیات فنی اشتغال ۹۰ مورد بوده است. همچنین تعداد ۵۱۳۴ پروانه کار برای اتباع بیگانه ماهر و ۱۲۸۸ پروانه کار برای اتباع بیگانه غیرمشمول موافقت هیات فنی اشتغال تمدید شده است.
نتایج این گزارش حاکی از آن است که در سال گذشته برای ۳۱۳ هزار و ۴۴۹ نفر از اتباع بیگانه کارت کار موقت صادر و تمدید شده است که از این میزان کارت کار موقت ۸۹ هزار و ۵۵۶ نفر صادر و ۲۲۳ هزار و ۸۹۳ نفر تمدید شده است. صدور و تمدید کارت کار موقت نسبت به سال ۱۳۹۹ رشد داشته است.
همچنین طی سال ۱۴۰۰ جمعا ۳۰ هزار و ۱۴۰ تبعه شاغل غیرمجاز شناسایی شده و بیشترین آن مربوط به استان تهران با تعداد ۱۲ هزار و ۹۴۹ نفر بوده و کمترین میزان آن به استان کردستان و ایلام تعلق داشته است.
به موجب این گزارش تعداد کل بازرسیهای انجام شده از اتباع بیگانه، شاغلین غیرمجاز و کارفرمایان متخلف در سال گذشته ۴۱ هزار و ۲۰۰ نفر بوده است که ۳۰ هزار و۱۴۰ فقره بازرسی از اتباع شاغل غیرمجاز و ۵۲۳۶ مورد مربوط به کارفرمایان متخلف معرفی شده به مراجع قضایی بوده است. استانهای اصفهان و تهران بیشترین تعداد بازرسی انجام شده را به خود اختصاص دادند.
در دولت سیزدهم شناسایی اتباع غیر مجاز با جدیت در دستور کار قرار گرفته و بنابر اعلام معاونت روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی طبق برآوردهای صورت گرفته یک میلیون و ۳۰۰ هزار تبعه خارجی شاغل در ایران وجود دارد که از این تعداد حدود ۳۰۰ هزار نفر دارای پروانه کار و مابقی بدون مجوز مشغول به کار هستند.
با توجه به وضعیت بیکاری در برخی استانها و اشغال فرصتهای شغلی از سوی اتباع غیر مجاز، شناسایی این افراد از محیطهای کاری در دستور کار ادارات کار استانها قرار گرفته است.
به گزارش ایران اکونومیست، بسیاری از کارشناسان معتقدند که یکی از علل بکارگیری اتباع بیگانه از سوی کارفرمایان، فرار از پرداخت حق بیمه و ارزان بودن نیروی کار خارجی است که این امر موجب از بین رفتن فرصتهای شغلی برای جویندگان کار و نیروهای کار داخلی شده است؛ با این وجود هستند کارفرمایانی که از نبود نیروی کار ایرانی در برخی رسته فعالیتها گله دارند و به ناچار از نیروی کار خارجی استفاده می کنند.