به گزارش ایران اکونومیست، اخبار حوزه کشاورزی را در هفته‌ای که گذشت با بازار کالاهای اساسی آغاز می‌کنیم.
در این هفته دوباره شاهد افزایش قیمت حبوبات بودیم. لوبیا قرمز طی یک هفته افزایش ۹.۶۲ درصدی داشت و از هر کیلو ۵۲ هزار تومان به ۵۷ هزار تومان رسید. لوبیا چشم بلبلی در رتبه بعدی قرار دارد و طی یک هفته ۸.۳۳ درصد گران‌تر شد و از هر کیلو ۴۸ هزار تومان به ۵۲ هزار تومان رسید. نخود هم افزایش ۵.۵۶ درصدی را تجربه کرده و لپه و لوبیا چیتی هر یک با افزایش ۲.۱۳ و ۱.۴۹ در جایگاه‌های بعدی قرار گرفتند.
بازار آبزیان نیز قیمت گذاری سلیقه‌ای اعمال می‌شود به طوری که فروشگاهی هر کیلو میگو تازه را ۲۴۰ هزار تومان به فروش می‌رساند و فروشگاهی دیگر این محصول دریایی را ۴۰۰ هزار تومان قیمت گذاری کرده است.
صادرات لبنی
صادرات لبنیات به ژاپن از دیگر اخبار داغ این هفته بود. طی بخشنامه‌ای از سوی وزارت جهاد کشاورزی ایران در لیست کشورهای مجاز به واردات محصولات لبنی به ژاپن شد.
یک واگذاری جدید به بخش خصوصی
در ادامه واگذاری تولید و تنظیم بازار کالاهای اساسی از جمله مرغ، تخم مرغ، قند و شکر در این هفته تنظیم بازار برنج خارجی هم به انجمن واردکنندگان برنج ایرانی واگذار شد. همچنین در ادامه برون‌سپاری وظایف تصدی‌گری وزارت جهاد کشاورزی، تنظیم بازار چای نیز به اتحادیه تولیدکنندگان و بازرگانان چای واگذار شد.
مسائل آبی و خاکی
«زمان» یکی از آفت‌های طراحی و اجرای پروژه‌ها بوده که گاهی شاهد هستیم یک دهه از زمان پیش بینی شده گذشته اما همچنان طرح در حال مطالعه بوده یا بدون نتیجه بایگانی شده است. در حوزه افزایش راندمان مصرف آب در بخش کشاورزی که عنوان می‌شود بیش از ۹۰ درصد هدررفت در این بخش رخ می‌دهد قرار است با آبیاری هوشمند به این مهم دست پیدا کنیم. صفدر نیازی، معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی در نشست خبری این معاونت گفت: خاک بستر تولید بوده و از اهمیت زیادی برای حیات بشر دارد. از مهم‌ترین چالش‌های فعلی ایران در حوزه خاک شوری، تغییرهای کاربری غیرمجاز، فرسایش، فقیر شدن خاک و… بوده که دو مؤلفه راندمان و بهره وری را در این بخش حائز اهمیت می‌کند.
او اضافه کرد: بهره وری دارای ۳ بخش آب، خاک و مدیریت مزرعه مانند کوددهی و تغذیه گیاه بوده که نیاز به بازبینی دارد. در راستای افزایش راندمان فعالیت‌ها از جمله دستاوردهایی که این معاونت داشته در حوزه کانال‌های خاکی بوده است. در حال حاضر ۴۰۰ هزار کانال خاکی در کشور وجود دارد که از این تعداد ۱۸۸ هزار کیلومتر برای حفظ آب از منبع تا مزرعه یا بتنی شده‌اند یا برای انتقال آب لوله کشی انجام شده است.
معاون آب و خاک در ادامه درباره اهمیت زمان و به مرحله اجرا رسیدن مطالعات روش‌های نوین آبیاری در شرکت‌های دانش بنیان و مراکز علمی تاکید کرد: به طور قطع به شرکت‌های مطالعه گر زمان گوشزد خواهد شد.
اعداد و ارقام برآوردی
در هفته دهه فجر قرار داریم و این مقطع بستری است برای رونمایی از کارهای انجام شده یک ساله که به عنوان دستاورد از آنها نام برده می‌شود. رونمایی از دیتاسنتر در مرکز سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج با حضور وزیر جهاد کشاورزی از آن جمله بود. سیدجواد ساداتی نژاد در این مراسم گفت: در حال حاضر یکی از مشکلات بخش کشاورزی این است که اطلاعات دقیقی از محصولات و فعالیت‌ها در دست نیست. به عنوان مثال درباره آمار تولیدات کشاورزی کشور اعداد از ۹۰ تا ۱۴۰ میلیون تن ذکر می‌شود. در ادامه هم در پایان هر دولت و شروع به کار دولت جدید نسبت به این اعداد و ارقام نقدهای زیادی می‌شود.
وی اظهار کرد: ارقام براوردی بوده که سبب شده تا مدیریت خوبی در این بخش ارائه نشود و نتوانیم نیازمندی‌های مردم را تأمین کنیم؛ از این رو در دوره‌های مختلف یا با کمبود میوه و سبزی خاصی رو به رو بوده‌ایم یا بیش تولید.
وی تصریح کرد: در جهان پس از حوزه نظامی، امنیت غذایی در جایگاه بعدی قرار دارد. رصدخانه راه اندازی شد تا آمار دقیقی از سطح زیرکشت کشور داشته باشیم اینکه در چه مکانی چه محصولی تولید می‌شود و مالک زمین کیست. مرکز داده‌ها در سازمان تات رونمایی شد تا پشتوانه‌ای در این باره باشد.
ضرورت اجرای الگوی کشت
امسال به دلیل بهبود تولید در بخش کشاورزی و کاهش خسارت‌ها به دلیل کنترل آفات به نظر می‌رسد با مازاد تولید رو به رو باشیم در حالی که قیمت محصولات افزایش زیادی داشتند. در حال حاضر دورریزهای خرده فروش‌های این محصولات کشاورزی در سطح شهرها در آخر شب گویا حجم زیادی آب و خاک در حال ریخته شدن در سطل‌های زباله مکانیزه هستند. تولید امسال زیتون ۱۱۰ درصد رشد داشت و به همین میزان قیمت آن بالا رفت. در نشست خبری معاونت برنامه ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی، شاهپور علایی مقدم، معاون برنامه ریزی و اقتصادی گفت: الگوی کشت اولویت نخست برای حل این معضل است. در این باره هر کس از الگوی کشت تعریفی ارائه می‌دهد اما این شیوه کشت به زبان ساده یعنی چه بکاریم، کجا بکاریم و به چه میزان بکاریم؟ در بخش کشاورزی یک حلقه مفقوده وجود دارد که یک سال با کمبود محصول رو به رو هستیم و سالی دیگر با بیش تولید. در حالی که هیچ بذری نباید در زمین فرو برود مگر صاحبش آماده باشد. این موضوع در کشورهای جهان دارای اهمیت بوده و در انتهای زنجیره محصول سرگردان نمی‌شود که چه کسی قرار است آن را خریداری کند.
وی اظهار کرد: بارها این سخنان در بین نماینده خانه ملت و سازمان برنامه و بودجه مطرح شد. وقتی محصولات زیاد می‌شود باید با خرید تضمینی مدیریت کنیم و اجرای آن نیاز به منابع مالی دارد. حدود ۱۳۲ همت (هزار میلیارد تومان) نیاز است تا الگوی کشت عملیاتی شود. ۵۰ سال است که می‌خواهیم الگوی کشت را اجرا کنیم؛ انجام نشده چون جذابیت و مشوق تعیین نشده است.
حفظ گونه‌های گیاهی و حیوانی
سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی هم این هفته از دستاوردهایی که طی یک سال داشته است رونمایی کرد. رئیس سازمان تات با بیان اینکه به دنبال شناسنامه دار کردن کل باغات کشور هستیم، گفت: امسال بر تولید ۱.۵ میلیون اصله نهال نظارت شد و برای آنها گواهی صادر شد. همچنین بیش از ۴ میلیون نهال شناسنامه دار شدند. پایش و کنترل کیفیت بیش از ۶ هزار نشان کودی از دیگر برنامه‌های سازمان بوده و به این ترتیب با انجام پایش حدود ۱۵۰ فرمول کودی از چرخه مصرف به دلیل کیفیت پایین خارج شدند.
خیام نکویی با اشاره به حفظ ژن‌های حیوانی و گیاهان بومی کشور اضافه کرد: هویت بخشی و ثبت اسب‌های بومی از دیگ دغدغه‌های مدیران بالادست کشوری بوده و برای حفظ ژنتیکی این گونه‌ها برای ۵۰ اسب شناسنامه صادر شد. همچنین برای رصد خصوصیات ۳ هزار اسب میکروچیپ استفاده شده تا بانک اطلاعاتی کامل شود.
سال ۱۴۰۲ و قیمت محصولات کشاورزی
در نهایت هم معاونت امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی به دستاوردهای این حوزه پرداخت. علیرضا مهاجر، معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی درباره بورسی شدن کودهای شیمیایی اظهار کرد: کودهای شیمیایی عامل اصلی افزایش تولید محصولات کشاورزی هستند و از سال ۴۶ تا امروز کودهای خارجی با ارز دولتی وارد کشور می‌شد و محصولات داخلی نیز با قیمت ارزان به بازار عرضه می‌شدند. این کودهاشامل فسفاته، پتاسه و ازته هستند. اما در لایحه بودجه ۱۴۰۲ که قرار است کودهای وارداتی با قیمت تمام شده توزیع شوند و کود اوره نیز در بورس کالا ارائه شود شاهد افزایش چندبرابری قیمت محصولات کشاورزی خواهیم بود.
شیلات ظرفیت فراموش شده
یکی از ظرفیت‌های مناسب کشور در حوزه شیلات است. سواحل جنوبی ایران ۴ هزار و ۵۰۰ کیلو متر است که اگر ۲۰۰ هزار کیلو متر سواحل شمالی کشور را به این آمار اضافه کنیم کل مساحت سواحل کشور ۶ هزار و ۵۰۰ کیلو متر می‌شود؛ اما سهم ایران در بازار جهانی شیلات ۰.۵ درصد است. محمود معلم، عضو انجمن صنعت تولید و بسته بندی مواد پروتئینی کشور گفت: ما به سمت اقلیم خشک در حال حرکت هستیم و بر اساس آخرین آمار فائو ۷۵ درصد پروتئین جهان از خشکی به دست می‌آید و فقط ۲۵ درصد این محصولات دریایی است. قرار است این عدد تا سال ۲۰۵۰ میلادی برعکس شده و ۷۵ درصد محصولات دریایی باشند و باقی از راه خشکی تولید شوند. این روند خود حاکی از خشک شدن بیشتر اقلیم‌های کره زمین دارد و ایران هم باید بتواند از ظرفیت دریایی خود حداکثر استفاده را داشته باشد. اگر این گونه نشود در تأمین پروتئین نسل آینده با مشکل رو به رو خواهیم بود.
گشت و گذاری در بازار آبزیان کشور نشان از قیمت بالای انواع ماهی و میگو دارد. قزل آلا از پر مصرف ترین انواع ماهی هر کیلو بین ۱۲۰ تا ۱۳۰ هزار تومان است. میگو نیز بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان متغیر است. ایران ظرفیت بالایی در تنوع آبزیان و پرورش این ماده پروتئینی دارد اما گرانی گوشت آبزیان سبب شده تا سهم ناچیزی در سبد خوراک خانوار ایرانی داشته باشد. در حال حاضر دو محصول کنسروی تن ماهی و رب گوجه فرنگی مشمول قیمت گذاری دولتی هستند با این وجود قیمت ۳۰ تا ۵۰ هزار تومانی کنسرو ماهی بازار تقاضای آن را در سال جاری ۵۰ درصد کاهش داده است. معلم درباره ارزان سازی محصولات آبزی در کشور عنوان کرد: با توجه به تفاهم نامه های امضا شده بین تولیدکنندگان و سایر نهادهای فعال در حوزه صنایع غذایی قرار است با فرآوری سازی آبزیان مانند کتلت ماهی ارزان سازی غذا هدف گذاری شود. پیش بینی می‌شود با تحقق این برنامه عموم مردم بتوانند از محصولات آبزیان با قیمت مناسب استفاده کنند. بنابراین سعی داریم برای ارزان سازی در قالب غذاهای ترکیبی به این امر جامه عمل بپوشانیم.
