مهدی عرب‌صادق با بیان اینکه روزانه یک میلیون و هشتصد هزار بشکه نفت به ۹ پالایشگاه نفت خام و ۴۰۰ هزار بشکه میعانات گازی به تنها پالایشگاه میعانات گازی کشور داده می‌شود، اظهار داشت: هر بشکه نفت ۱۵۹ لیتر و به قیمت متوسط ۶۰ دلار، قیمت یک لیتر نفت مساوی با ۱۷ هزار تومان است و برای تصفیه هر بشکه نفت نیاز به حدود ۲۰ هزار دلار سرمایه‌گذاری است.
وی ادامه داد: برای یک پالایشگاه مثل اصفهان (در۲واحد) که مجموعا ظرفیت تصفیه روزانه ۲۰۰ هزار بشکه نفت در روز را دارد و با لحاظ ۲۰ هزار دلار هزینه سرمایه‌گذاری برای هر بشکه، ۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری برای۳۰ سال کارکرد پالایشگاه نیاز است و این یعنی برای هر بشکه نفت، فقط و حداقل ۲ دلار هزینه ارزی سرمایه‌گذاری انجام شود.
زنگ خطر پایان عمر پالایشگاه‌ها
این کارشناس انرژی با بیان اینکه چند سالی است زنگ خطر پایان عمر تعدادی از پالایشگاه‌ها به صدا در آمده است، گفت: ساخت هر پالایشگاه (به ظرفیت مشابه اصفهان)، حدود ۶ سال زمان و ۴ میلیارد دلار هزینه می‌طلبد و هزینه پالایش نفت خام و هزینه مستهلک شده سرمایه‌گذاری و فرصت صادرات خام، قیمت واقعی بنزین را نمایان می‌کند. (حدود ۱۴ هزارتومان) پس نه تنها بنزین سهمیه‌ای ارزان‌تر از آب است، که بنزین آزاد ۳ هزارتومانی هم همین حکایت دردناک را دارد. هر خودرو بیش از ۱۲ میلیون تومان در ماه از یارانه پنهان بهره می‌برد و حال کسی در شمال شهر ۴ خودروی پرمصرف دارد را مقایسه کنید با کارگری در جنوب شهر که در بهترین حالت یک خودروی پراید دارد.
سیاست ضد لیبرالی حذف یارانه پنهان
وی تاکید کرد: باید توجه داشت راه عبور از تحریم، استفاده از سیاست ضد لیبرالی حذف یارانه پنهان است، البته برخی حذف یارانه پنهان را سیاست نئولیبرالانه می‌دانند در حالیکه تفسیر وارونه دارند. آیا نمی‌توان فقط با بخشی از مابه‌التفاوت این بخش مهم از ثروت ملی و هدایت صحیح یارانه و افزایش ضریب اصابت، سیستم حمل و نقل عمومی را توسعه داد؟ آیا نمی‌توان توسعه راه و جاده و حتی مسکن ملی داشت؟ اشتغالزایی و محرومیت‌زدایی کرد؟
عرب‌صادق با اشاره به موضوع مصرف برق گفت: هر نیروگاه، عمر مفید ۳۰ ساله دارد و پس از آن دچار فرسودگی و راندمان پایین و هزینه تعمیرات بالا با قابلیت اطمینان پایین و کاهش تاب‌آوری می‌شود. در حال حاضر برای هر‌مگاوات سرمایه‌گذاری نیروگاهی نیاز به یک میلیون دلار سرمایه ارزی داریم و همچنین هر کیلو وات ساعت انرژی حدود ۹ سنت هزینه ارزی تمام شده برای کشور دارد، که راندمان پایین نیروگاه این هزینه را افزایش داده در صورتی که می‌توان تا ۵ سنت در طولانی مدت از مقدار آن کاست.
۲۰۰ میلیارد کیلووات ساعت برق مربوط به دهک‌های درآمدی بالا است
وی با بیان اینکه از حدود ۳۰۰ میلیارد کیلووات ساعت مصرف سالانه برق، بیش از۲۰۰ میلیارد مربوط آن مربوط به دهک‌های درآمدی بالا است، افزود: اکنون که قیمت تمام شده کیلووات ساعت برق حدود ۴۰۰۰ تومان است و ما با قیمت پایه بازار برق حدود ۱۰۰ تومان آنرا به مصرف‌کنندگان در کشور عرضه می‌کنیم، این مابه‌التفاوت بنفع کدام طبقه است؟
دهک‌های بالا ۲۳ برابر دهک‌های پایین از یارانه پنهان بهره‌مند می‌شوند
این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد: اکنون دهک‌های بالا با یک حساب و کتاب سرانگشتی ۲۳ برابر دهک‌های پایین و ۱۱ برابر متوسط دهک‌ها از یارانه پنهان بهره‌مند می‌شوند، سوال اینکه چرا بنام حمایت از دهک‌های پایین برای دهک‌های بالای جامعه منفعت تورم‌ساز بر دوش اقشار ضعیف ایجاد می‌کنیم؟
وی تاکید کرد: در مسئله یارانه پنهان توجیه مهم توجه به فرصت صادرات و یا نرخ فوب خلیج فارس، این است که هزینه زیرساخت‌های تولید انرژی، اورهال و نوسازی برمبنای واردات خدمات و تجهیزات با منطق جهانی است.
عرب‌صادق با بیان اینکه حذف یارانه پنهان ضرورت توزیع عادلانه ثروت و نفع طبقات کارگری است و افزایش رضایت اجتماعی مستلزم توزیع عادلانه ثروت است، ادامه داد: البته نباید پس از آزادسازی نرخ حامل‌های انرژی، در بازتوزیع ثروت رهاسازی شود که این خود خطر بزرگ‌تر از اصل یارانه پنهان است. تصور کنید ۸۶ میلیارد دلاری از یارانه پنهان که منابع معتبر بین‌المللی و آژانس بین‌المللی انرژی آدرس می‌دهند و در تولید ثروت و بازتوزیع عادلانه ثروت استفاده شود، هم مشکلات ناشی از افزایش پایه پولی، تورم و استقراض از بانک مرکزی و خلق پول حل می‌شود و هم مردم با دیدن هوشمندی حکمرانان امیدوار می‌شوند.
برخی بهره‌مندان نجومی یارانه پنهان، سرکشان مالیاتی هم هستند
وی با تاکید بر اینکه امروز برخی بهره‌مندان نجومی یارانه پنهان، سرکشان مالیاتی هم هستند و این اصلا برای اقتصاد کشور خوب نیست، اظهار داشت: البته که در اقتصاد باید به مفاهیم هم متکی باشیم و نه به اعداد، بطوریکه اگر برای رساندن هزار تومان یارانه به مردم سه هزار تومان هزینه کنیم، فی‌الواقع عامل مهم کسری در بودجه سنواتی می‌شود و نتیجه معکوس نسبت به آنچه در پی آن هستیم که رفاه مردم است، می‌گیریم و یارانه پنهان مصداق همین فعل خطرناک است، اکنون برخی صاحبنظران معتقدند که ما برای یک هزار تومان یارانه سه هزار تومان هزینه می‌کنیم و بخشی از آن را از جیب ملت برمی‌داریم و به فرصت‌ها پشت می‌کنیم، پس لازم است این یارانه محاسبه شود و در بودجه شفاف‌سازی شود و برای عادلانه شدن آن برنامه‌ریزی دقیق کنیم که صرفا آزادسازی و رهاسازی پس از آن نباشد و برای عادلانه شدن و افزایش ضریب اصابت یارانه برنامه‌ریزی کنیم.
این کارشناس ارنژی تاکید کرد: با این شرایط فعلی، بطور مثال اگر برای حمل یک سنگ آهن که قرار است از جنوب خراسان به بندرعباس حمل شود، یارانه سوخت را به صاحب سنگ آهن، بدهید تا از انتقال بار خود صرف نظر کند و آن را رها کند، هم به نفع دولت است و هم صاحب سنگ آهن. اکنون وضعیت نرخ حامل‌های انرژی بغرنج است، یارانه پنهان امروز با این شیوه توزیع، بیش از ۶۰ درصد تولید ناخالص داخلی است و از طرفی خود عامل سرکوب تولید است، پس حکمرانان اقتصادی باید به فکر تدبیری اساسی باشند.
ایلنا
