رضا ذبیحی در گفت‌وگو با ایران اکونومیست درباره چشم انداز مذاکرات برجام و سفر قریب الوقوع رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران اظهار کرد: مذاکرات هسته ای میان ایران و سایر کشورهای عضو برجام از شهریور ماه سال جاری متوقف شده است و اتفاقات بعدی نیز باعث شد این مذاکرات در حاشیه قرار بگیرد؛ با این وجود هدف آمریکا و اروپا در خصوص نظام عدم اشاعه تغییر نکرده است.
این استاد روابط بین الملل دانشگاه تصریح کرد: آمریکا پس از توقف مذاکرات و اینکه دیگر پیشرفتی در مذاکرات صورت نگرفت، همزمان با رویدادهای جدید عنوان کرده است که این مذاکرات دیگر در دستور کار این کشور نیست. اما این بدان معنا نیست که اولویت مربوط به نظام عدم اشاعه درباره ایران تغییر کرده است.
این کارشناس مسائل بین الملل افزود: آمریکا و اروپا بر اساس اطلاعات ارائه شده توسط آژانس می دانند که ایران بمب هسته ای نساخته است و لذا فعلا احساس خطری برای اقدام جدی تر نمی بینند و تا این شرایط تغییر نکرده مایلند وضعیت همچنان به صورت مسکوت بماند، مگر اینکه توافق هسته ای حاصل شود و خواست آنها برای اطمینان از تحقق نظام عدم اشاعه با کمترین هزینه برایشان برآورده شود.
ذبیحی ادامه داد: ایران بارها عنوان داشته است که قصدی برای ساخت سلاح هسته ای ندارد، ولی کشورهای اروپایی با توجه به اطلاعات ارائه شده توسط آژانس مبنی بر افزایش میزان ذخایر اورانیوم غنی شده 20 درصد و 60 درصد در ایران، آنرا نگران کننده می دانند. در پاسخ به این نگرانی ها، ایران عنوان داشته که این موارد تنها ناشی از کاهش تعهدات ایران در برجام است و آن هم به دلیل بد عهدی طرف مقابل است و ارتباطی با ادعاهای برخی از مقامات غربی ندارد.
این استاد دانشگاه افزود: در واقع آنچه برای نظام بین الملل و به خصوص کشورهای غربی به عنوان اولویت اصلی و اساسی در قبال ایران حائز اهمیت است، نظام عدم اشاعه است و نحوه برآورده شدن این هدف نیز با اولویت دیپلماسی است و این دو هدف به عنوان اهداف اولیه و اهداف ثانویه تاکنون تغییر نکرده است.
ذبیحی ادامه داد: هدف اولیه و اصلی در هر صورت تغییر نخواهد کرد. هدف ثانویه نیز به سادگی و با فوریت تغییر نخواهد کرد.
این کارشناس مسائل بین الملل تصریح کرد: بنابراین مشاهده می کنیم که تقریبا تمامی اظهارات مقامات بلندپایه این کشورها از رئیس جمهور آمریکا گرفته تا مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا کاملا منطبق با این اهداف اولیه و ثانویه است.
این پژوهشگر روابط بین الملل افزود: در این میان، از یکسو شاهد رد و بدل پیام میان ایران و کشورهای غربی هستیم که بعضا از طریق کانال های میانجی مانند قطر و عمان صورت می پذیرد و از سوی دیگر می بینیم که غربی ها و به خصوص آمریکا عنوان می دارند که مذاکرات برجام دیگر در دستور کار نیست.
ذبیحی افزود: این دو رویکرد متفاوت بدین معنا است که آنها با توجه به شرایط فعلی و مذاکرات پیشین صورت گرفته از یکسو حاضر به دادن امتیاز بیشتر نیستند. اما از سوی دیگر، حاضر نیستند اهداف ثانویه خود را که تحقق نظام عدم اشاعه از طریق دیپلماسی است را به راحتی کنار بگذارند و لذا حاضرند به محض پذیرش شرایطشان فورا به برجام برگردند.
این کارشناس مسائل بین الملل همچنین تصریح کرد: البته این احتمال وجود دارد که در سفر آتی گروسی مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران، طرفین بتوانند به راهکاری دست بیابند که از طریق آن، مشکل پادمانی مربوط به سه مکان مریوان، تورقوزآباد و ورامین حل شود و همین امر بتواند گشایشی در شرایط موجود بوجود آورد.
این استاد دانشگاه افزود: در روزهای اخیر نیز زمزمه هایی در خصوص آغاز مجدد مذاکرات نیز صورت گرفته است که به نظر می رسد بیش از هر چیز به نتایج سفر گروسی به ایران بستگی دارد.
ذبیحی ادامه داد: با این وجود به نظر می رسد کشورهای اروپایی و آمریکا همزمان برای اتخاذ مواضع بسیار سخت گیرانه تر و تحریم های بیشتر علیه ایران آماده می شوند.
این کارشناس مسائل بین الملل در پایان خاطر نشان کرد: آنها تصمیم گرفته اند فعلا نسبت به اعمال تحریم های سیاسی شدیدتر در خصوص ایران دست نگه دارند، ولی تصمیم دارند همزمان نسبت به اعمال تحریم های اقتصادی بیشتر از طریق فشار به چین برای عدم خرید نفت ایران اقدام کنند .
