بافت تاریخی شهر جهانی یزد، از جمله مناطق مهمی بود که در سیل تابستان ۱۴۰۱ بخشی از آن تخریب شد. طبق آخرین اظهار نظر علی دارابی ـ معاون میراث‌فرهنگی کشور، بیش از دو هزار میلیارد تومان خسارت به مجموعه تاریخی یزد وارد شد اما با گذشت چندین ماه از وقوع سیل و وعده‌هایی که برای تخصیص اعتبارات از سوی دولت و وزارت میراث‌فرهنگی داده شد، هنوز خبری از پرداخت آن اعتبارات، مرمت و حفاظت از بناهای سیل‌زده داده نشده، درحالی‌که هر بار خبر تخریب گوشه‌ای از بافت تاریخی یزد به گوش می‌رسد.
احمد آخوندی ـ مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان یزد ـ درباره سرانجام اعتباراتی که برای حفاظت و مرمت بافت تاریخی یزد پس از سیل تابستان ۱۴۰۱ وعده داده شده بود، در گفت‌وگو با ایران اکونومیست اظهار کرد: برآورد خسارت وارد شده، حدود دو هزار میلیارد تومان بود. البته نمی‌توان برآورد خیلی دقیقی انجام داد؛ چراکه آسیب‌های آثار تاریخی در گذر زمان نشان داده می‌شود.
او ادامه داد: در سه حوزه برای جبران خسارت‌های ناشی از سیلِ تابستان اعتباری تخصیص داده شد، اعتباری که وزارت میراث‌فرهنگی و مدیریت بحران کشور برای بازسازی و مرمت آثار فاخر تاریخی تخصیص دادند که میراث‌فرهنگی یزد برآن اساس، مرمت‌ها را انجام داد. برای منازل مسکونی هم که متعلق به اشخاص بود و به "مرمت" نیاز داشت مبلغ ۲۰ میلیون تومان وام بلاعوض و ۵۰ میلیون تومان تسهیلات بلندمدت و برای خانه‌هایی که "تخریب" شده بود، مبلغ ۳۰ میلیون تومان وام بلاعوض و ۲۵۰ میلیون تومان تسهیلات بلندمدت در نظر گرفته شد. خیرین هم در این زمینه خیلی کمک کردند و حدود ۲۵ منزل مسکونی توسط خیرین مرمت و بازسازی شد.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان یزد افزود: ۸۳۰ بنا در بافت تاریخی یزد تکمیل پرونده شده و به بنیاد مسکن که متولی این کار بود، ارسال شد. شهرداری یزد هم در مورد قنات‌ها و معابر استان یزد، اقدامات خوبی انجام داد. در نهایت، با همکاری میراث‌فرهنگی، مردم و شهرداری، آسیب‌ها و تخریب‌های ناشی از سیل به خوبی مدیریت شد. شهرداری برای پیشگیری، نقاط ضعفی را هم که در برخی مناطق وجود داشت رفع کرد تا در بارندگی‌های بعدی، آسیب‌ها تکرار نشود.
آخوندی در پاسخ به این پرسش که تا کنون از سوی دولت چه میزان از اعتبارات برای جبران خسارات پرداخت شده است، اظهار کرد: اعتبار مدیریت بحران در این زمینه مطرح بود که یک اعتبار کلی برای استان یزد در نظر گرفتند و سهمی هم برای میراث‌فرهنگی استان اختصاص یافت. مصوبه هیأت وزیران هم ۲۳ میلیارد تومان اعتبار برای منازل مسکونی آسیب‌دیده در نظر گرفت که پیگیر آن هستیم، اما نکته حائز اهمیت این است که زندگی در بافت تاریخی یزد به جریان افتاده است و آسیب‌های جزئی مرمت شدند و تخریب‌های کلی هم در حال بازسازی هستند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی یزد درحالی‌که گزارش‌هایی از تخریب بافت تاریخی شهر جهانی یزد و نقاط دیگری از این استان منتشر شده است، تاکید کرد: وضعیت بافت تاریخی یزد در حال حاضر خوب است.
او با بیان این‌که بافت تاریخی یزد برای مردم اقتصادی شده و ارزش ملک آن‌ها بالا رفته و بسیاری از املاک به عنوان اقامتگاه‌های گردشگری، کافه و رستوران استفاده می‌شوند، افزود: شاید ۳۰ سال پیش بافت تاریخی برای مردم اهمیت نداشت، اما امروز خود مردم یزد حافظ این بافت تاریخی هستند. در این مدت هم ما شاهد این نبودیم کسی آب ببندد به خانه‌اش تا تخریب شود، بلکه کوچیک‌ترین تخریب‌ها را اطلاع می‌دهند و یا خودشان برای مرمت و بازسازی اقدام می‌کنند.
آخوندی ادامه داد: بهترین اقدام برای پیشگیری چنین پیشامدهایی این است که املاک بافت تاریخی را برای مردم اقتصادی کنیم. در حال حاضر هیچ‌گونه وامی برای مرمت بناهای تاریخی به اشخاص داده نمی‌شود. پیشنهاد ما به دولت این است همانطور که برای به‌سازی بافت‌های فرسوده بودجه می‌دهد، برای مرمت بافت تاریخی هم تسهیلاتی در نظر بگیرد. دومین اقدام پیشگیرانه «آگاه‌سازی» است، با برگزاری جشنواره‌ها و آموزش‌ها در این حوزه، باید نسل جدید را نسبت به اهمیت بافت و بناهای تاریخی آگاه کنیم.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی یزد با بیان این‌که املاک کثیرالمالک نیز در بافت تاریخی ممکن است معضلاتی داشته باشند، گفت: در سیل اخیر نیز بیشتر خانه‌هایی تخریب شدند که مشکل ورثه‌ای داشتند و به حال خود رها شده بودند بنابراین باید خانه‌های رها شده تعیین و تکلیف شوند. پیشنهاد ما این است که دولت به عنوان «حقوق عامه» این‌ها را بشناسد و از طریق جذب سرمایه‌گذار، این خانه‌های رها شده را تملک کند. اگر اعطای وام‌های مرمتی و مشکل املاک کثیرالمالک حل شود، مشکلات بافت تاریخی هم حل خواهد شد.
