به گزارش ایران اکونومیست، نشست خبری هفدهمین دوره جشنواره بین‌المللی شعر فجر یکشنبه، نهم بهمن ماه در کتاب خانه کتاب برگزار شد.
رضا اسماعیلی، دبیر جشنواره شعر فجر با ارائه توضیحاتی درباره این رویداد گفت: با استفاده از تجربیات و تلاش‌های مدیران و داوران، از زمان اعلام فراخوان تا کنون توانستیم جشنواره را به روال مناسب برگزار کنیم. امیدواریم شاهد اتفاقات خوبی در بخش‌های رقابتی جشنواره و محافل ادبی و بین‌الملل که به شاعران فارسِ‌زبان اختصاص دارد، باشیم. با لطف خداوند و همراهی هیئت علمی جشنواره، این دوره از جشنواره به خوبی پیش رفت و ما برای برپایی مراسم باشکوه اختتامیه تلاش می‌کنیم.
او با بیان اینکه امسال رشد ۲۰ درصدی آثار را نسبت به سال گذشته داشتیم، اظهار کرد: سال گذشته ۲۷۰۰ عنوان کتاب مورد ارزیابی قرار گرفت اما امسال ۳۱۲۵ عنوان کتاب در بخش‌های شعر بزرگسال و زیر شاخه‌های آن، شعر کودک و نوجوان و درباره شعر شامل نقد و پژوهش مورد ارزیابی و داوری قرار گرفتند. فرصت ما تنگ تر بود اما داوران به صورت تمام وقت و با دقت نظر و وسواس غیرقابل توصیف آثار را ارزیابی کردند و حتی گاه جدل ادبی هم صورت می گرفت تا به نتیجه مطلوب برسند. داوری‌ها فشرده اما با گذاشتن زمان طولانی به سرانجام رسید، تلاش کردیم برای داوری‌ها در کنار چهره‌های پیشکسوت از چهره‌های جوان نیز استفاده کنیم.
دبیرجشنواره درباره محافل ادبی هم با اشاره به اطلاع‌رسانی در این زمینه، گفت: در این بخش تلاش کردیم تمرکززدایی کنیم و افتتاحیه محافل را در شیراز داشتیم و در ادامه محافلی هم در استان‌های دیگر برگزار شده و می‌شود.
جشنواره شعر فجر تاکنون حاشیه‌ای نداشت
اسماعیلی توجه به شعر نو را از برجستگی‌های این دوره عنوان کرد و گفت: در سال‌های گذشته هم شعرهای سپید و نیما خوانده می‌شد، اما امسال این بخش را به صورت مستقل دیدیم. یکی دیگر از ویژگی های برجسته این دوره نشست‌های دانشگاهی بود که در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.یکی از گله‌های همیشگی دوستان درباره جشنواره شعر فجر این است که جشنواره به صورت چراغ خاموش برگزار می‌شود، ما تلاش کردیم با اطلاع‌رسانی در این زمینه این اتفاق نیفتد و فعال‌تر عمل کنیم.
دبیر جشنواره شعر فجر خاطرنشان کرد: در جشنواره تا به امروز حاشیه‌ای نداشتیم و با سلامت کامل برگزار شده به هرحال، حاشیه‌ها مانع برگزاری مطلوب جشنواره می‌شود.
علی رمضانی- مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات نیز در سخنانی عنوان کرد: شعر ثروت ما ایرانیان است؛ یک خَلق تام و تمام و یک خَلق‌کننده و نهضت خَلق‌ساز را می‌تواند برای ما پیش آورد. به این دلیل بر کلمه خَلق تکیه می‌کنم که در سایر گونه‌های ادبی به اندازه شعر الهام‌بخشی و روان‌شدن بر زبان اقشار مختلف مردم و همه‌گیری را نمی‌توانیم پیدا کنیم، لذا خَلقی که در شعر نهفته است، منحصر به فرد است. حتی می‌توانیم ادعا کنیم شعر به زبان فارسی تعلق دارد و در زبان دیگری این‌گونه ساخت‌یافته و جمع‌پسند، نمی‌توانیم پیدا کنیم. شعر فارسی از ابتدا واگویه روحیه ملت ایران از جمله اخلاص، ایمان، برادری، نوع‌دوستی، انسانیت و شرافت و همه ویژگی‌های مثبت قابل بیان برای ملت است.
او با اشاره به آثار رسیده به جشنواره‌ی شعر فجر گفت: حجم آثار رسیده نویدبخش یک دامنه پرشمار علاقه‌مندان به حوزه شعر است. آثار شاعران، با کتاب اول در این دوره برجسته و پرتعداد و پرشمار بود.
به گفته او، روز سه‌شنبه (11 بهمن ماه) محفل بین‌الملل به عنوان ششمین محفل هفدمین جشنواره فجر برگزار خواهد شد.
رمضانی درباره آموزش در زمینه شعر هم در جشنواره شعر فجر گفت: همانطور که در کنار جایزه جلال آل احمد دوره آموزشی «آل جلال» را داشتیم، در کنار دوره جشنواره شعر فجر دوره آموزشی «کلک خیال» را از دوازدهم تا چهاردهم بهمن‌ماه در تهران با حضور ۱۲۰ نفر از شاعران جوان و با تدریس ۱۳ استاد شعر امروز و انقلاب برگزار خواهیم کرد.
او در ادامه توضیحاتی درباره نحوه حضور در این دوره آموزشی ارائه کرد.
ایجاد فضای آرام برای داوری با وجود چالش‌ها
مدیرعامل خانه کتاب همچنین گفت: همکاران ما تلاش کردند یک فضای آرام، منطقی و به دور از تنش و فشار برای اعضای هیئت علمی و داوران فراهم کنند. در شرایطی که برخی تلاش می‌کنند حوزه فرهنگ را که حوزه ذاتا آرامش‌بخش، تعالی‌دهنده و پیش‌برنده جامعه است، برهم بزنند و دچار چالش‌هایی بکنند، زحمت مضاعف دارد که شرایطی فراهم کنید تا داوران بتوانند با آرامش خاطر و بدون فشار و هیاهو به کار فنی و علمی خود بپرادازند و به مرحله نهایی برسند. مهم ترین جزء فرهنگ ما مُقوم‌های آن هستند، شعر مهم‌ترین شکل‌دهنده فرهنگ ماست و امیدوار تلاش همکاران مورد رضایت اهالی ادبیات و مورد پسند عموم مردم باشد.
به گفته رمضانی اختتامیه جشنواره بین المللی روز جمعه (14 بهمن ماه) در مرکز همایش‌های بین‌المللی صدا و سیما از ساعت ۱۸ تا ۲۰ برگزار می‌شود و در این مراسم بخش ویژه تجلیل از قادر طهماسبی (شاعر معاصر ) خواهند داشت.
شاعران و کتاب‌های برگزیده را بیشتر ببینیم
در ادامه نشست خبری جشنواره شعر فجر، رضا اسماعیلی در پاسخ به پرسش ایران اکونومیست درباره اینکه به نظر می‌رسد جشنواره شعر فجر در طول برگزاری‌اش بر آینده شاعران و کتاب‌های شعر تأثیر نگذاشته است در حالی که در جشنواره‌های دیگر از جمله فیلم فجر می‌بینیم که جشنواره بر روند تولید، اکران‌فیلم‌ها و حتی اقتصاد آن تأثیر دارد اما در شعر فجر این‌گونه نیست. آیا تغییر در روند برگزاری‌ها بر این موضوع تأثیر داشته یا نه؟ پاسخ داد: دغدغه‌ای که شما دارید، دغدغه ما هم هست. برگزاری جشنواره شعر فجر به دنبال این است که در حوزه ادبیات پویایی ایجاد کند و به ادبیات رونق دهد تا شاهد نوآوری‌ها و خلاقیت‌های بیشتری باشیم. این مباحث در جلسات مختلف با مدیرعامل خانه کتاب و داوران مطرح شده است تا به دنیال راهکاری در این مورد باشیم.
او افزود: بخشی از این ماجرا به ما (خانه کتاب و ادبیات) بر می‌گردد و بخشی هم به فضای ادبی و بُعد رسانه‌ای و بُعد خبری برمی‌گردد؛ در بخشی که به ما بر می‌گردد، تلاش کتاب‌های برگزیده به نحو احسن در برنامه‌های خانه کتاب دیده و شنیده شود، کتاب‌ها بعد از برگزیده شدن توسط وزارت ارشاد خریداری شود که یک حمایت است. بخش دوم یعنی اصاحب رسانه باید در پوشش مناسب رویدادها دورخیز مناسبی داشته باشند و از برگزیده‌ها و شایسته‌های تقدیر درخواست نقد و یادداشت داشته باشند. هم کتاب‌هایی برگزیده و هم شاعران در طول سال توسط رسانه‌ها بیشتر دیده شود، منتقدان و پژوهشگران هم روی صحنه بیایند و کتاب‌ها را نقد و بررسی کنند.
اسماعیلی با بیان اینکه این جشنواره در دوره برگزاری تأثیر گذار بوده است، اظهار کرد: شاعرانی که برگزیده بودند، طبیعتا مورد توجه قرار گرفتند و ذهن و زبان جامعه ادبی را به خودشان معطوف کردند. این‌گونه نبوده هیچ اتفاقی برای کتاب‌ها نیفتاده باشد! اما انتظارمان بیشتر است مثلا کتابی برگزیده تجدید چاپ شود و بیشتر در محافل ادبی بحث شود و شاعر بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
دبیر جشنواره شعر فجر خاطرنشان کرد: حوزه ادبیات و حوزه فرهنگ از لجاظ درآمدزایی حوزه فقیری است؛ سینما و موسیقی درآمد بسیار و حامیان مالی دارد اما این اتفاق در ادبیات نیفتاده و اگر بتوانیم در جشنواره شعر فجر هم در سال‌های آتی حامیان مالی مناسبی در کنار خودمان داشته باشیم، برگزاری جشنواره می‌تواند، گستردگی بیشتری پیدا کند. در نوع جوایز هم می‌توانیم تجدید نظر کنیم و جوایز مطلوب‌تری به برگزیده اهدا شود. معمولا مظلوم‌ترین قشر حوزه فرهنگ، شاعران و نویسندگان هستند. باید تلاش کنیم با اتخاذ راه‌کارهای مناسب بتوانیم رونق بیشتری به این حوزه ببخشیم.
برای ادبیات هیاهو ایجاد کنیم
علی رمضانی هم در پاسخ به این سوال ایران اکونومیست گفت: آنچه جشنواره‌های دیگر را، بیشتر به چشم می‌آورد چیست؟ رسانه. شعر محصول فردی است و کتاب هنر فردی است و در حوزه‌های دیگر موضوعات محصول کار جمعی هستند که ساخته و پرداخته شده و بعد از چندبار تدوین، منتشر می‌شود. کار جمعی به واسطه رسانه‌ها بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. از رسانه‌ها می‌خواهیم همانطور که با جدیت به حوزه‌های دیگر می‌پردازند، با جدیت به مادر همه این رشته‌ها و حوزه ادبیات بپردازند. اینکه توجه نمی‌شود از نظر ما بهتر است این‌طور نباشد و مایلیم که توجه بیشتر باشد و فواید آن برای اهالی ادبیات بیشتر شود. توجه امر جمعی است و همه ما باید به ان توجه کنیم تا بتوانیم این حوزه را تعمیم بدهیم.
او خاطرنشان کرد: ادبیات هیاهو ندارد و باید با کمک اهالی رسانه برایش هیایو ساخت تا محصول خلوت فردی افراد به متن جامعه بیشتر راه پیدا کند.
رمضانی ادامه داد: اگر نویسنده و شاعر ایرانی در جشنواره بین‌المللی‌ای جایزه ببرد، چقدر متوجه می‌شویم تا اینکه فیلمی یا بازیگری در حوزه دیگر؟ بنای قیاس نداریم. اینکه دائما از سینما حرف زده می‌شود به این معنا نیست که خبر رسانی درباره سینما فروکش پیدا کند، اتفاقا بیشتر باید بدان پرداخته شود اما به ادبیات هم توجه شود تا به جایگاه خود برسد.
رضا اسماعیلی همچنین در این نشست درباره وضعیت شعر کودک گفت و اینکه برخی از شاعران در این حوزه احساس می‌کنند درحاشیه قرار گرفته‌اند و وارد حوزه‌های دیگر می‌شوند و همچنین ناشران کمتر شعر کودک منتشر می‌کنند.
رمضانی همچنین درباره نقدهایی که در زمینه مالی برای برگزیده نداشتن شعر جلال مطرح بود و اینکه در جشنواره شعر فجر هم وجود دارد، گفت: خانه کتاب و ادبیات ایران به هیچ وجه در این زمینه دخالتی ندارد، برعکس با اعضای هیئت علمی گفت‌وگو می‌کنیم که اهالی ادبیات زحمت کشیدند بدون محدودیت داوری کنید و برگزیده داشته باشید. مشکل مالی برای اعطای جوایز نداریم . رقم هم بالا نیست اما درحال مذاکره با مسئول بودجه هستیم که بودجه جوایز را تقویت کنیم.
اسماعیلی دبیر جشنواره شعر فجر هم گفت: همکاران خانه کتاب عتابی درباره مسائل مالی ندارند، خود داوران ما وسواس دارند. اما امسال هم برگزیده و هم شایسته تقدیر خواهیم داشت.
