به گزارش ایران اکونومیست، سعید گراوند - دانشیار دانشگاه شهید مدنی آذربایجان - به مناسبت روز «نواها و آواهای ایرانی» درباره «زبان و ادبیات بومیان لک» در سخنانی اظهار کرد: زبان و ادبیات بومیان لک یکی از اصیل‌ترین و کهن‌ترین زبانهای ایرانی است. در تبارشناسی این زبان بومی تقریرات گوناگونی از سوی اهل نظر مطرح شده است. برخی از اصحاب تحقیق لکی را در شاخه‌ای از زبان کردی تفسیر می‌کنند. برخی دیگر هم لکی را در شاخه‌ای از زبان لری طبقه‌بندی می‌کنند. البته محمد دبیر مقدم در پژوهش‌های زبان شناختی خود، زبان و ادبیات لکی را به عنوان یک گویش مستقل تفسیر می‌کند. در بین این دیدگاه‌ها به نظر می‌رسد دیدگاه اخیر تا حدودی از حجیت و اصالت بیشتری برخوردار باشد. به چه دلیل؟ به این دلیل که پیوندهای معنوی و عناصر مشترک اساطیری در فرهنگ و تفکر بومیان لک و قوم آریایی آشکارا قابل مشاهده است.
او سپس با بیان این‌که بسیاری از تقریرات موجود پیرامون زبان و تفکر بومیان لک به تصحیحات و کمال یافتن بیشتری نیازمند است، گفت: در طرح این مباحث نباید فقط به مدارک و مستندات عینی متکی باشیم، زیرا علم و پژوهش‌های زبان شناختی فقط می‌تواند بر اساس مدارکی در دسترس است، قلمرو محدودی را نشان دهد. بر این اساس است که مرحوم دکتر مهرداد بهار، ایران‌شناس بزرگ، در کتاب «ادیان آسیایی» می‌گوید: «احتمال دارد علم در زمینه‌هایی که مدارکی در دست ندارد، از شناخت بسیاری از حقایق در آن زمینه‌ها محروم بماند. اینجاست که در تحلیل برخی از مسائل بایستی از ابزار و مکانیسم دیگری تحت عنوان تفکر و شهود استمداد بجوییم.»
این دانشیار دانشگاه در تبارشناسی زبان و ادبیات بومیان لک، گفت: بر اساس مطالعاتی که سال‌ها در زمینه فرهنگ و ادبیات شرق و زبان هند و اروپایی داشته‌ام و نیز بر اساس شهودات و مکاشفه‌های زبان مادری و فرهنگ زیسته‌ای که سال‌ها در آن زندگی کرده‌ام، شواهد کافی وجود دارد که زبان و ادبیات بومیان لک، پیوندهای معنوی عمیقی با زبانهای هند و اروپایی و اقوام بین‌النهرین دارد.
گراوند گفت: در یک تحلیل حداکثری، امروزه بنیادی‌ترین چالش زبان و ادبیات بومیان لک، خطر فراموشی آن در وجود نسل جدید است که بایستی در این زمینه فرهنگستان زبان و ادب فارسی تدابیر ملی و تازه‌ای بیندیشند تا زبان و ادبیات بومیان و اقوام بومی در کشورمان بازسازی و احیا شود. در غیر این‌صورت هویت منسجم و یکپارچه بسیاری از بومیان و فرهنگ‌ها و آیین‌ها از میان خواهد رفت. اینجاست که آموزش در این زمینه می‌تواند تاثیرگذار باشد. کم‌رنگ شدن فرهنگ‌ها و آیین‌ها و فقدان آموزش در اقوام ایرانی چالش جدی در مسیر بازسازی و احیای هویت ایرانی است.
