به گزارش ایران اکونومیست، جنگ روسیه و اوکراین عواقبی داشت. یکی از مهم‌ترین آن‌ها قطع صادرات گاز روسیه به اروپا بود. از آنجایی که کشورهای اروپایی به شدت به گاز روسیه وابسته بودند، این اقدام اثرات منفی بسیاری بر اقتصاد و صنعت این کشورها داشت. به طور مثال، قیمت‌های بالای انرژی به خروج سرمایه از کشوری مانند آلمان که قطب تولید مواد شیمیایی اروپاست به کشورهایی مانند آمریکا که به انرژی ارزان‌تری در شرایط فعلی دسترسی دارند، منجر شده است.
این خروج سرمایه از صنایع اروپا به‌تازگی آغاز شده و با افزایش نرخ بهره دلار، شدت خواهد گرفت تا آمریکا بتواند از محل افزایش جذب سپرده در سطح جهانی، تامین مالی تولید را تداوم بخشد و سرمایه‌گذاران صنعتی با خیالی آسوده در زیرساخت‌های صنعتی آمریکا به فعالیت بپردازند.
طبق داده‌های اقتصادی فدرال رزرو فقط در یک ماه انتهایی سال ۲۰۲۲، بیش از ۴۰۰ میلیارد دلار از سراسر دنیا به بانک‌های آمریکا و خرید اوراق خزانه فدرال رزرو جهت گرفتن سود بدون حاشیه خطر سرازیر شده است. از سوی دیگر، آمریکا در حال فروش گاز خود با قیمت نسبتاً خوبی به اروپاست و قصد دارد جای روسیه را در این قاره به لحاظ ارائه‌ی انرژی بگیرد. به این ترتیب، آمریکا در حال بهره‌برداری از شرایط فعلی اروپا به نفع خودش است.
کارشناسان اعتقاد دارند، برنده‌ی اصلی جنگ روسیه و اوکراین، آمریکاست و اروپا نیز بیشتر از دیگران از این وضعیت متضرر شده است.
«محمدرضا اکبری» یک کارشناس انرژی در گفت‌وگو با ایران اکونومیست با اشاره به این موضوع که بخش اعظمی از نیاز گاز اروپا از روسیه تأمین می‌شده است، اظهار کرد: قطع صادرات گاز روسیه باعث شد که بخش زیادی از صنایع اروپا با مشکل جدی مواجه و دچار کاهش ظرفیت شوند. قیمت محصولاتی که تولیدشان بر پایه‌ی گاز است در بازارهای اروپا افزایش یافت و در یک بازه‌ی زمانی تا حدود ۴ برابر بالا رفت.
وی افزود: اروپایی‌ها اقداماتی در راستای مدیریت این بحران انجام داده‌اند؛ اما به نظر می‌رسد اثرات این اقدامات موقتی است. آمریکا در تلاش است جای روسیه را در بازار گاز اروپا بگیرد و این قاره را به گاز خودش وابسته کند.
این کارشناس انرژی گفت: اروپایی‌ها متوجه این موضوع هستند و تمایل ندارند از دامن روسیه به دامن آمریکا بیفتند و امتیازات بیشتری را به آمریکا بدهند. به طور کلی، اروپایی‌ها شرایط سختی را پشت سر می‌گذارند و بین روسیه و آمریکا باید یکی را برای وابستگی انتخاب کنند.
اکبری ادامه داد: مسئله‌ی اصلی اروپا طی چند سال آتی مباحث مربوط به سوخت و جایگزینی انرژی‌های تجدیدپذیر به جای انرژی گاز خواهد بود. البته این روند هزینه‌ی بالایی روی دست اروپایی‌ها خواهد گذاشت.
وی بیان کرد: از سال‌ها قبل اروپایی‌ها تلاش کرده‌اند که صنایع انرژی بر را به خارج از منطقه‌ی یورو منتقل کنند؛ اما در صنایع استراتژیک و دارای فناوری‌های تک نتوانسته بودند، این قید را اعمال کنند. این صنایع الآن بیشترین فشار را بر بحث انرژی می‌آورند. بخش خانگی و تجاری نیز نیاز به انرژی دارند که الان با مشکل مواجه شده است. عدم دسترسی به گاز روسیه حتماً بر اقتصاد اروپا تأثیر منفی خواهد گذاشت. این موضوع به افزایش هزینه‌ی تولید محصولات منجر می‌شود و درنتیجه به رقابت‌پذیری تولیدات اروپایی‌ها در بازارهای بین‌المللی صدمه می‌زند.
این کارشناس تصریح کرد: در حال حاضر، چین در تلاش است انرژی مورد نیاز صنایع خود را از روسیه و عربستان با قیمت‌های مناسب تأمین کند و رقابت‌پذیری محصولاتش را در بازارهای جهانی بالا ببرد. این شرایط به ضرر اروپاست و شرایط سختی را پیش روی این قاره قرار می‌دهد. همچنین عدم دسترسی به گاز روسیه می‌تواند امنیت انرژی را در اروپا دچار مشکل کند. اگر اروپایی‌ها در اسرع وقت نتوانند جایگزین مناسبی برای گاز روسیه بیابند، رشد اقتصادی اروپا آسیب جدی خواهد خورد.
اکبری ادامه داد: شرایط فعلی فرصتی را برای کشورهای دارای منابع مانند به منظور افزایش صادراتشان به وجود آورده است. این کشورها که می‌توانند با قیمت‌ها بازی کنند و منابع را در اختیار دارند، نسبت به دیگران در وضعیت بهتری هستند. افزایش تولید فولاد کشورمان و صادرات مواد پتروشیمی در همین ارتباط قابل تجزیه و تحلیل است.
وی بیان کرد: در حال حاضر، فرصتی برای ما به لحاظ افزایش صادراتمان به وجود آمده است که با برنامه‌ریزی‌های درست می‌توانیم از آن‌ها به نحو احسنت بهره‌برداری کنیم.
این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد: مشکل ایران در حوزه‌ی انرژی با بهینه سازی مصرف و کاهش مصرف قابل حل است؛ اما واقعیت این است که اروپا حتی‌الامکان مصرفش را کاهش داده است و جایی برای صرفه‌جویی در این قاره وجود ندارد. از این به بعد کاهش مصرف انرژی در اروپا رفاه اجتماعی مردم را پایین می‌آورد؛ اما در ایران ظرفیت بالایی برای صرفه‌جویی وجود دارد و با اعمال سیاست‌هایی در زمینه‌ی بهینه‌سازی مصرف می‌توانیم بخش زیادی از مصرف انرژی را در کشورمان کم کنیم.
اکبری گفت: از محل اختصاص این گاز صرفه‌جویی شده به صنایع و یا صادرات آن می‌توانیم سودآوری بالایی داشته باشیم؛ اما اروپا امکان انجام چنین کاری را ندارد و با بحران انرژی در سطح وسیعی روبروست.
