به گزارش خبرنگار فرهنگی ایران اکونومیست، 26 دی ماه یادآور یکی از مهم‌ترین وقایع تاریخ انقلاب اسلامی است. روزی که محمدرضا پهلوی که شاهد انقلاب مردم ایران بود، تصمیم گرفت ایران را برای همیشه ترک کرده و سفری طولانی به مقصدی نامعلوم را در پیش بگیرد.
محمدرضا پهلوی پس از خروج از کشور در 26 دی 1357 به مصر رفت؛ سپس مدتی را در مراکش مهمان ملک حسن دوم، پادشاه این کشور بود. او در شرایطی مجبور به ترک مراکش شد که در 10 فروردین 1358 به باهاما رفت؛ همچنین تلاش‌های او برای گرفتن پناهندگی سیاسی از انگلستان بی‌نتیجه ماند. با پایان یافتن روادید باهاما، او در 20 خرداد به مکزیک رفت. او در 30 مهرماه 1358 به آمریکا رفت و برای درمان پزشکی در بیمارستان نیویورک بستری شد. وی پس از طی مدتی درمان، در 24 آذر به پاناما و در 3 فروردین 1359 به مصر رفت. مصر آخرین جایی بود که محمدرضا در آن سکونت کرد و پس از مدتی درگذشت.
خروج شاه از ایران در 26 دی‌ماه سال 1357 از آن جهت مهم است که زمینه‌ساز پیروزی انقلاب اسلامی در 22 بهمن ماه شد و مردم در کمتر از یک ماه نظام شاهنشاهی پهلوی را ساقط کردند.
درباره این اتفاق مهم تاریخی، مستندهای زیادی ساخته شده و در هرکدام ابعاد متفاوتی از ماجرای خروج محمدرضا پهلوی از کشور روایت شده است. در زیر گزارشی از این مستندهای ساخته شده ارائه می‌شود:
نمایش ابعاد فرار شاه از ایران در مستند «فرار با پرواز شماره 26»
«فرار با پرواز شماره 26» برای اولین بار، تصاویر دیده‌نشده یکی از بزرگ‌ترین حادثه‌های تاریخ معاصر ایران و جهان را نمایش می‌دهد.
این مستند 30 دقیقه‌ای، با بهره‌گیری از تصاویر آرشیوی غنی، ابعاد مختلف فرار شاه از ایران را به نمایش گذاشته است.
این مستند که پیشتر از شبکه مستند سیما پخش شده را از اینجا می‌توانید ببینید:
«کابوس نیمه شب»؛ مستندی از آخرین روزهای زندگی محمدرضا پهلوی
مجموعه مستند «کابوس نیمه شب» به نویسندگی و کارگردانی «علی عارضی»، تولید مؤسسه فرهنگی هنری اندیشه شهید آوینی و گروه فرهنگ، تاریخ و هنر شبکه یک سیما است که با روایتی تاریخی از منظری پژوهشی، به دنبال نمایش روزهای منتهی به مرگ شاه مخلوع است.
این مستند، داستان آوارگی شاه پهلوی در مقطع تاریخی 26 دی 1357 تا 5 مرداد 1359 را به زبان مستند روایت می‌کند.
«کابوس نیمه شب» براساس اسناد و مدارک به جامانده از کتاب خاطرات رجل سیاسی دوران پهلوی، اطرافیان شاه و آرشیوهای تصویری ساخته شده است. صحنه آغازین این مستند، همان روزی است که مردم، روزنامه با تیتر «شاه رفت» را به دست گرفته و او را به سمت مصر بدرقه کردند. 550 روز آوارگی شاه و فوت او در غربت، دیگر بخش‌های مهم این فیلم مستند است.
قسمت اول این مستند را از اینجا می‌توانید ببینید:
قسمت دوم این مستند را از اینجا می‌توانید ببینید:
قسمت سوم این مستند را از اینجا می‌توانید ببینید:
قسمت چهارم این مستند را از اینجا می‌توانید ببینید:
روز مهم تقویم انقلاب چگونه رقم خورد؟!
26 دی‌ماه سال 1357، یکی از مهم‌ترین روزها در تاریخ انقلاب اسلامی است؛ جایی که خشم ملت انقلابی باعث شد تا محمدرضا پهلوی در آخرین روزهای دی‌ماه ایران را برای همیشه ترک کرده و راهی مصر شود.
مستند «به سوی فرار» با روایتی از همین اتفاق تولید شده است. این مستند تلاش کرده تا فرار شاه از کشور و پناهندگی او در چند کشور دنیا را به نمایش گذاشته و سرانجام روزهای پایانی زندگی او را روایت کند.
این مستند را از اینجا می‌توانید ببینید:
صحنه‌هایی از شادی و خوشحالی مردم بعد از فرار شاه
مجموعه مستند «سیمرغ» تولیدی شبکه مستند سیما، روزهای به یاد ماندنی منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی را روایت کرده و از این دریچه به حضور پر شور و انقلابی مردم سراسر ایران می‌پردازد.
در این اثر، آرشیوی گنجینه‌ای از تصاویر خاطره انگیز و دیده نشده یا کمتر دیده شده‌ای از وقایع انقلاب اسلامی به نمایش در می‌آید.
در یکی از قسمت‌های این مجموعه، صحنه‌هایی از شادی و خوشحالی مردم بعد از فرار شاه در کوچه و خیابان‌های ایران به تصویر کشیده شده است.
این مستند را از اینجا می‌توانید ببینید:
روایت فرار شاه مخلوع در مستند 'خروج دیکتاتور'
مستند «خروج دیکتاتور» محصول گروه سیاسی شبکه یک سیما است که با محوریت چرایی خروج شاه از کشور در دو قسمت تولید شده است.
خروج شاه از کشور در 26 دی 1357 قطعا تصادفی نبود؛ در مستند خروج دیکتاتور، به ماهیت رژیم پهلوی و دیکتاتوری شاه به عنوان علت اصلی پایان کار او و خروج از کشور پرداخته می‌شود.
قسمت اول این مستند روایتی تا 15 خرداد 1342 داشته و قسمت دوم به تحلیل زندگی شاه تا سال 1357 می‌پردازد.
