به گزارش خبرنگار اجتماعی ایران اکونومیست، مسئله مهم 'مهاجرت' یکی از موضوعات حساس و چالش‌برانگیز جامعه امروز ایران است، با این حال همچنان اطلاعات و آمار دقیق اندکی در این حوزه در دسترس است.
یکی از سرفصل‌های داغ و پرحاشیه در این حوزه، موضوع خروج و مهاجرت نخبگان تحصیلی، رتبه‌های برتر کنکور سراسری و همچنین برگزیدگان المپیادهای دانش‌آموزی است.
آنچه در بخش جمعیت مهاجران از سالنامه مهاجرتی 1400 آمده است: جمعیت مهاجران ایرانی در دنیا بر اساس آخرین آمار موجود قابل استناد در سال 2020 میلادی، 1.8 میلیون نفر است که که 2.23 درصد از جمعیت ایران را تشکیل می‌دهد اما طبق آمار دبیرخانه شورای عالی ایرانیان، جمعیت مهاجران ایرانی خارج از کشور 4.04 میلیون نفر برآورده شده است که این آمار براساس منابع بین‌المللی، قابل راستی‌آزمایی نیست؛ جمعیت مهاجران ایرانی در دنیا در سال 1990 میلادی، بالغ بر 820 هزار نفر بوده است که این رقم در سال 2020 میلادی به 1.8 میلیون نفر رسیده است.
موضوع 'مهاجرت' یک پدیده فراگیر در جامعه جهانی است اما سال‌هاست که از آمار و ارقام در این حوزه سوءاستفاده‌های زیادی در جهت تخریب چهره کشور و سیاه‌نمایی از ایران صورت می‌گیرد. به محض ارائه کوچکترین آمار در حوزه مهاجرت در کشور، تحریف و دروغ در این حوزه نیز آغاز می‌شود و به‌ویژه رسانه‌های معاند با تحریف آمار و ارقام، تصویر دلخواه خود را از این رویداد ارائه می‌کنند.
دکتر بهرام صلواتی؛ مدیر رصدخانه مهاجرت ایران در این باره به گفت: 'اول از همه باید بپذیریم که مهاجرت فقط در ایران نیست و در همه کشورهای دنیا، موضوع مهاجرت وجود دارد و بیشتر کشورها با آن درگیر هستند و حتی در چند سال گذشته موضوع مهاجرت در دنیا بسیار پررنگ شده است.'
وی متذکر شد: 'در سال 2015 بحران مهاجرتی به اروپا را داشتیم که گفت‌و‌گوهای جهانی در قبال آن شکل گرفت و در سال 2018 سازمان ملل متحد یک میثاق‌نامه‌ای جهانی برای مهاجرت شکل داد اما در ایران و در موضوع مهاجرت، نهاد و برنامه مشخصی از 100 سال گذشته نداشتیم. نهاد دانشگاه یا نهادهای مختلف مدنی، اقتصادی و اجتماعی شکل گرفته اما برای موضوع مهاجرت، کمتر فکر شده است.'
مفهوم 'فرار مغزها' یا 'مهاجرت یکطرفه' مربوط به اواسط یا اواخر قرن بیستم است؛ در قرن 21 دیگر اصلاً مهاجرت یکطرفه معنا و مفهومی ندارد آنقدر ارتباطات، وسایل حمل و نقل، جریان آزاد اطلاعات و ... شکل گرفته است که همه کشورهای جهان، اتباعی از آنها از کشور خارج می‌شوند و از آنطرف نیز اتباع سایر کشورها وارد آن کشور می‌شوند.
یکی از گزارش‌های اشتباه درباره موضوع مهاجرت، گزارش دیروز یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار کشورمان با تیتر 'وزارت علوم، کارخانه صادرات ارزان تحصیلکرده‌های گران!' است.
در قسمتی از این گزارش آمده 'براساس گزارش سازمان بین‌المللی مهاجرت، میزان مهاجران ایرانی در سال 2022 حدود 2 میلیون و 800 هزار نفر بوده که نزدیک به 3.3 درصد از کل جمعیت کشور را شامل می‌شود.'
در حالیکه رصدخانه مهاجرت ایران اعلام کرده: آمار مهاجرت 2.8 میلیون نفر از ایرانیان به خارج از کشور در سال 2022، مربوط به جمعیت مهاجران ورودی به کشور (در طول سال‌های گذشته) است و این روزنامه، این آمار را سهواً به جای «جمعیت ایرانیان مهاجرت کرده از کشور» در یک سال تفسیر کرده است.
به دنبال این گزارش و ارائه آمار غلط، بسیاری از منابع و کانال‌ها نیز این 3.3 درصد را میزان مهاجران فقط در یک سال قلمداد کردند و به بازنشر این گزاره غلط پرداختند!
بازنشر اخبار غیرواقعی و تحریف مسائل مربوط به مهاجرت آن هم در شرایط اغتشاشات اخیر باعث می‌شود که مسئولان و متولیان امور نیز نتوانند به صورت عقلانی و تخصصی بر روی موضوع مهاجرت متمرکز شده و چاره‌ای برای آن بیاندیشند.
مسئله بعدی نیز این است که مهاجرت یک مسئله‌ای با شاخه‌های فراوان است که باید به همه ابعاد آن پرداخته شود و ذات مهاجرت فی‌نفسه می‌تواند بد هم نباشد کما اینکه مقام معظم رهبری نیز تاکید کردند به عنوان مثال، مهاجرت تحصیلی دانشجویان به قصد تحصیل و بازگشت و خدمت به کشور هیچ ایرادی ندارد.
