به گزارش ایران اکونومیست، یکی از شرکت‌های دانش بنیان فعال در حوزه انرژی از سال ۱۳۷۹ فاز مطالعاتی خود را در زمینه طراحی ، بومی سازی و تولید سیستم‌های کنترل هوشمند موتورخانه با بهره گیری از نیروهای متخصص و مجرب در جهت سازگار کردن محصول نهایی با نیاز کشور آغاز کرد و در نهایت به تولید سامانه‌های کنترل هوشمند موتورخانه دست یافت و این محصول مورد تایید و حمایت شرکت بهینه سازی مصرف سوخت قرار گرفت.
در این محصول تاکنون در ۲۴ هزار ساختمان و شرکت دولتی نصب شده است و به گفته مدیر عامل این شرکت در برخی از ساختمان‌های دولتی با هزیته‌های میلیاردی اجرایی شده ولی بعد از خروج این محققان از طرح، سامانه هوشمند پایش انرژی هم از مدار خارج شده است.
این در حالی است که استفاده از این سامانه موجب صرفه جویی ۱۵ تا ۴۰ درصدی مصرف گاز و برق خواهد شد.
مریم شکاری مدیر عامل این شرکت دانش بنیان در گفت‌وگو با ایران اکونومیست، زمینه تحقیقاتی این شرکت را تولید سیستم‌های کنترل هوشمند و پایش تاسیسات ساختمانی دانست و گفت: حدود ۷۰ درصد از انرژی مصرفی کشور ساختمان‌ها را تاسیسات مرکزی آنها تشکیل می‌دهد. از این رو اگر بخواهیم برای صرفه جویی انرژی اولویت بندی کنیم، باید به سراغ بخش هایی برویم که سهم بیشتری در مصرف انرژی دارند.
وی ادامه داد: از آنجایی که در کشور از سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی به صورت سنتی استفاده می‌شود، ما با استفاده از سیستم‌های کنترل هوشمند، متناسب با تغییر دمای خارج و بسته به نوع کاربری ساختمان اداری یا مسکونی، زمان کارکرد تاسیسات را کاهش می‌دهیم که با این روش معمولا بین ۱۵ تا ۴۰ درصد صرفه جویی انرژی رخ می‌دهد.
شکاری با بیان اینکه به دلیل پایین بودن قیمت انرژی در کشور، بحث مالی این طرح برای سازمان‌ها زیاد جذاب نیست، خاطر نشان کرد: ولی برونداد این نوع پروژه‌ها، کاهش استهلاک تجهیزات است؛ چرا که هزینه‌های تعمیر و نگهداری تاسیسات به نرخ جهانی و در برخی موارد بیشتر از قیمت جهانی می‌شود. این امر به دلیل اعمال تحریم‌ها و تامین قطعات به ویژه برای سیستم‌هایی مانند چیلر است.
شکاری اضافه کرد: از آنجایی که ما پروژه‌ها را با توجه به قیمت خوراک پتروشیمی‌ها تعریف می‌کنیم، بازگشت سرمایه در پروژه‌های بهینه سازی در بخش گرمایشی ما کمتر از یک سال و دوره بازگشت سرمایه در سیستم‌های سرمایشی، کمتر از ۳ سال است.
جزئیات سیستم بهینه سازی مصرف سوخت
شکاری در خصوص عملکرد سیستم بهینه سازی مصرف سوخت توصیح داد: ما در این پروژه بخش کنترل هوشمند سیستم‌های گرمایشی را توسعه دادیم و با استفاده از این سیستم می‌توان در ساعاتی که کارمندان در مراکز دولتی حضور ندارند، سیستم را غیر فعال کرد و در ساعت حضور کارمندان به سرعت سیستم فعال شود و از این طریق هم مصرف سوخت بهینه می‌شود و هم آسایش کارمندان تامین خواهد شد.
به گفته مجری طرح، سامانه کنترل هوشمند موتورخانه گرمایشی سامانه‌ای است که امکان کنترل خودکار سیستم گرمایشی مرکزی ساختمان اعم از دیگ‌ها، پمپ‌ها فراهم می‌سازد.به کمک این سامانه، به کمک یک میکروکنترلر و چند سنسور، کارکرد مشعل‌ها و پمپ‌ها، متناسب با تغییرات دمای هوای بیرون کنترل می‌شود تا به این وسیله شرایط آسایش حرارتی در داخل ساختمان تامین شود.
شکاری ادامه داد: سامانه کنترل هوشمند سیستم سرمایشی مرکزی ساخته شده در این شرکت نیز، سامانه‌ای است که امکان کنترل خودکار تجهیزات سیستم سرمایشی مرکزی ساختمان اعم از چیلرهای تراکمی، پمپ‌ها و برج های خنک کن را فراهم می‌سازد.
وی تاکید کرد: کار برد این سیستم موجب خواهد شد که سیستم‌های سرمایشی یا گرمایشی تنها در ساعاتی از شبانه‌روز غیر فعال شود و این امر مصرف جویی در مصرف گاز سیستم‌های گرمایشی و برای سیستم‌های سرمایشی مانند چیلرها صرفه جویی برق را به دنبال خواهد داشت.
شکاری، طراحی و پیاده سازی سامانه هوشمند بهینه مصرف انرژی را از دستاوردهای اجرای این طرح ذکر کرد و ادامه داد: این سامانه یک سیستم کنترلی است که به صورت هوشمند مصرف انرژی را بهینه می‌کند به گونه‌ای که در روزهای سرد زمستان بر اساس دمای بیرون، میزان دمای مورد نیاز در ساختمان‌ها را بهینه می‌کند.
به گفته وی، این روش موجب کاهش ۱۵ درصدی مصرف انرژی در ساختمان‌های مسکونی و ۴۰ درصدی در ساختمان‌های اداری می‌شود.
شکاری اظهار کرد: این سیستم را در ۲۴ هزار ساختمان دولتی و مسکونی اجرایی کردیم، ضمن آنکه با همکاری معاونت علمی ریاست جمهوری و سازمان ملل پروژه‌ای را در یکی از ساختمان‌های دولتی اجرایی کردیم و این سیستم توانست ۳۷ درصد در مصرف سوخت و ۲۰ درصد مصرف برق را کاهش دهد.
وی ادامه داد: بخش قابل توجه برای این پروژه ساختمان دولتی این بود که وقتی ما از این پروژه خارج شدیم، این سامانه از مدار خارج شد و در حالی این امر رخ داد که حدود یک میلیارد تومان برای اجرایی سازی این سامانه هزینه شده بود.
شکاری افزود: اجرای این طرح در ساختمان وزارت کار موجب صرفه جویی ۳۳ درصدی در گاز و ۲۰ درصد برق شده است.اجرای این سامانه در مدارس بسیار آسان‌تر است چون بعد از ساعت ۱۴ این سامانه غیر فعال می‌شود.
چالش‌ها
مدیر عامل این شرکت دانش بنیان، ابهامات موجود در پروژه‌های مربوط به سیستم‌های کنترل هوشمند و پایش تاسیسات ساختمانی را از چالش‌های این طرح‌های نوآورانه دانست و خاطرنشان کرد: یکی از مهمترین این چالش‌ها آن است که دولت، مالکیت گواهینامه را مسکوت گذاشته و شرکت‌های خصوصی را ملزم کرده که خودشان با یک سازمان بزرگ دولتی و یا خصولتی وارد مذاکره شوند.
وی ادامه داد: این رویکرد موجب شده که در میانه راه اجرای پروژه، ممکن است سازمان طرف مقابل تصمیم بگیرد که از ادامه همکاری منصرف شود و هیچ سازوکاری برای تضمین ادامه همکاری‌ها وجود ندارد.
شکاری یادآور شد: در این زمینه نه صندوقی وجود دارد که ریسک را جبران کند و نه صادر کنندگان گواهی چون شرکت گاز و یا توانیر سازوکاری برای جلوگیری از ریسک اجرای این پروژه‌ها دارند تا اگر یک طرف همکاری لازم نداشته باشد، تمهیدات تنبیهی برای جلوگیری از عدم همکاری را اعمال کنند.
وی تاکید کرد: این رویکرد در حالی است که ما با این سیستم‌ها توانسته‌ایم ۱۵ تا ۴۰ درصد صرفه جویی در مصرف انرژی در ساختمان‌ها ایجاد کنیم.
مدیر عامل این شرکت دانش بنیان ریسک‌های موجود در این پروژه‌ها را بیشتر از نوع ریسک‌های غیر مالی عنوان کرد و یادآور شد: بسیاری از مواقع ما در پروژه بهینه سازی مصرف انرژی وارد شدیم و با تغییر مدیریت، قرار داد مدیر قبلی زیر سوال رفت و اجازه نداد که ما پروژه را اجرایی کنیم.
شکاری اضافه کرد: از آنجایی که بسیاری از مشتریان ما شرکت‌های دولتی هستند به راحتی از ادامه همکاری صرف‌نظر می‌کند.
