به گزارش ایران اکونومیست،گزارش‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد پس از اینکه تورم تولیدکننده (تورم دوم)
در آذرماه و دی‌ماه روند کاهشی را ثبت کرد، در بهمن‌ماه نیز این شاخص رشد
محدودی داشته است. کارشناسان معتقدند تغییرات در حوزه قیمت‌های تولید، پس
از چند ماه در تورم مصرفی، خود را نشان می‌دهد؛ بنابراین با توجه به رشد
ناچیز تورم دوم (تولیدکننده) در سه ماه اخیر و همچنین روند کنترلی دیگر
عوامل اثرگذار بر قیمت‌ها مثل نقدینگی و نرخ ارز، می‌توان انتظار داشت که
مسیر کاهشی تورم (مصرف‌کننده) در ماه‌های آینده نیز ادامه داشته باشد. در
ماه‌های اخیر به‌طورقابل‌ملاحظه‌ای از نرخ تورم ماهانه کاسته شده و در
نتیجه، تورم سالانه نیز در مسیر کنترلی و کاهشی قابل ملاحظه‌ای قرار گرفته
است. در ادبیات ژورنالیستی، می‌توان نرخ «تورم تولیدکننده» را نرخ «تورم
دوم» نیز نامید؛ چراکه این شاخص، نشان می‌دهد قیمت اقلام مربوط به تولید چه
تغییری کرده است و این تغییرات، قیمت اقلام مصرفی را در آینده چگونه
تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
نرخ دوم تورم (تولید کننده) کمتر از نیم درصد رشد کرد
علامت بهبود در نرخ تورم آینده
جدیدترین گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد که تورم ماهانه
«کالا و خدمات تولیدی» در بهمن‌ماه به 4/0 درصد رسیده است. پیش‌تر بانک
مرکزی تورم ماهانه «کالا و خدمات مصرفی» را نیز 4/0 درصد عنوان کرده بود.
هماهنگی در تغییرات شاخص بهای تولیدی و مصرفی، در حالی است که معمولا تورم
تولیدکننده، با یک وقفه زمانی در رشد شاخص بهای مصرفی منعکس می‌شود. زیرا
سنجش شاخص بهای تولیدکننده بر اساس قیمت تمام‌شده در مبدا تولید صورت
می‌گیرد، حال آنکه شاخص بهای کالاهای مصرفی بر اساس قیمت عرضه آن در بازار،
محاسبه می‌شود.
همچنین بررسی گزارش بانک مرکزی حاکی از آن است که تورم ماهانه کالاها و
خدمات تولیدی نسبت به بهمن‌ماه سال قبل، به میزان قابل‌توجهی کاهش یافته
است. بر اساس آمار منتشر شده، تغییرات ماهانه هزینه‌های تولید در بهمن‌ماه
سال قبل، حدود 9/5 درصد گزارش شده بود.
رشد محدود شاخص تولیدکننده
گزارش‌های بانک مرکزی از شاخص بهای تولیدکننده نشان می‌دهد که رقم این
شاخص در ماه بهمن به سطح 9/505 رسید. در نتیجه تورم در کالاها و خدمات
تولیدی در این ماه معادل 4/0 درصد بوده است. حال آنکه رشد ماهانه شاخص بهای
تولیدی در بهمن‌ماه سال قبل 9/5 درصد عنوان شده بود. علاوه‌بر این تورم
ماهانه در شاخص بهای کالاها و خدمات تولیدی در دی‌ماه، به میزان صفر درصد
گزارش شده بود.
با نگاهی به تغییر قیمت شاخص ماهانه در کالاها و خدمات تولیدی از ابتدای
سال درمی‌یابیم که از فروردین تا تیرماه سال‌جاری، شاخص ماهانه در حال رشد
بوده است. در تیر ماه تورم تولیدکننده به نرخ ماهانه 6/3 درصد رسید که این
بیشترین مقدار، در یازده ماه نخست سال‌جاری بوده است، اما با تغییر و
تحولات در اوضاع اقتصادی و سیاسی کشور، تورم ماهانه تولید نیز روند کاهشی
را پشت سر گذاشت، به نحوی که تورم ماهانه آذر به زیر صفر(منفی 7/0 درصد)
رسید. مطابق آخرین گزارش، این شاخص پس از ثابت ماندن در دی‌ماه سال‌جاری،
با اندکی افزایش به سطح 4/0 درصد در ماه بهمن رسید.
افت تورم نقطه‌به‌نقطه تولیدکننده
آمار منتشرشده از شاخص بهای کالاها و خدمات تولیدی حاکی از آن است که نسبت
به بهمن‌ماه سال گذشته، حدود 1/18 درصد به قیمت اقلام تولیدی افزوده شده
است. حال آنکه میزان تغییرات شاخص بهای کالا و خدمات تولیدی در دی‌ماه
سال‌جاری نسبت به دی‌ماه سال گذشته، 7/24 درصد گزارش شده بود. این موضوع
گویای این مطلب است که تورم نقطه‌به‌نقطه در شاخص تولیدکننده در بهمن‌ماه
حدود 6/6 واحد درصد کاهش یافته است.
بررسی آمارهای قبلی نشان می‌دهد که تورم نقطه‌به‌نقطه تولیدکننده در
مهرماه نیز 1/8 واحد درصد کاهش یافته بود؛ بنابراین پس از مهرماه، رکورد
بیشترین کاهش تورم نقطه‌به‌نقطه از آن بهمن‌ماه بوده است. همچنین در
بهمن‌ماه تورم نقطه‌به‌نقطه کالاهای تولیدی به کمترین میزان خود از ابتدای
سال‌جاری رسیده است. تورم نقطه‌به‌نقطه در کالاها و خدمات تولیدی در تیرماه
به میزان 43 درصد گزارش شده بود؛ بنابراین این شاخص طی 8 ماه اخیر حدود 25
واحد درصد، کاهش است.
علاوه‌بر تورم نقطه‌به‌نقطه، تورم میانگین کالاها و خدمات تولیدی نیز در
ماه‌های اخیر کاهش یافته است. میزان تورم میانگین در بهمن‌ماه 34 درصد
گزارش شده است، حال آنکه این شاخص در دی‌ماه حدود 3/36 درصد بوده است. تورم
میانگین بهمن‌ماه در کالاها و خدمات تولیدی، تغییرات قیمتی در دوازده ماه
منتهی به بهمن‌ماه سال‌جاری را نسبت به دوازده ماه منتهی به بهمن‌ماه سال
قبل در نظر می‌گیرد.
دیگر آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که در یازده ماه اول سال‌جاری نسبت
به مدت مشابه سال قبل، 5/33 درصد به میزان شاخص بهای کالا وخدمات تولیدی
افزوده شده است. این در حالی است که در 10 ماه نخست سال‌جاری نسبت به دوره
مشابه سال قبل این شاخص 3/35 درصد رشد کرده بود. این موضوع، کاهشی بودن
روند قیمتی در کالا و خدمات تولیدی را از یک زاویه دیگر نمایان می‌کند.
ارزش خدمات تولیدی افزایش یافت
در گزارش بانک مرکزی، کالاها و خدمات تولیدی در سه گروه اختصاصی «کشاورزی،
شکار، جنگلداری و ماهیگیری»، «ساخت (صنعت)» و «خدمات» با وزن‌های متفاوت
از هم قرار گرفته‌اند. در این گزارش گروه صنعت، با ضریب 06/48 درصدی، حدود
نیمی از وزن شاخص کالاها وخدمات تولید را تشکیل داده است و تاثیری زیادی در
نوسانات این شاخص دارد. گروه خدمات نیز 96/29 درصد از وزن کل شاخص کالاها
وخدمات تولیدی را تشکیل داده و سهم گروه کشاورزی 98/21 درصد عنوان شده است.
جدیدترین آمار بانک مرکزی حاکی از آن است که در ماه بهمن گروه خدمات 3/1
درصد رشد داشته است. همچنین در این ماه قیمت‌ها در گروه کشاورزی تغییری
نداشته است و تغییر قیمتی ماهانه در این گروه عدد صفر را نشان می‌دهد. در
گروه صنعت نیز افزایش قیمت در ماه بهمن 1/0 درصد گزارش شده است؛ بنابراین
از این اعداد و ارقام می‌توان برداشت کرد که افزایش در بهای کالا و خدمات
تولیدی در ماه بهمن بیشتر به‌دلیل رشد 3/1 درصدی قیمت‌ها در بخش خدمات بوده
است. همچنین نسبت به بهمن‌ماه سال گذشته، سطح قیمت‌ها در گروه کشاورزی
5/36 درصد افزایش یافته است که نسبت به دو گروه ساخت و خدمات، در مقیاس
سالانه از رشد قابل‌توجهی برخوردار بوده است. این آمار می‌گوید که رشد
سالانه قیمت‌ها در دو گروه ساخت و خدمات به ترتیب 2/9 و 5/22 درصد بوده
است.
با نگاهی به روند تغییرات قیمتی این سه گروه از ابتدای سال تاکنون می‌توان
دریافت که نوسانات قیمتی در اقلام تولیدی که در انتهای فصل بهار و طی
تابستان به بیشترین مقدار خود رسیده بود، به مرور زمان کاهش یافته و
تغییرات قیمتی ماهانه در جهت همگرایی به رقم‌های زیر 2 درصد در حال حرکت
است. این موضوع نشان می‌دهد که نوسانات قیمتی ماهانه در کالاها و خدمات
تولیدی در طول سال کنترل شده است.
تورم بالای حملونقل هوایی
همچنین جدیدترین گزارش بانک مرکزی عنوان می‌کند که در این ماه قیمت برخی
خدمات افزایش قابل‌توجهی داشته است. به عنوان مثال در گروه حملونقل،
مقدار افزایش بها در گروه حملونقل هوایی در یک ماه 8/23 درصد بوده است.
این افزایش بیشترین رشد ماهانه در بین کالاها و خدمات تولیدی بوده و به نظر
می‌رسد این رشد قیمتی بر‌اساس تغییرات تقاضای نزدیک بهار صورت گرفته است.
این در حالی است که قیمت حملونقل زمینی در بهمن‌ماه حدود 1/0 درصد
افزایش یافته است. این موضوع باعث شده که شاخص قیمت گروه حملونقل،
انبارداری و ارتباطات که حدود 21 درصد از وزن کل شاخص بهای کالاها و خدمات
تولیدی را دارد، 7/1 درصد در ماه بهمن افزایش یابد. در این ماه ارزش شاخص
گروه هتل و رستوران نیز 1/1 درصد افزایش یافته است. با نگاهی به این گزارش
می‌توان دریافت که نوسانات افزایشی در بخش خدمات از بخش کالاها بیشتر بوده
است.
دنیای اقتصاد
