عباس عراقچی دقایقی پیش در نشست بررسی توافق ژنو و آینده مذاکرات هسته‌ای که در مدرسه علمیه نواب مشهد برگزار شد، اظهار کرد: در موضوع هسته‌ای یک سئوال و نکته وجود دارد که سبب دغدغه عمومی شده و مسئله این است که در توافق ژنو چه اتفاقی افتاده است، داده‌ها، گرفته‌ها و دستاوردها چه بوده و قرار است در ادامه چه اتفاقی بیافتد.
معاون وزیر امور خارجه تصریح کرد: این سئوالات بسیار مهم و ناشی از یک دغدغه ملی است.
عراقچی عنوان کرد: توافق ژنو همانطور که می‌دانید دارای دو یا سه قسمت است که قسمت اول آن اشاره به اهداف دارد، دو قسمت بعدی شامل گام اول و گام نهایی است، گام اول همین دوره شش ماهه بوده که قرار است در آن دو طرف اقداماتی را انجام دهند تا فضای مناسبی برای مذاکرات اصلی ایجاد شود.
*گام نخست مذاکرات ژنو زمینه ساز مذاکرات نهایی است
معاون وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: توافق ژنو در گام اول یک گام موقت برای آرامش بود و در گام آخر تکلیف برنامه هسته‌ای به طور کامل مشخص می‌شود و موضوع هسته‌ای که روندی ده ساله را تاکنون طی کرده به پایان می‌رسد و ما از این مرحله عبور می‌کنیم.
عراقچی اظهار کرد: گام اول به صورت دقیق نوشته شده اما گام آخر شامل کلیات است، در آن برنامه غنی‌سازی نیز قید شده و همچنین قرار است تحریم‌ها برداشته شود و اعتمادسازی مناسب ایجاد شود.
معاون وزیر امور خارجه بیان کرد: در حال حاضر در حال مذاکره هستیم و جلسه بعدی نیز 26 تا 29 اسفندماه برگزار می‌شود اما سئوال این است که در گام اول چه داده‌ایم و چه گرفته‌ایم و برای پاسخ به این پرسش باید عنوان کرد که در ده سال گذشته دنبال چه چیزی بوده‌ایم.
عراقچی بیان کرد: در ده سال گذشته به دنبال تثبیت برنامه صلح آمیز هسته‌ای و حق خودمان بودیم، بر همین اساس وارد یک دعوای بزرگ با شش کشور قدرتمند دنیا شدیم که در واقع موضوع دعوا غنی سازی بود که ما آن را حق خود می‌دانستیم و کشورهای غربی در این راستا شش قطعنامه علیه ما صادر کردند تا برنامه غنی سازی متوقف شود و ما همه این‌ها را غیرمنطقی می‌دانستیم.
وی گفت: آنها تهدید نظامی، جنگ روانی، فشار سیاسی، تحریم‌های یک و چند جانبه، تحریم نفت، تحریم بانک‌ها، و غیره را در دستور کار خود قرار دادند، اما ما در مقابل آنها مقاومت و ایستادگی کردیم.
*ایستادگی ملت ایران به خاطر چند دستگاه سانتریفیوژ و انرژی الکتریکی نبود
معاون وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه سئوال اساسی این است که آیا این همه مقاومت و ایستادگی ملت ایران به خاطر چند دستگاه سانتریفیوژ و انرژی برق بوده است، خاطرنشان کرد: دعوای ما با کشورهای غربی بر سر مسئله مهمتری به نام استقلال و عزت ملی بوده زیرا غنی سازی جزو اصول انقلاب اسلامی نیست اما حفظ استقلال و عزت ملی و اینکه زیر سلطه دیگران و حرف زور آنها نرویم جزو اصول اساسی انقلاب اسلامی است، در 10 سال گذشته برای حفظ استقلال و عزت خود هزینه‌های زیادی را متحمل شدیم زیرا آنها به دنبال این بودند که اراده خود را بر ما تحمیل کنند و در واقع این مسئله بیانگر جنگ اراده‌ها بود.
عراقچی عنوان کرد: کشورهای غربی و آمریکا غنی‌سازی صفر را در دستور کار خود قرار داده بودند و ما عنوان می‌کردیم این حق ما است و باید غنی سازی داشته باشیم.
*تعیین تکلیف موضوع غنی سازی در توافق ژنو
معاون وزیر امور خارجه با بیان اینکه اگر می‌خواهیم ببینیم که در توافق ژنو موفقیت متعلق به چه کسی است باید به موضوع غنی سازی اشاره کنیم، خاطرنشان کرد: اگر با نگاه کلان به توافق ژنو نظر کنیم شاهد هستیم که این توافق دارای دو قسمت است در گام اول می‌گوید غنی سازی اصلی ایران که در واقع همان غنی سازی 3.5 درصد است پابرجا باقی می‌ماند البته ما در مقطعی برای رآکتور تحقیقات تهران به غنی سازی 20 درصد نیز دست پیدا کردیم و آن را خودمان تأمین کردیم و تا 10 سال اینده نیز سوخت آن تأمین شده است.
عراقچی اظهار کرد: در گام نهایی نیز عنوان شده که شامل یک برنامه غنی سازی خواهد بود، برسر این مسئله با گروه مذاکره کننده غربی ساعت‌ها بحث کردیم و گفتیم اگر می‌خواهید گام اول را بردارید باید از همین ابتدا تکلیف گام نهایی را مشخص کنید، در گام اول اشاره می‌شود که غنی سازی ادامه پیدا می‌کند و گام نهایی نیز شامل یک برنامه غنی سازی است.
*در جنگ اراده‌ها اراده ملت ایران غالب شد
معاون وزیر امور خارجه با بیان اینکه در این نبرد در نهایت اراده ملت ایران غالب شده است اظهار کرد: وقتی از آقای اوباما در یک مرکز صهیونیستی سئوال می‌شود که چرا غنی سازی را به ایران داده برای اینکه اقدام خود را توجیه کند پاسخ می‌دهد اگر زورمان می‌رسید از صنعت هسته‌ای ایران حتی یک پیچ و مهره را نیز باقی نمی‌گذاشتیم، آیا این سند افتخار مردم ایران نیست.
عراقچی اظهار کرد: آقای اوباما بعد از این سخنرانی اعلام می‌کند برای نخستین بار موفق شده‌ایم برنامه غنی سازی ایران را متوقف کنیم اما باید گفت هیچ چیزی متوقف نشده و برنامه غنی سازی ایران ادامه دارد.
معاون وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: همچنین آقای اوباما در جای دیگری عنوان کرده که در اثر توافق ژنو اسرائیل امنیت بیشتری پیدا کرده است زیرا ما ساخت بمب اتمی ایران را متوقف کرده‌ایم اما باید سئوال کرد مگر مخالفت ما رژیم صهیونیستی از طریق بمب اتم بوده است.
*جنگ رسانه‌ای آمریکا بعد از توافق ژنو
عراقچی اظهار کرد: چند روز قبل خانم شرمن در جواب صهیونیست‌ها که از وی پرسیده بودند چرا برنامه غنی سازی ایران را متوقف نکردید گفت: من هم آرزو می‌کنم ایران برنامه غنی سازی نداشته باشد اما ما به همه آرزوهایمان نمی رسی. این خود نشان دهنده این است که ایران در گام آخر غنی سازی دارد و چند روز قبل نیز لابی صهیونیست نامه‌ای نوشته بود که باید برنامه غنی سازی ایران متوقف شود زیرا آنها خود می‌دانند که ایران به چه دستاوردی رسیده است.
وی گفت: بعد از توافق ژنو شاهد بودیم که آمریکایی‌ها شروع به تبلیغات برای جبران ضعف خود کردند، البته این طبیعی است که بعد از هر مذاکره سیاسی جنگ روانی و رجزخوانی به راه بیفتد و توپخانه رسانه‌ای آنها بعد از این ماجرا بسیار فعال شدو آقای کری بلافاصله مصاحبه کرد، برای اینکه ضعف خود را بپوشاند و گفت ما حق غنی سازی ایران را به رسمیت نشناخته‌ایم در صورتی که این خود یک مغلطه بود زیرا دعوای ما با طرف غربی برسر حق غنی سازی نبوده زیرا این حق را قوانین بین‌المللی به ما اعطا کرده است و می‌گوید همه کشورها حق برخورداری از انرژی صلح آمیز هسته‌ای را دارند، البته شامل حق غنی سازی هم می‌شود و برخی از این هم فراتر رفته‌اند و عنوان می‌کنند که این مسئله حق ذاتی کشورها است.
معاون وزیر امور خارجه افزود ما هیچگاه از کسی نخواسته‌ایم که بیاید این حق ما را به رسمیت بشناسد بلکه ما به دنبال اجرای این حق بوده‌ایم و از آنها خواسته‌ایم که مانع آن نشوند و در توافق ژنو همین اتفاق افتاده و اصلا این توهین است که منتظر شویم آنها حق ما را به رسمیت بشناسند و در توافق ژنو نیز امده که غنی سازی ادامه می‌یابد و مقداری از تحریم‌ها نیز برداشته می‌شود و آنها با این مسئله مخالفت نکرده‌اند.
*دو اتفاق مهم گام نخست مذاکرات ژنو
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای افزود: کشورهای غربی و آمریکا بعد از این توافق ترفندهایی ایجاد کردند که اگر این غبار رسانه‌ای را کنار بزنیم قضیه کاملا مشخص می‌شود و شاهد هستیم که باید در گام نهایی همه تحریم ها را بردارند.
وی خاطرنشان کرد: در گام نخست توافق ژنو که یک برنامه موقت شش ماهه است دو اتفاق مهم می‌افتد، در وهله اول هر دو طرف قبول می‌کنند از نقطه‌ای که در آن قرار دارند جلوتر نروند به این معنا که ما قبول می‌کنیم برنامه خود را گسترش کمی ندهیم یعنی تعداد سانترفیوژها و مراکز غنی سازی اضافه نمی‌شود اما فعالیت‌های سابق به قوت خود باقی می‌ماند از سوی دیگر انها نیز تحریم ها را اضافه نمی‌کنند.
عراقچی گفت: نکته دوم گام نخست توافق این است که هر دو طرف مقداری به عقب باز می‌گردند، ما برنامه غنی سازی 20 درصد را به مدت شش ماه تعلیق می‌کنیم مواد 20 درصد را یا تبدیل به سوخت کرده و یا به ماده اولیه خود اضافه می‌کنیم.
معاون وزیر امور خارجه بیان کرد: تاکنون 450 کیلو مواد غنی سازی شده 20 درصد تولید کرده ایم که 250 کیلو را خودمان تبدیل به سوخت کرده‌ایم، بخشی از آن به رآکتور تهران تزریق شده و از 200 کیلوی باقی مانده 100 کیلو تبدیل به سوخت شده و صد کیلوی دیگر نیز رقیق شده و تبدیل به 3.5 درصد می‌شود و در واقع به ماده اولیه ما اضافه می‌شود، این همان چیزی است که تحت عنوان عقب‌گرد ما مطرح می‌شود.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای با اشاره به عقب‌گرد طرف غربی خاطرنشان کرد: آنها نیز در مقابل حدود 10 تحریم را متوقف می‌کنند همچنین یک کانال بانکی ایجاد می‌شود تا از طریق آن خرید مواد غذایی دارویی و تجهیزات پزشکی از سوی ایران انجام شود، سالانه 18 میلیارد دلار واردات مواد غذایی به کشور انجام می‌شود که در این شش ماه تبدیل به 9 میلیارد دلار می‌شود همچنین تحریم‌های پتروشیمی خودرو و طلا و یک سری تحریم‌های دیگر برداشته می‌شود، از سوی دیگر 4.2 میلیارد دلار از درامدهای نفتی ایران آزاد می‌شود.
*رمزگشایی بازی برد-برد از زبان معاون وزیر امور خارجه
عراقچی با اشاره به این سئوال که در توافق نهایی قرار است چه اتفاقی رخ دهد و اصطلاح برد - برد به چه چیز اشاره می‌کند، خاطرنشان کرد: باید سئوال کرد که ما در چه حالتی در ماجرای هسته‌ای پیروز می‌شویم و پاسخ آن این است که در صورتی به پیروزی می‌رسیم که فعالیت صلح آمیز ما ادامه پیدا کند، غنی سازی تعطیل نشود، تحریم‌ها نیز برداشته شود در این صورت ما به پیروزی در مذاکرات می رسیم.
معاون وزیر امور خارجه گفت: نگرانی اصلی طرف مذاکره کننده این است که ایران به سمت بمب اتم برود، ما به آنها اعلام کرده‌ایم که آیا اگر این دغدغه را برطرف کنیم مشکل آنها حل می‌شود و آنها نیز گفته‌اند در صورت حل این دغدغه مشکلی ندارند.
وی تصریح کرد: برد طرف غربی این است که مطمئن شوند ایران به دنبال بمب اتم نیست، در واقع ما به طرف غربی امتیازی را می دهیم که آن را برای خود حرام می دانیم، در این قالب در یک دوره زمانی مشخص یک سری نظارت‌ها و محدودیت‌هایی را برای خود قائل می‌شویم که البته برای ابد نیست و تنها در یک دوره زمانی مشخص اجرا می‌شود.
عراقچی در ادامه این نشست اظهار کرد: اینکه برخی عنوان می‌کنند توافق ژنو دارای ابهام است باید بیان کرد که هر سندی قابلیت تفسیر دارد و حتی سند قانون اساسی نیز زمانی که تصویب می شود پس از آن مرجعی تعیین می‌شود تا آن را تفسیر کند و در مورد توافق ژنو نیز همین مسئله وجود دارد اما اینکه عنوان می‌شود چرا طرف مقابل برخی بندها را به نفع خود تفسیر می‌کند دلیل آن نیز این است که طرف مقابل، طرف مقابل و دشمن است.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای افزود: حدود 5 الی 6 هفته اجرای توافق ژنو به خاطر همین اختلاف نظرها در نوع تفسیر به درازا کشید و باید عنوان کرد که این مسئله در مورد هر سند بین‌المللی در هنگام اجرا وجود دارد.
وی بیان کرد: باید یادمان باشد که طرف مقابل، طرف مقابل است هم تبلیغات را به نفع خود هدایت می‌کند.
*دشمنی و اختلاف نظر ما با آمریکا برسر جای خود باقی است
معاون وزیر امور خارجه اظهار کرد: ما در این توافق نه با آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها دوست شدیم و نه شریک شدیم، دشمنی ما با آنها و اختلاف نظرمان برسر مسائلی مانند سوریه، فلسطین، حقوق بشر و زورگویی طرف مقابل همچنان برسر جای خود باقی است و ما صرفا در حال مدیریت کردن توافق هسته‌ای و موضوع هسته‌ای هستیم.
عراقچی در پاسخ به سئوال یکی از طلاب مبنی براینکه چرا طرف غربی همچنان عنوان می‌کند که قطعنامه‌ها را مدنظر قرار می‌دهد عنوان کرد: در متن توافق ژنو آمده است که در آینده همچنان به قطعنامه‌های شورای امنیت می‌پردازیم و این واژه‌ای بسیار گنگ و مبهمی بوده که بر علیه خود آنها است، در حالی که در مورد غنی سازی عنوان می‌شود که توافق شامل غنی سازی نیز می‌شود اما در مورد قطعنامه صرفا بیان شده که به آن می‌پردازیم.
*20 میلیارد دلار در شش ماه آینده در اختیار دولت قرار می‌گیرد
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای در پاسخ به سئوال یکی از حضار مبنی براینکه آیا این همه امتیاز دادن برای رفع تحریم‌ها منصفانه است، بیان کرد: حدود 20 میلیارد دلار در شش ماه آیند در اختیار دولت قرار می‌گیرد و نباید از چنین عناوینی در مورد توافق استفاده کنیم و باید مطرح شود که دقیقا کدام امتیاز دادن‌ها را مد نظر دارید؟
*نمایندگان مجلس را هیچگاه نامحرم ندانسته‌ایم
وی در پاسخ به سئوال دیگری با این مضمون که چرا مذاکره کنندگان در ارتباط با مذاکرات چیزی به مردم نمی‌گویند اظهار کرد: در زمان خودش جزئیات را به نمایندگان مجلس نیز گفته‌ایم و در طول مذاکرات نمایندگان از مفاد این مذاکره مطلع بوده‌اند.
معاون وزیر امور خارجه افزود: در فاصله بین دو مذاکره برخی از توافقات به هم خورد و دقیقا در همین زمان نتانیاهو تلاش زیادی کرد تا از این فضا استفاده کند و جلوی ادامه توافق را بگیرد، حتی خودش شخصا به روسیه رفت و با بسیاری از مقامات اروپایی دیگر نیز به صورت تلفنی مذاکره کرد، بنابراین طبیعی است که گاهی اوقات برای اینکه برخی در فضای بین‌الملل فضای مذاکرات را تخریب نکنند جزئیات مذاکره محرمانه باقی بماند و در واقع هر مذاکره واقعی باید به صورت محرمانه و در یک محیط آرام انجام شود.
عراقچی اظهار کرد: ما هیچگاه نمایندگان مجلس را نامحرم ندانسته‌ایم، هم بنده و هم آقای ظریف در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی و صحن علنی مجلس ارائه گزارش کرده‌ایم. اما در مقطعی از زمان محتوای این مذاکرات سر از روزنامه‌ها درآورد و اختلاف نظری میان وزارت خارجه و مجلس شکل گرفت زیرا برخی اصرار داشتند در مورد محتوای مذاکرات مصاحبه انجام دهند.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای با بیان اینکه رئیس مجلس شورای اسلامی به عنوان یکی از اعضای شورای عالی امنیت ملی همواره در جریان مذاکرات بوده است خاطرنشان کرد: مدیریت پرونده هسته‌ای بر عهده شورای عالی امنیت ملی کشور بوده و ما صرفا مذاکره کننده هستیم، نمایندگان همواره می‌توانستند در مورد مذاکرات به رئیس مجلس مراجعه کنند، اما گاهی اوقات متأسفانه شاهد بودیم که با موضوع هسته‌ای تعدادی اندک شمار به صورت یک موضوع ملی برخورد نکردند و به دلیل اختلاف نظرهایی که با دولت داشتند گمان می‌کردند که این پرونده موضوعی مربوط به دولت است اما باید عنوان کرد که دستاوردهای مذاکرات هسته‌ای به هیچ وجه متعلق به دولت نیست بلکه متعلق به تمام ملت است، در واقع برای تثبیت این دستاوردها در گام نهایی نیاز به یک اجماع ملی داریم.
وی با اشاره به این جمله وزیر امور خارجه مبنی براینکه حتی اگر استیضاحم کنند مذاکرات را افشا نمی‌کنم، خاطرنشان کرد: آقای ظریف هیچ وقت عنوان نکرد که حتی اگر بمیرم متن مذاکرات را افشا نمی کنم بلکه ایشان گفتند اگر استیضاحم کنید هم متن مذاکرات را افشا نمی‌کنم و البته این جمله وی را باید در بستر خواص خود درنظر گرفت. در برهه‌ای از زمان ما اصرار داشتیم که مذاکرات محرمانه باقی بماند اما برخی نمایندگان مجلس چنین عقیده‌ای نداشتند و مشکلاتی برای تیم مذاکره کننده ایجاد شده بود و آقای ظریف گفتند اگر ریز این مذاکرات محرمانه باقی بماند آن را به نمایندگان می‌گوییم اما نمایندگان قبول نکردند و اقای ظریف در پاسخ گفت حتی اگر استیضاحم کنید مذاکرات را افشا نمی‌کنم و دلیل این مسئله نیز چیزی جز حفظ منافع ملی نبود.
*قسط دوم ایران امروز پرداخت می‌شود
معاون وزیر امور خارجه در پاسخ به سئوال یکی از حضار در ارتباط با اینکه آیا این گفته رئیس بانک مرکزی مبنی براینکه قسط اول توافق ژنو هنوز به دست ایران نرسیده است نقض توافق نیست؟ خاطرنشان کرد: قسط اول در ماه فوریه میلادی پرداخت شد و پول آن در حساب بانک مرکزی در یکی از بانک‌های سوئیس است و دولت می‌تواند آن را بنا به صلاحدید خود در زمینه رفع مایحتاج عمومی مردم استفاده کند، در مورد قسط دوم مشکلاتی مربوط به نامه نگاری آن در کشور ژاپن ایجاد شده بود که در حال حل شدن است و احتمالا امروز واریز می‌شود و قسط سوم نیز به زودی پرداخت می‌شود و خوشبختانه در این زمینه تاکنون مشکل خاصی نداشته‌ایم.
*با نظارت اصولی هیچ مشکلی نداریم
عراقچی در پاسخ به این سئوال که ایران نظارت‌ها را چرا قبول کرده‌است خاطرنشان کرد: باید عنوان کنیم که ما با نظارت اصولی مشکلی نداریم زیرا چیزی برای مخفی کردن نداریم و آژانس از تمام زوایای هسته‌ای ما اطلاع دارد.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای بیان کرد: اینکه بخواهند از نظارت سوءاستفاده کنند و دانش مندان هسته‌ای ما را شناسایی کنند و یا اینکه به اسم بازرسی بخواهند جاسوسی کنند با این مسئله مشکل داریم اما با بازرسی اصولی و مدیریت شده هیچ مشکلی نداریم.
وی در پاسخ به محرمانه بودن یا نبودن توافق ژنو خاطرنشان کرد: توافق ژنو دارای یک متن 4 صفحه‌ای است که همه آن را دیده‌اند، این توافقنامه دارای یک آیین نامه اجرایی نیز است که در 9 صفحه تنظیم شده و اصلا هم محرمانه نیست بلکه یک متن غیررسمی است که در آن مواردی مانند زمان بازگشت پول ایران و کانال‌های آن مشخص شده است.
*در مورد چیزی غیر از مسئله هسته‌ای مذاکره نکرده‌ایم
معاون وزیر امور خارجه با بیان اینکه تیم مذاکره کننده ایرانی صرفا در مورد مسئله هسته‌ای به مذاکره پرداخته است، خاطرنشان کرد: ما فقط در مورد مسئله هسته‌ای مذاکره کرده‌ایم و باید عنوان کرد که بیش از 90 درصد تحریم‌ها مربوط به مسئله هسته‌ای است و بقیه تحریم ها اهمیت چندانی ندارد و انشاءالله در توافق نهایی تحریم‌های هسته‌ای باید برداشته شود.
عراقچی در پاسخ به این پرسش که آیا وضع تحریم‌های جدید نقض توافق نبوده است عنوان کرد: طرف غربی تحریم مجددی را وضع نکرده و قرار هم نیست که این اتفاق بیافتد اما تحریم‌های گذشته کماکان اجرا می‌شود همچنان که غنی سازی ما نیز ادامه پیدا می‌کند. فقط یک تعداد از شرکت‌ها به دلیل نقض تحریم‌ها در لیست سیاه طرف غربی قرار گرفته اند و این وضع تحریم جدید نیست.
*مذاکره‌ای برای روابط دو جانبه با آمریکا نداریم
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای با تأکید مجدد براینکه این مذاکرات فقط مربوط به مسئله هسته‌ای است عنوان کرد: دشمن سرجای خود قرار دارد و ما نیز به تعبیر رهبر معظم انقلاب از مذاکره ضرر نمی‌کنیم، گفتمان و سیاست امام خمینی(ره) همچنان سرجای خود باقی است و به همین ترتیب نیز عمل می‌شود، مذاکره‌ای برای روابط دوجانبه با آمریکا نداشته‌ایم، هیچ رآکتوری متوقف نشده، رآکتور تهران همچنان به کارش ادامه می‌دهد و راکتور اراک نیز که قبلا در حال ساخت بود برای دوره‌ای شش ماهه تعلیق می‌شود و تجهیزات جدیدی روی آن نصب نمی‌شود.
