به گزارش ایران اکونومیست، شفقنا نوشت: «حسین علایی، بنیانگذار و اولین فرمانده نیروی دریایی سپاه درباره جنگ اوکراین می‌گوید: منافع ملی ایران نیز ایجاب می کند که دولت جمهوری اسلامی ایران در جنگ اوکراین بی طرف باشد و از فرصت پدید آمده برای حل مسائل کشور با اروپا و آمریکا و به نفع مردم استفاده کند. اگر ایران بتواند برای صادرات گاز و نفت به اروپا به تفاهمی خوب دست یابد، صلح در منطقه نیز پایدارتر می شود. مسئله اصلی ایران در حال حاضر، رفع همه تحریم ها و تلاش برای ورود به بازار جهانی و از بین بردن تنش های آمریکا و اروپا با جمهوری اسلامی است تا مردم کشور راضی باشند. بنابراین بهترین سیاست برای جمهوری اسلامی ایران، همچنان حفظ بی طرفی در جنگ اوکراین و تلاش برای پایان دادن به آن و برنامه‌ریزی برای رفع اختلافات با آمریکا و اروپا و به جریان انداختن صادرات انرژی به کشورهای مختلف جهان به ویژه به کشورهای غربی است.
این گفتگو را در ادامه می‌خوانید:
با توجه به ادامه جنگ در اوکراین، نظر به تهدیدات هسته ای پوتین و ادامه حملات به این کشور فکر می کنید عاقبت چه خواهد شد و این جنگ تا کجا ادامه پیدا خواهد کرد؟
به نظر می رسد که جنگ روسیه علیه اوکراین به این زودی ها تمام نخواهد شد، زیرا شرایط دو طرف برای پایان یافتن جنگ بسیار از هم فاصله دارد. روسیه می خواهد زمانی جنگ پایان یابد که شرایط زیر برای پوتین محقق شود:
۱- اعلام رسمی اوکراین مبنی بر پذیرش الحاق استان های اشغال شده اوهانسک و دونباس و نیز جزیره کریمه به روسیه و نداشتن هیچگونه ادعای ارضی توسط اوکراین درباره آنها و نیز درباره اراضی اشغالی شرق اوکراین
۲- تضمین دادن دولت اوکراین به روسیه مبنی بر عدم پیوستن آن کشور به پیمان ناتو برای همیشه
۳- بی طرف ماندن اوکراین در ارتباط با اختلافات آمریکا، اروپا، غرب و روسیه
۴- دولت اوکراین به نقض حقوق روس تبارها خاتمه دهد.
۵- حفظ حضور ناوگان دریایی روسیه در سواستویل و دریای سیاه
۶- روی کار آمدن یک دولت طرفدار روسیه در اوکراین جهت تضمین خواسته های فوق
بر همین اساس است که روسیه اعلام کرده است که در صورت لزوم از سلاح های هسته ای برای حفظ سرزمین های اشغالی اوکراین استفاده خواهد کرد. اما در مقابل اوکراین نیز به دنبال آن است که جنگ در زمانی پایان یابد که:
۱- ارتش روسیه به تجاوزات خود علیه سرزمین اوکراین پایان دهد و تمامی اراضی اشغالی اوکراین را تخلیه کند.
۲- روسیه تمامیت ارضی اوکراین را به رسمیت بشناسد.
۳- روسیه در امور داخلی اوکراین دخالت نکند و به حاکمیت ملی آن کشور احترام بگذارد.
بنابراین مشخص می شود که فاصله خواسته های طرفین جنگ آنقدر زیاد است که رسیدن به صلح کار دشواری است. از سوی دیگر باید توجه داشت که آمریکا و ناتو در حال حاضر روسیه را در باتلاق جنگ اوکراین گیر آورده اند و از این فرصت برای تضعیف کامل روسیه استفاده خواهند کرد تا در آینده نگران تهدیدات روسیه در شرق اروپا نباشند. با همین نگرش است که سیل کمک های نظامی و اقتصادی به اوکراین انجام می شود تا روسیه به این سادگی ها نتواند اعلام پیروزی کند.
احتمال تحقق تهدیدات هسته ای پوتین چقدر است؟
تجربه نشان داده است که قدرت های دارای سلاح هسته ای از آن جنگ افزارها در شرایط خاصی استفاده کرده اند. مردم جهان بمباران هسته ای شهرهای ژاپن توسط آمریکا را هیچگاه از یاد نمی برند. بنابراین روسیه هم که ظرف چند سال اخیر توان هسته ای خود را افزایش داده و سلاح های هسته ای خود را نوسازی کرده است، ممکن است از سلاح های هسته ای تاکتیکی برای تحقق بعضی از اهداف خاص خود در جنگ استفاده کند. اما این مسئله تا حد زیادی بستگی به ارزیابی روسیه از واکنش احتمالی آمریکا و ناتو در قبال بهره گیری از جنگ افزارهای هسته ای در نزدیکی اروپا دارد. اگر جنگ فرسایشی و طولانی شود و روسیه نتواند به پیروزی قاطع امیدوار گردد و فشارهای تحریم و تنگناهای اقتصادی نیز وضعیت حکمرانی پوتین را وخیم کند، ممکن است که رئیس جمهور روسیه چنین تصمیم خطرناکی را بگیرد.
ضمیمه‌کردن بخش هایی از اوکراین به خاک روسیه چه تبعاتی در آینده خواهد داشت و آیا این مناطق از سوی اوکراین پس گرفته خواهد شد؟
به نظر می رسد که هدف اصلی و محوری روسیه حفظ اشغال شرق اوکراین و ضمیمه کردن اراضی و استان های نوار شرقی اوکراین به خاک روسیه است تا به زعم خود تهدید ناتو را از خاک روسیه دور کند. در حال حاضر روسیه تمام توان نیروی زمینی خود را برای حفظ اشغال این سرزمین ها به کار گرفته است و در پی انجام تدابیری است که امکان بازپس‌گیری آنها توسط اوکراین را تقریباً غیرممکن کند. طبیعی است که اولویت اوکراین باید عقب راندن ارتش متجاوز روسیه از خاک خود و بازپس‌گیری اراضی اشغالی آن کشور باشد. اما باید توجه کرد که ارتش اوکراین در برابر استعداد ارتش روسیه، قوای کوچکی است که بعید است بتواند به‌راحتی دست به طرح ریزی و انجام عملیات هایی بزند که منجر به آزادسازی سرزمین های از دست رفته شود. تمام امید اوکراین به کمک های خارجی بویژه حمایت های تسلیحاتی آمریکا و اروپاست. کشورهای غربی هم به گونه ای دست به تجهیز ارتش اوکراین می زنند که جنگ همچنان ادامه یابد و اوکراین هر روز وابسته تر به کمک های غرب شود. بنابراین نوع سلاح ها و تجهیزاتی که اروپایی ها و آمریکا در اختیار اوکراین قرار می دهند بسیار اهمیت دارد. بر همین اساس به نظر می رسد که دولت های غربی به دنبال یکسره کردن مسئله جنگ نیستند، بلکه علاقمند به تداوم یک جنگ فرسایشی هستند تا بتوانند حساب روسیه را در جریان جنگ اوکراین برسند. بنابراین نباید انتظار داشت که تحول مهمی در صحنه میدانی جنگ رخ دهد و اوکراین بتواند به این زودی ها سرزمین های اشغالی خود را از چنگال ارتش مغرور روسیه آزاد کند.
مواضع اروپا و آمریکا در ادامه جنگ اوکراین را چگونه می بینید؟ آیا احتمال گسترده‌تر شدن جنگ در ابعاد بزرگ تری وجود دارد؟
کشور اوکراین برای اروپا و آمریکا اهمیت ژئوپلتیکی زیادی دارد. آنها از سویی اوکراین را مانع اصلی نفوذ روسیه به سوی غرب محسوب می کنند و از طرفی اوکراین را سر پل اصلی برای کنترل و مهار روسیه و جلوگیری از بلندپروازی های پوتین می دانند. بنابراین اروپا و آمریکا به صورت یکپارچه و منسجم از دولت اوکراین در برابر روسیه حمایت می کنند و خود را متعهد به تقویت نظامی همه جانبه اوکراین می دانند. برنامه آمریکا و اروپا آن است تا در درازمدت اوکراین را به عضویت ناتو درآورند و حوزه عمل ناتو را به مرزهای روسیه بکشانند. باید توجه داشت که مهم ترین مأموریت پیمان ناتو از ابتدای تشکیل تا کنون، مقابله با تهدیدات شوروی سابق و روسیه امروز بوده است بنابراین نپرداختن به مسئله تهدید روسیه باعث فروپاشی پیمان ناتو در آینده می شود.
از طرفی آمریکا به دنبال کنترل و مدیریت اروپاست و بهترین راه برای رهبری آمریکا، به کنترل درآوردن بازار انرژی اروپاست که با حمله روسیه به اوکراین، چنین فرصتی برای ایالات متحده فراهم شده است. بنابراین آمریکا با تداوم جنگ اوکراین هم به تضعیف مستمر روسیه می پردازد و هم بر سیاست اقتصادی و امنیتی اروپا اثر می گذارد و قاره سبز را در راستای اهداف خود بکار می گیرد. بر همین اساس است که تداوم جنگ و فرسایشی شدن آن به نفع آمریکا و البته به ضرر اروپا و اوکراین است.
غربی‌ها ادعا می کنند ایران تسلیحات نظامی به روسیه فروخته است که در جنگ اوکراین به کار برده می شود. هدف از این ادعاها چیست و آیا تبعاتی برای کشور در آینده وجود خواهد داشت؟
این دیدگاه وجود دارد که روسیه از ابتدای حمله به اوکراین به دنبال کشاندن پای ایران به آن جنگ بود، تا هم تنها نماند و هم فشارهای تحریم بر ایران افزوده شود و هم خیالش از حل شدن مسئله هسته ای ایران راحت شود و هم سیاست خارجی ایران را به گروگان بگیرد و هم بتواند رفتار مستقل ایران را به نوعی مهار کند. شاید به همین دلیل باشد که روسیه موضوع خرید پهپاد از ایران را رسانه ای کرد و به طور مرتب بر آن دمید و برای آن تبلیغ کرد. این در حالی است که موضع رسمی وزارت امور خارجه ایران عدم پشتیبانی تسلیحاتی از طرفین جنگ و حفظ موضع بیطرفی و تلاش برای خاتمه یافتن جنگ است. در هر صورت جنگ اوکراین فقط از نظر انسانی برای جمهوری اسلامی ایران مهم است ولی موضوع مربوط به ایران نیست. ایران که خود تجربه تجاوز ارتش صدام را به خاک میهن عزیز داشته است، قاعدتاً با هر نوع جنگی مخالف است و متجاوز را محکوم می کند و به دنبال فروکش کردن جنگ بین کشورهاست. منافع ملی ایران نیز ایجاب می کند که دولت جمهوری اسلامی ایران در جنگ اوکراین بی طرف باشد و از فرصت پدید آمده برای حل مسائل کشور با اروپا و آمریکا و به نفع مردم استفاده کند. اگر ایران بتواند برای صادرات گاز و نفت به اروپا به تفاهمی خوب دست یابد، صلح در منطقه نیز پایدارتر می شود.
مسئله اصلی ایران در حال حاضر، رفع همه تحریم ها و تلاش برای ورود به بازار جهانی و از بین بردن تنش های آمریکا و اروپا با جمهوری اسلامی است تا مردم کشور راضی باشند. بنابراین بهترین سیاست برای جمهوری اسلامی ایران، همچنان حفظ بی طرفی در جنگ اوکراین و تلاش برای پایان دادن به آن و برنامه ریزی برای رفع اختلافات با آمریکا و اروپا و به جریان انداختن صادرات انرژی به کشورهای مختلف جهان به‌ویژه به کشورهای غربی است.
