به گزارش گروه علم و آموزش ایران اکونومیست، افزایش سن امید به زندگی در بسیاری کشورهای جهان، تعداد سالمندان را افزایش داده است و بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت تا سال ۲۰۳۰، از هر ۶ نفر یک نفر در سن بالای ۶۰ سال خواهد بود. سهم جمعیت بالای ۶۰ سال در این زمان از یک میلیارد نفر در سال ۲۰۲۰ به یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر افزایش خواهد یافت و تا سال ۲۰۵۰ جمعیت بالای ۶۰ سال در جهان دو برابر شده و به ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون نفر خواهد رسید. همچنین جمعیت افراد بالای ۸۰ سال بین سال های ۲۰۲۰ تا ۲۰۵۰ سه برابر شده و به ۴۲۶ میلیون نفر می رسد.
در همین حال روند سالمندی جمعیت در ایران، نیز رو به افزایش است و تا دو دهه آینده، پیری جمعیت ایران به صورت کاملا ملموس رخ نشان خواهد داد. طبق آمار، جمعیت ایران در پایان چشم انداز ۲۰ ساله کشور، ۱۰۷ میلیون نفر خواهد بود که از این تعداد، بیش از ۱۵ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر (۱۴/۷ درصد) سالمندان خواهند بود. یعنی جمعیت سالمند کشور از سال ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۵ نزدیک سه برابر خواهد شد.
همین امر توجه به موضوعات پیرامون سالمندی از جمله سلامت جسمی و روحی در این دوران را دوچندان کرده است. تمرین‌های بدنی یکی از راه‌های حفظ سلامت جسمی در همه افراد و به ویژه سالمندان است که ضمن مفید بودن، حساسیت‌های خاصی نیز دارد.
محمدرضا سیدی در پاسخ به پرسش ایران اکونومیست مبنی بر چگونگی و ضرورت فعالیت بدنی دوران سالمندی اظهار داشت: آمارها نشان می‌دهد بیش از سه میلیون نفر سالمند در هر سال به دلیل نبود فعالیت بدنی کافی در جهان، جان خودش را از دست می‌دهند؛ یعنی در کنار بیماری‌های مزمن و مشکلات سالمندی، نبود فعالیت بدنی و تحرک کافی، می‌تواند مضر و خطرناک باشد.
وی ادامه داد: اجرای تمرینات ورزشی مناسب با شرایط سالمندی، نه تنها می‌تواند از بسیاری مشکلات دوران سالمندی پیشگیری کند، بلکه می‌تواند باعث بهبود خلق و خوی سالمند و پیشگیری از آسیب‌های محتمل بر بدن این افراد شود.
وی اظهار داشت: فرآیندهای ترمیمی در بدن سالمندان حتی با ورزش کردن به دلیل افزایش سن، آهسته‌تر انجام خواهد شد و عملکردهای بعضی سیستم‌های بدنی کمتر می‌شود. اما این موضوع، دلیلی بر ورزش نکردن نیست، بلکه باید ورزش، کنترل شده‌تر انجام شود.
فعالیت‌های استقامتی مناسب برای سالمندان
به گفته سیدی ورزش و فعالیت بدنی برای سالمندان باید آهسته‌تر و به صورت منظم‌تری هدایت شود. اجرای فعالیت‌های استقامتی همانند پیاده‌روی، آهسته دویدن، شنا، دوچرخه‌سواری و حتی کوهنوردی می‌تواند منجر به بهبود وضعیت قلبی و تنفسی سالمندان شود. اگر فرد، تمرین قدرتی را با وزنه، کش‌های تمرینی یا حتی با وزن بدن و تمریناتی مثل پیلاتس و یوگا انجام دهد، این تمرینات می‌تواند باعث افزایش قدرت عضلانی او شود.
عضو هیات علمی پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی ادامه داد: پیشگیری از خطر افتادن در سالمندان با افزایش قدرت عضلانی به خصوص در اندام تحتانی ممکن می‌شود. مشکلی که در سالمندان شایع است و شاید آنها را از ورزش کمی بترساند، عدم تعادل است.
وی ادامه داد: به دلیل درگیری سیستم‌های حسی و در واقع عصبی کنترل بدن، گاهی افراد سالمند در حفظ تعادل مشکل دارند؛ به همین دلیل اجرای تمرینات تعادلی از گزینه‌های مناسب فعالیت بدنی در این دوران است که می‌تواند سیستم‌های حسی افراد را به چالش بکشد.
سیدی تاکید کرد: در نهایت تمرینات انعطاف‌پذیری را خواهیم داشت که با توجه به افزایش سن، عضلات افراد به سمت کوتاه‌تر شدن تمایل پیدا می‌کنند و تمرینات انعطاف‌پذیری و کششی می‌توانند مانع کوتاه‌تر شدن عضلات شوند و در نتیجه دامنه حرکت را در مفاصل سالمندان حفظ کنند، به همین دلیل ما همیشه این توصیه را می‌کنیم که قبل از اجرای یک پیاده‌روی در سالمندان حتما حدود پنج دقیقه حرکت‌های کششی انجام شود و دوباره در انتهای فعالیت بدنی جهت سرد کردن، تمرینات کششی اجرا شود.
وی با اشاره به اهمیت ورزش در تقویت سیستم ایمنی بدن گفت: با توجه به همه‌گیری بیماری کرونا در سال‌های اخیر، ترس از بیماری و شیوع بیماری‌های واگیردار بیشتر شده و طبیعتا سالمندان هم، باید مراقب باشند که کمتر دچار بیماری شوند. اما تحقیقات نشان داده اجرای فعالیت بدنی و ورزش، می‌تواند باعث تقویت عملکرد سیستم ایمنی بشود و از این حیث، مخصوصا در این سال‌ها، اهمیت ویژه‌ای دارد.
سیدی خاطرنشان کرد: همچنین، یکی از مشکلات سالمندان کاهش چگالی استخوانی معمولا و به ویژه در بانوان است که به سمت پوکی استخوان می‌روند. بر اساس تحقیقات انجام تمرینات قدرتی، می‌تواند به میزان چشمگیری باعث کاهش تحلیل رفتن استخوان‌ها شود و با اجرای تعادل بهتر، حتی از شکستگی‌ها هم پیشگیری کند. همچنین برای تورم‌های مفصلی و دردهای آرتریتی و غیره ورزش و فعالیت بدنی می‌تواند، بسیار مفید باشد.
عضو هیات علمی پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی نتیجه گرفت: سالمندی یک مرحله اجتناب‌پذیر از فرآیند زندگی انسان است؛ چه بهتر با توجه به فعالیت‌های بدنی و سلامت خود، دوران سالمندی را به نحوی طی کنیم که دور از بیماری باشد و بتوانیم این دوران را بهتر و راحت‌تر طی کنیم.
