به گزارش ایران اکونومیست، در سیزدهمین سلسله نشست تخصصی سلامت سالمندی با موضوع «سبک زندگی سالم در دوران سالمندی» که به همت معاونت فرهنگی و پژوهشی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی در ساختمان شماره دو این دانشگاه برگزار شد، دکتر مریم نیک صولت، استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران و متخصص طب سالمندی با بیان اینکه سالمندی پدیده‌ای زیستی است و امکان توقف آن وجود ندارد، اظهار کرد: در بیست سال آینده، سرعت رشد سالمندی ۲ برابر خواهد شد، بنابراین اکنون باید کاری کنیم تا سالمندی سالمی داشته باشیم، که این امر مستلزم تامین زیرساخت‌های لازم در سیاست گذاران، حوزه بهداشت و درمان، خانواده‌ها و افراد است.
وی با اشاره به اینکه اکنون در نظام آموزش عالی کشور رشته متخصصین طب سنتی حذف شده و پزشکان باید تحت عنوان فلوشیپ در این رشته تحصیل کنند، یادآور شد: متاسفانه این کار موجب شده است تا متخصصان سایر رشته‌ها، تنها از حوزه مربوط به خود به مشکلات سالمندان بپردازند و بیماران را درمان کنند، در حالی مشکلات سالمندی نیازمند نگاه چندجانبه و بین‌رشته‌ای است.
نیک صولت به مفهوم سالمندی سالم پرداخت و تصریح کرد: سالمندی سالم، یعنی داشتن سالمندانی که بیماری مزمن آنها تحت کنترل بوده و از نظر شناخت و مسایل روحی و عملکرد فیزیکی در سلامت باشد. همچنین فرد سالمند بتواند نقش خود را به خوبی در زندگی اجتماعی ایفا کند. هدف از سالمندی سالم، افزودن تعداد سال‌های زندگی نیست، بلکه در سالمندی سالم می‌خواهیم زندگی به سال‌های عمر افزوده شود، بنابراین از همین سنین جوانی و میانسالی باید به فکر تامین هزینه‌های مالی، استقلال فیزیکی خود در سالمندی باشیم.
حفظ استقلال عملکرد فیزیکی؛ مهم‌ترین قسمت زندگی سالمندی
وی، حفظ استقلال عملکرد فیزیکی سالمندان را مهم‌ترین قسمت زندگی سالمندی دانست و گفت: برای اینکه فرد در سالمندی مستقل باشد، باید از جوانی ورزش کند. پژوهش‌ها نشان داده حتی اگر سالمند از ۷۰ سالگی هم شروع به ورزش کند، موثر است.
این متخصص طب سالمندی با بیان اینکه مشکلات شناختی و زوال عقل جزئی از روند طبیعی سالمندی و پیری نیست، تاکید کرد: در سنین پیری سرعت پردازش اطلاعات در مغز کند می‌شود، اما فراموشی امری طبیعی نیست و به محض بروز علائم فراموشی باید در اسرع وقت خدمات درمانی آغاز شود.
نیک صولت با اشاره به اینکه نمی‌توان انتظار داشت سالمند هیچ کدام از عوامل خطر شناختی را نداشته باشد، ادامه داد: نمی‌توان مانع نقش ژنتیک شد. ما فقط به سالمندان توصیه می‌کنیم، غذای خوب بخورند، ورزش کنند، فشار خون و قند خون کنترل شده داشته باشند. از همه مهم‌تر اعضای خانواده با فرد سالمند سازگار باشند. به علائم اولیه بیماری و تغییرات در آنها توجه کنند و هر چه زودتر به مشکلات آنها در مراحل اولیه رسیدگی کنند.
وی با بیان اینکه غربالگری و پیشگیری اولیه و ثانویه از اصول مهم سالمندی سالم است، گفت: متاسفانه در جامعه ما به افرادی که شخص سالمند در منزل دارند، توجهی نمی‌کنند و تفاوتی قائل نمی‌شوند؛ در حالی که شاید لازم باشد، برای رسیدگی بهتر و بیشتر به فرد سالمند، برای اعضای خانواده مرخصی بیشتر و مزایایی در نظر گرفته شود.
این متخصص طب سالمندی با یادآوری اینکه ارائه برخی از خدمات به سالمندان در منزل امکان‌پذیر نیست، افزود: سالمندان فعلی کشور وضعیت نسبت خوبی دارند، اما افراد میانسال فعلی که در سال‌های آتی به سنین سالمندی می‌رسند، چه شرایطی خواهند داشت؟ آیا فرزندان توان نگهداری از سالمندان را دارند؟ چه کسی از آنها مراقبت خواهد کرد، تا دچار انزوا نشوند؟
وی با اشاره به مشکلات پیش‌روی سالمندان، تصریح کرد: لازم است تا مراکزی درست کنیم که دقیقا همان نیازی را که سالمند بیان می‌کند، تامین کنند. متاسفانه خانه‌های سالمندان فعلی صرفا جهت نگهداری و خوابیدن سالمندان است.
بی‌اشتهایی سالمندان و آغاز معضلاتی همچون ضعف عضلانی
نیک صولت با بیان اینکه تغذیه در سالمندان یکی دیگر از اصول مهم سالمندی سالم است، توضیح داد: اکثر افراد سالمند بی اشتها هستند و خوب غذا نمی‌خورند، لذا آنها دچار ضعف عضلانی شده و مزید بر مشکلات سالمندی، احتمال سقوط را در آنها افزایش می‌دهد.
استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران و متخصص طب سالمندی به توصیه‌های تغذیه‌ای در سالمندان پرداخت و گفت: لازم است سالمندان روزانه یک عدد سفیده تخم مرغ بخورند. بین ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی گرم لبنیات مصرف کنند. همچنین ۱۰۰۰ تا ۸۰۰ واحد روزانه ویتامین دی (D) دریافت کنند، که اگر قادر به تامین این ویتامین‌ها و پروتئین‌ها از راه خوردن مواد غذایی نیستند، باید از طریق مکمل‌های دارویی که کمترین اختلال گوارشی را ایجاد می‌کنند، این نیاز بدن را تامین کنند.
وی با اشاره به اینکه باید سالمندان در آرامش روحی و روانی باشند تا بتوانند به راحتی را استرس‌ها و ناخوشی‌ها کنار بیایند، یادآور شد: متاسفانه بسیاری از سالمندان مشکلات خود را بیان نمی‌کنند، بنابراین باید با آنها ارتباط گرفته و سوال پرسیده شود تا حداقل بخشی از مشکلات آنها رفع شده و از گستردگی مشکلات مخصوصا مشکلات روحی، روانی، اضطراب، افسردگی و اختلالات حافظه جلوگیری شود.
فعالیت فیزیکی جمعی، کاهنده اکثر مشکلات سالمندان
نیک صولت در ادامه به اهمیت فعالیت فیزیکی در سالمندان اشاره و تصریح کرد: پژوهش‌ها نشان داده است، کسانی که در جوانی، میانسالی و سالمندی ورزش کرده بودند، در سالمندی استقلال فیزیکی بهتر، احساس شادی و نشاط بیشتر، حافظه قوی‌تر داشتند. بنابراین بهتر است، افراد ورزش کردن را از شدت کم شروع کنند و به تدریج افزایش دهند، به طوری که حداقل روزانه ۳۰ دقیقه و در هفته ۱۵۰ دقیقه فعالیت فیزیکی داشته باشند.
وی با یادآوری اینکه بهتر است سالمندان و حتی سایر افراد دسته جمعی ورزش کنند و در ورزش‌های گروهی شرکت کنند، گفت: ورزش کردن در کنار دوستان نه تنها موجب تقویت عضلانی می‌شود، بلکه از انزوای افراد جلوگیری می‌کند و موجب حفظ نقش اجتماعی سالمندان می‌شود.
نیک صولت در ادامه خاطرنشان کرد: سالمندان مخصوصا کسانی که دارای بیماری‌های قلب و عروق هستند، باید قبل از آغاز ورزش کردن یکبار به پرشک خود مراجعه کرده و ورزش کردن را زیر نظر پزشک متخصص شروع کنند.
این متخص طب سالمندی با تاکید بر اینکه جوانان و میانسالان از همین حالا قبل از ورود به سن سالمندی باید ورزش کردن را آغاز کنند، توضیح داد: از ۳۰ سالگی به بعد توده ی بدنی کاهش می‌یابد و چربی جایگزین می‌شود و از ۷۰ سالگی به بعد علاوه بر کاهش توده بدنی، چربی نیز کم می‌شود.
وی با اشاره به اینکه کسانی در اجتماع فعال بوده اند، در مواجه با مصیبت‌ها و سوگ‌ها زودتر به حالت عادی بازگشته اند، یادآور شد: اکنون نقش حلقه دوستان نیز به همین شکل است، سالمندان هم باید دوست جوان و جدید انتخاب کنند تا حس بهتری داشته باشند.
نیک صولت در ادامه گفت: انجام کارهای داوطلبانه و سپردن کار و مسئولیت اجتماعی به سالمندان کمک شایانی در ایجاد حس ارزشمندی و حال خوب سالمندان ایجاد می‌کند. همچنین انجام کارهای جدید و یادگیری مهارت‌های جدید منجر می‌شود تا مغز سالمندان در برابر مشکلات شناختی سالمتر بماند و اختلالات حافظه در آنها کمتر رخ دهد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: نمی‌توان همه نقش‌های حمایتی از سالمندان را به خانواده‌ها موکول کنیم، باید سیاست گذاری‌ها درست باشد، همچنین مراقبین بهداشت و درمان نیز خدمات مناسب را ارائه دهند.
