به این ترتیب سرمایهگذاران که در هفته‌های گذشته شاهد افت بیش از ۲درصدی نماگر اصلی بودند، موفق شدند دو روز معاملاتی را سبزپوش خاتمه دهند؛ این در حالی است که جدال عرضه‌‌‌‌‌کنندگان و متقاضیان سهام همچنان پابرجاست.
تداوم عرضه‌های سنگین که در هفته‌های قبل منجر به شکل‌‌‌‌‌گیری صفوف فروش در اکثر نمادهای بازار شده بود، وضعیت غیرقابل پیش‌بینی برای سرمایهگذاران به‌وجود آورده، به‌طوری‌که برخی از گمانه‌زنی‌ها از ورود حقوقی‌ها برای بهبود جریان معاملات در این بازار حکایت می‌کند. با این‌حال سرمایهگذاران حقیقی و خرد به دلیل ناپایداری در وضعیت پیش‌روی اقتصادی و غیراقتصادی جسارت ورود تهاجمی به این بازار را ندارند. به اعتقاد کارشناسان بازارسرمایه با وجود ارزندگی قیمت اکثر سهام اما عرضه‌‌‌‌‌کنندگان برنده این دوئل خواهند بود. سقوط شاخصکل بورس به کانال یکمیلیون و ۳۰۰هزار واحد و ازدست‌رفتن میانه این ابرکانال با توجه به ابهاماتی که در برخی سیاستگذاری‌های پولی وجود دارد، نگرانی تحلیلگران بورسی را وارد فاز جدیدی کرده است.
اتفاقی که یک کارشناس بازار سرمایه در مورد آن خوشبین نیست و معتقد است حواشی مرتبط با برخی سیاستگذاری‌های پولی به‌ویژه افزایش نرخ سود بانکی و تداوم قیمت‌گذاری دستوری در کنار چشم‌‌‌‌‌انداز مبهم اقتصاد کلان باعث بی‌اعتمادکردن سرمایهگذاران، تضعیف بازارسهام و درنهایت سقوط بازار خواهد شد. در این میان حتی برآیند خوش‌بینی‌ها به بازگشت شاخص به مدار تعادلی نیز حاکی از یک نکته مهم است. فعالان بورسی در مواجهه با پیشرفت ریسک‌های سیستماتیک که منجر به سخت‌شدن فرآیند فروش و صادرات شرکت‌های فعال در بورس تهران می‌شود؛ متوجه کاهش سودآوری این شرکت‌ها خواهند شد و با سرعت بیشتری راهی درهای خروج می‌شوند. با توجه به اینکه هم‌اکنون بورس با نبود محرک‌های رشد قیمت در بازار جهانی نیز دست‌به‌گریبان است، این مهم با اثرگذاری بر استراتژی سرمایهگذاران می‌تواند بورس را وارد مرحله تازه‌‌‌‌‌ای از نزول و سقوط قیمت‌ها کند.
امید به کاهش نوسان‌های منفی
اهالی بازار سهام پس از افت‌های شدید چهارماهه روز چهارشنبه شاهد افزایش ۹۱/ ۰درصدی نماگر اصلی بازار سهام بودند. در این روز معاملاتی گرچه تالارشیشه‌ای با جذب۴۱میلیارد تومان نقدینگی روبه‌رو شد اما تداوم این روند با اماواگرهای فراوانی مواجه است. برخی از تحلیلگران می‌گویند با توجه به اینکه بورس تهران از اواسط اردیبهشت نتوانسته موج پرشتاب صعودی را ثبت کند، سرمایهگذاران با احتیاط بیشتری نظاره‌گر جریان معاملاتی این بازار هستند.
محمد‌علی محمدی کارشناس بازارسرمایه با بیان اینکه بازار همچنان با ابهامات چندوجهی مواجه است، در مورد وضعیت دادوستدهای این هفته تالار شیشه‌ای گفت: بازار سهام از سه روز معاملاتی هفته گذشته دو روز را سبزپوش به اتمام رساند؛ این در حالی است که در روزهای ماقبل آن روند افولی را در پیش گرفته بود، اما چرا بازارسهام با این حجم از نوسان توانست در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه عملکردی متفاوت را از خود به نمایش بگذارد؟ در پاسخ به این پرسش ذکر این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که با توجه به اصلاح پی‌درپی قیمتی در بازارسهام و خروج پول حقیقی، بازار درصدد جبران این موضوع برآمد. برهمین اساس سبزپوشی شاخص در دو روز مذکور را نمی‌توان دلیل بازگشت بازار عنوان کرد. به گفته این کارشناس، انتشار عملکرد ۶ماهه شرکت‌ها در تغییر روند شاخص موثر است.
او در همین رابطه اظهارکرد: معامله‌گران سهام نیم‌‌‌‌‌نگاهی به تحولات کدال دارند؛ جایی‌که مشخص می‌شود شرکت‌ها چه عملکردی از خود نشان‌دادند. کارنامه ۶ماهه شرکت‌ها به‌وضوح بر این موضوع تاکید می‌کند که شرکت‌های فعال در بورس تا چه میزان می‌توانند انتظارات سهامداران را برآورده سازند. این موضوع احتمال کاهش نوسان شاخص در هفته‌جاری را نیز افزایش می‌دهد. این کارشناس در ادامه با اشاره به نوسان قیمت دلار و اثرگذاری آن بر بازارسهام خاطرنشان کرد: دلار به‌عنوان یکی از محرک‌های اصلی اثرگذار بر رشد نماگرهای بورسی و قیمت سهام (کالامحور) شناخته می‌شود. قرارگرفتن اسکناس آمریکایی در ابرکانال ۳۲هزارتومان بدون‌شک بر عملکرد سهام عنوان‌شده تاثیرگذار است.
در حال‌حاضر صنایع کامودیتی‌‌‌‌‌محور بورس تهران (از جمله گروه فلزات اساسی، محصولات شیمیایی، فرآورده‌های نفتی، کانه‌‌‌‌‌های فلزی و چندرشته‌‌‌‌‌ای صنعتی) حدود ۶۰درصد ارزش کل این بازار را به خود اختصاص داده‌اند. با توجه به اینکه قیمت‌گذاری داخلی این سهام بر اساس قیمت دلار محاسبه می‌شود، نوسان‌های به‌وجود آمده در این بخش با درنظر گرفتن سهم پررنگ این صنایع در محاسبه شاخصکل می‌تواند به‌درستی روند نماگر را مشخص کند. ابهام در روند قیمت دلار آزاد بر ابهامات بازار سهام نیز افزوده است؛ به‌طوری‌که جریان دادوستدهای تالارشیشه‌ای را همچنان با تردید همراه خواهد کرد.
لبه تیغ بی‌اعتمادی‌ها
برخی دیگر از کارشناسان نیز با عنایت به تحولات اخیر داخلی و اثرات آن بر سرمایه‌گذاری‌ها معتقدند وضعیت به‌وجود آمده بی‌اعتمادی گسترده‌تری را درمیان فعالان اقتصادی به‌دنبال خواهد داشت. روند معاملاتی بازار سهام در دو سال‌گذشته بارها به سبب رخدادهای داخلی و خارجی تغییر‌مسیر داده است. خستگی ناشی از قرارگرفتن در این سیکل معیوب و بی‌نتیجه، سهامداران را به لاک‌دفاعی فرو برده؛ این در حالی است که تحلیلگران اعتقاد داشتند حرکت نوسانی شاخص با تعیین‌تکلیف مذاکرات برجامی به حداقل ممکن می‌رسد، اما از آنجا که این مهم نیز با بن‌بست‌های جدیدی مواجه شده حتی احتمال اینکه شاخص کف‌های بیشتری را بشکند و وارد کانال یکمیلیون و ۲۰۰هزار واحد شود نیز وجود دارد.
کاهش پی‌درپی شاخص بورس، سرمایهگذاران را نسبت به متعادل‌شدن این بازار با ابهام مواجه کرده است. آنطور که بررسی تکنیکالی شاخصکل نشان می‌دهد اگر در هفته‌جاری فشار فروش تداوم یابد، ممکن است بازار شاهد ازدست‌رفتن سطح فعلی باشد. پیش‌بینی روند دادوستدهای بورسی با توجه به وضعیت داخلی و خارجی کشور تقریبا غیرممکن است، اما آنچه مسلم است آنکه کم‌‌‌‌‌رمقی معاملات به‌زودی کار دست بورس تهران خواهد داد. گرچه به‌نظر می‌رسد در روزهای آتی حقوقی‌ها برای حمایت از بازار وارد معرکه شوند اما از آنجا که حمایت‌ها مقطعی خواهد بود، این شیوه نمی‌تواند به افزایش تقاضای موثر تبدیل شود. کاهش قیمت‌های جهانی و سلب‌اعتماد سرمایهگذاران به فضای داخلی بازار سهام در هفته‌های قبل حتی بازده شاخصکل بورس (از ابتدای سال) را نیز منفی کرد. زیان به ثبت رسیده در نخستین روزهای پاییز در حالی شکل گرفت که مجددا بازارسهام نشان داد تا چه میزان متاثر از رخدادهای داخلی و خارجی نوسان‌پذیر است.
برآیند اظهارات کارشناسان از بازگشت شاخص به مدار تعادلی در هفته‌های آتی حکایت نمی‌کند. اکثر کارشناسان بورسی در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» اعلام کردند؛ به‌رغم وضعیت بنیادی نسبتا مناسب اکثر سهام اما روند نوسانی و منفی ادامه خواهد یافت. آنطور که بررسی‌ها نشان می‌دهد امکان گشودن گره معاملات سهام با وجود ابهامات فعلی بر سر متغیرهای اثرگذار تا اواخر پاییز وجود نخواهد داشت. به گفته مهدی افنانی، کارشناس بازارسرمایه پر رنگ شدن ابهامات در سیاستگذاری‌های داخلی حول محور سیاست‌های پولی در راستای کنترل تورم همراه با اصرار بر اجرای سیاست‌های انقباضی فدرال‌‌‌‌‌رزرو در آنسور مرزها، راه صعود قیمت‌ها در بازار کالایی را می‌بندد. عاملی که به کاهش بازدهی بورس منجر خواهد شد.
دنیای‌اقتصاد
