بورس اوراق‌بهادار تهران در حالی اولین هفته از فصل پاییز را به پایان رساند که شاخص‌کل آن با کاهش ۶۴/ ۰درصدی مواجه شد. شاخص هم‌وزن نیز همگام با نماگر اصلی بازار سهام افت ۸/ ۰درصدی را به‌ثبت رساند؛ این در حالی است که به‌رغم صعودی‌بودن روند معاملات بازار سهام در روزهای دوشنبه و چهارشنبه زیان دو‌درصدی روز شنبه جبران نشد و به دلیل وجود تعطیلات دو روزه در هفته اخیر، کمبود تقاضا در بازار و معاملات کم‌رمق در آن بیش از پیش خودنمایی کرد، به‌طوری‌که در مجموعا طی سه روز معاملاتی هفته اخیر حدود ۲۳۱میلیارد‌تومان سرمایه از بازار خارج شد و برای بیست و سومین هفته متوالی خروج سرمایه حقیقی از بازار به ثبت رسید.
میانگین مجموع ارزش معاملات خرد سهام نیز طی هفته گذشته با افزایش ۳۷/ ۱۱درصدی در سطح هزار و ۴۳۷میلیارد تومان قرار گرفت. در سمت دیگر اخباری پیرامون دو رویداد توافق ۲۲بندی در حمایت از تولید و شرکت‌ها و صنایع بورسی و نامه رئیس سازمان بورس به محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور به بازار سهام مخابره شد.
فرسایش در بورس تهران
در اولین روز معاملاتی هفته نماگر اصلی تالار شیشه‌ای با کاهش دو‌درصدی در سطح یک‌میلیون و ۳۲۸هزار واحد قرار گرفت و کمترین مقدار خود از ۱۵ اسفند سال۱۴۰۰ را به ثبت رساند.
این رقم در حالی به ثبت رسید که ارزش معاملات خرد سهام (سهام+حق‌تقدم) در این روز رقم هزار و ۶۱۲میلیارد تومان را به خود دید و حدود ۱۷۳میلیارد‌تومان سرمایه حقیقی از بازار سهام خارج شد. اعداد و ارقام یادشده حکایت از معضل دیرینه بازار سهام و وضعیت بازارهای جهانی دارد و نمی‌توان زیان حاصله را ناشی از اعتراضات و ناآرامی‌‌‌‌‌‌‌های رخ‌داده دانست، چراکه بازار سرمایه در ادامه روند فرسایشی و بعضا نوسانی خود حرکت می‌کند و بهبود و اصلاحی در سازوکار آن صورت نگرفته تا بتوان امیدی به ادامه مسیر این بازار داشت. از طرفی دیگر تله رکودی حاکم در بازارهای جهانی در کنار سیاست‌های انقباضی اقتصادهای مهم جهان با هدف کنترل تورم از مهم‌ترین عواملی هستند که بر طبل روند فرسایشی و رکودی بورس اوراق‌بهادار تهران می‌‌‌‌‌‌‌کوبند. عوامل یادشده در کنار نبود نقدینگی کافی در بازار و نبود اخبار مثبت از عواملی نظیر برجام و احتمال به بن‌بست خوردن توافق در کوتاه‌مدت، بسیاری از سرمایهگذاران را نسبت به شرایط حاکم در بازار سهام بی‌‌‌‌‌‌‌تفاوت کرده و آنها را در وضعیتی قرار داده تا برای حفظ امنیت دارایی خود قید ریسک‌کردن را بزنند، از این‌رو سرمایهگذاران این روزها سعی دارند تا به‌دنبال سرمایه‌گذاری در بازاری امن‌‌‌‌‌‌‌تر باشند و برای کسب بازدهی بیشتر به سایر بازارهای مالی موازی کوچ کنند، ضمن اینکه در طرف دیگر مجموع عوامل یادشده در کنار هم شرایطی را رقم زده که بسیاری از فعالان بازار را ملزم کرده تا صرفا تماشاچی باشند و به سبب دوری از پذیرش زیان در گردونه معاملات بازار سهام حضور نداشته باشند.
در ادامه روند معاملات هفته گذشته شاخص‌کل بورس تهران در روز دوشنبه به‌مراتب وضعیت بهتری داشت و با افزایش ۴۷/ ۰درصدی تا سطح یک‌میلیون و ۳۳۴هزار واحد پیشروی کرد. نماگر هم‌وزن بورس نیز همگام با شاخص‌کل با افزایش ۳۹/ ۰درصدی همراه شد و در سطح ۳۳۸هزار واحد قرار گرفت. در این روز حدود ۹۹میلیارد تومان سرمایه حقیقی از بازار خارج شد، ضمن اینکه ارزش معاملات خرد سهام در این روز با افت بیش از ۱۹درصدی در مقایسه با روز قبلی رقم هزار و ۳۰۰هزار واحد را به ثبت رساند.
نهایتا در آخرین روز معاملاتی هفته نیز شاخص‌کل بورس تهران با افزایش ۹۹/ ۰درصدی بر ریل صعودی باقی ماند و تا سطح یک‌میلیون و ۳۴۶هزار واحد پیشروی کرد. نماگر هم‌وزن بازار نیز همگام با شاخص‌کل با رشد ۹۱/ ۰درصدی در سطح ۳۹۲هزار واحد قرار گرفت. تمامی اینها در شرایطی روی می‌دهد که دیگر خبر مثبتی از مذاکرات هسته‌ای مخابره نمی‌شود و بازارهای جهانی هم حال و روز خوبی ندارند. نبود جریان نقدینگی کافی در بازار سهام در کنار خروج ادامهدار سرمایه از بازار روند رکودی و فرسایشی بازار را پایدار کرده است، به‌طوری‌که در معاملات روز چهارشنبه نیز مجموع ارزش معاملات خرد سهام در سطحی پایین‌تر از دو‌هزار‌میلیارد تومان باقی‌ماند و با افزایش ۶/ ۷درصد در مقایسه با روز گذشته رقم هزار و ۴۰۰میلیارد‌تومان را به‌ثبت رساند؛ این در حالی است که نهایتا پس از ۱۹روز متوالی، بازار سهام با جذب نقدینگی همراه شد و بیشترین ورود پول از ابتدای شهریور‌ماه سال‌جاری را به‌ثبت رساند، به‌طوری‌که در روز یادشده حدود ۴۱میلیارد‌تومان نقدینگی توسط سهامداران خرد وارد بازار شد.
امید بی‌‌‌‌‌‌‌حاصل؟
بر اساس برآیند معاملات بورس تهران طی روزهای اخیر می‌توان گفت با پایداری نوسان‌ها در بازار سهام و گرفتاری بازارهای جهانی در تله رکودی، فعالان بازار دیگر چندان رمقی برای تحرک در بازار سهام ندارند؛ این در حالی است که اغلب سهام موجود در بورس تهران در سطوح ارزنده قیمتی قرار دارند و برای سرمایه‌گذاری مناسب هستند اما روند فرسایشی و ادامهدار خروج نقدینگی از بازار مانع از آن می‌شود که سرمایه جدیدی در بازار جذب شود.
در چنین شرایطی فارغ از ابهامات مذکور بازار سهام، تنها نکته مثبت در بورس تهران گزارش عملکرد ماهانه شهریور‌ماه شرکت‌ها است، چراکه به‌نظر می‌رسد عملکرد خوب تعدادی از شرکت‌ها موج جدیدی از امیدواری و خوش‌بینی را روانه بازار کرده و به کمک شاخص‌کل آمده تا زیان دو‌درصدی شاخص‌کل در روز شنبه تا حدی جبران شود، ضمن اینکه روند معاملات بازارهای جهانی و متغیرهای اقتصادی تاثیرگذار در بازار سهام در کنار چشم‌انداز مبهم مذاکرات احیای برجام، سیاستگذاری‌ها و تصمیمات خلق‌الساعه، قیمت‌گذاری دستوری و همچنین روند تورمی پرشتاب از مهم‌ترین عواملی هستند که در مسیریابی نیمه دوم سال۱۴۰۱ تاثیرگذار هستند.
از دید اخبار
در نگاهی دیگر دو رویداد توافق ۲۲بندی در حمایت از تولید و شرکت‌ها و صنایع بورسی و نامه رئیس سازمان بورس به محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور از مهم‌ترین اخباری بودند که طی هفته گذشته به بازار سهام مخابره شدند. بر این اساس، توافق ۲۲بندی در حمایت از تولید و شرکت‌ها و صنایع بورسی از جمله پرداخت ۹۳۳هزار میلیارد‌تومان و ۲۳۴هزار‌میلیارد تومان سرمایه‌درگردش و سرمایه ثابت توسط وزیران اقتصاد و صنعت و رئیس‌کل بانک مرکزی امضا شد، اما در این میان نکته قابل‌توجه این است که تامین‌مالی بنگاه‌ها و اتفاق‌هایی از این دست، اتفاق چندان مثبت و تاثیرگذاری برای بازار سرمایه اتفاق تلقی نمی‌شود. از طرفی دیگر مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق‌بهادار در نامه‌‌‌‌‌‌‌ای رسمی خطاب به محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور به واکاوی شرایط کنونی بازار سرمایه در ایران پرداخته است. در این نامه با بررسی شرایط کنونی بازار سهام ۸چالش عمده و ۶پیشنهاد برای مدیریت نااطمینانیها اعلام‌شده است.
«روند افزایشی نرخ سود بانکی و تاثیر آن بر خروج نقدینگی از بازار»، «کاهش حاشیه سود شرکت‌های ناشی از افزایش نرخ خوراک و حامل‌‌‌‌‌‌‌های انرژی»، «قیمت‌گذاری دستوری محصولات صنایع از قبیل خودرو، شوینده، لاستیک و ...»، «انجام معاملات شرکت پالایش و پخش در بورس انرژی»، «نوسان در نرخ ارز و تاثیر آن در افزایش نااطمینانی‌‌‌‌‌‌‌های صنایع برای توسعه فعالیت»، «واگذاری سهام در شرکت‌های خودروسازی»، «اتخاذ تصمیمات برای شرکت‌های صادرات‌محور بدون درنظرگرفتن منافع کلان اقتصادی» و «قطعی برق در تابستان و گاز در زمستان و آثار منفی آن بر تولیدو بهای تمام شده» از مهم‌ترین چالش‌ها و عوامل ایجادکننده نگرانی‌های بازار سهام در محورهای هشت‌‌‌‌‌‌‌گانه را شامل می‌شود، ضمن اینکه در پایان این نامه ۷صفحه‌‌‌‌‌‌‌ای پیشنهادهایی برای مدیریت نااطمینانیها در بازار سهام نیز در ۶ محور با عنوان «تثبیت نرخ سود بین‌بانکی در کانال از پیش تعیین‌شده»، «حذف نرخ هاب اروپایی از فرمول قیمت‌گذاری نرخ خوراک و سوخت گاز»، «حذف قیمت‌گذاری دستوری»، «شفاف‌شدن روابط مالی فی‌ما‌بین دولت و بنگاه‌های اقتصادی»، «تعیین‌تکلیف واگذاری سهام خودروها» و «واریز مابقی تعهدات صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار» ارائه شده است.
بر این اساس بسیاری از کارشناسان معتقدند اگر چالش‌ها و موارد مطرح‌شده در این نامه به‌درستی در دستور کار قرار بگیرد، فضای سرمایه‌گذاری در بازار سهام می‌تواند در مسیر صحیح‌تری قرار بگیرد، چراکه موارد یادشده در نامه به‌درستی چالش‌ها و نقاط ضعف بازار را بیان کرده است، از این‌رو به‌نظر می‌رسد اگر قصد کمک واقعی به بازار وجود داشته باشد مسیر آن مشخص است و می‌تواند بسترساز حرکت و همراهی بیشتر دولت با بازار شود و به بازگشت اعتماد فعالان بازار کمک چشمگیری کند.
دنیای اقتصاد
