توسعه صنعت نفت به عنوان یکی از مهترین اهداف کلان کشور مطرح است. در این میان آن‌گونه که وزیر نفت نیز تاکید کرده، در ایجاد زیرساخت‌های جدید نفتی و تکمیل زنجیره ارزش در این صنعت، توجه به مناطق کمتر توسعه یافته در اولویت کاری قرار دارد، به گونه‌ای که طرح‌های بالادستی در نزدیکی منابع خوراک ایجاد می‌شوند؛ اما سایر بخش‌های این صنعت در نقاط مختلف کشور ایجاد خواهد شد.
با توجه به این مهم، توسعه صنعت نفت در بخش‌هایی مانند سواحل مکران، چابهار و حتی نواحی مرکزی با هدف تکمیل زنجیره ارزش، آمایش سرزمین و گسترش عدالت در حال انجام است.
در این میان جزیره قشم به عنوان یکی از جزایر مهم کشور که البته محروم نیز به شمار می‌رود، به عنوان یکی از مناطق مهم برای توسعه بخش‌های میانی و پایین‌دستی صنعت نفت مورد توجه بوده و تاکنون نیز تاسیسات نفتی مختلفی در آن ایجاد شده که از آن جمله می‌توان به اولین پالایشگاه نفت خام سنگین کشور اشاره کرد.
جلوگیری از خام‌فروشی و ایجاد ارزش‌افزوده
فاز نخست پالایشگاه نفت سنگین پاسارگاد قشم که کار اجرایی آن از سال ۹۴ آغاز شده بود، در سال گذشته با حضور رئیس‌جمهوری آغاز به کار کرد.
پالایشگاهی که روزانه ۳۵ هزار بشکه از نفت خام سنگین میادین «سروش» و «نوروز» را به عنوان خوراک دریافت کرده و آن را به محصولاتی با ارزش افزوده بیشتر تبدیل و صادر می‌کند.
این در شرایطی است که تا پیش از بهره‌برداری از این پالایشگاه، نفت خام میادین سروش و نوروز به همان شکل صادر می‌شد که مصداق خام‌فروشی بود.
«حامد دشمن فنا یزدی» مدیرعامل شرکت بهین پالایش نفت قشم با اشاره به اینکه عمده محصولات این پالایشگاه حدود یک میلیون تن قیر و ۸۰۰ هزار بشکه محصول ال. اف. اس است که برای نخستین بار در کشور تولید می‌شود، گفت: عمده بازارهای صادراتی محصولات تولیدی در پالایشگاه نفت سنگین قشم، کشورهای هند و چین هستند.
به گفته دشمن فنا، این پالایشگاه نخستین پالایشگاه نفت خام سنگین و اولین واحد پالایشی قشم است و برخلاف تولیدکنندگان دیگر قیر که خوراک وکیوم باتوم را از بورس کالا خریداری می‌کنند، پالایشگاه قشم، قیر را مستقیم از نفت خام تولید می‌کند که کیفیت بهتری دارد و از همین رو توانسته استانداردهای هند و چین را برای صادرات بگیرد.
مدیرعامل شرکت بهین پالایش نفت قشم گفت: محصول ال‌اف‌اس پالایشگاه پارس بهین قشم محصولی پر ارزش است که می‌تواند در پالایشگاه‌هایی که ضریب پیچیدگی بالاتری دارد با مخلوط شدن با خوراک آنها علاوه بر سبک کردن خوراک، سوددهی پالایشگاه‌ها را افزایش می‌دهد و کمک می‌کند محصولات متنوع‌تری تولید کنند.
وی با اشاره به اینکه از مزیت‌های دیگر این پالایشگاه، اسکله اختصاصی است که کنار آن تاسیس شده، افزود: این اسکله مزیت خوبی را ایجاد کرده و مشتریان برای دریافت محصول مجبور به انتظار در بنادر کشور نخواهند بود.
مدیرعامل شرکت بهین پالایش نفت قشم، اشتغال‌زایی مستقیم در این پالایشگاه را ۴۰۰ نفر عنوان کرد و ادامه داد: برای ساخت این پالایشگاه، بیش از ۲۵۰ میلیون یورو سرمایه‌گذاری انجام شده است.
وی تاکید کرد: با توجه به صادرات محصولات تولیدی در پالایشگاه نفت خام سنگین قشم از همین جزیره، برای نخستین بار، تراز واردات و صادرات منطقه آزاد قشم مثبت شده است.
دشمن‌فنا گفت: این پالایشگاه به طریقی طراحی شده است که نفت خام سبک می‌تواند به برش‌های نفتا، نفت سفید و گازوئیل تبدیل شود.
وی با بیان اینکه در ابتدا قرار بود فاز ۲ این پالایشگاه کاملاً شبیه به فاز نخست آن ساخته شود، افزود: در حال حاضر فاز دوم ۳۰ درصد پیشرفت دارد؛ اما به دنبال آن هستیم تا با مذاکراتی که با لایسنسور پالایشگاه داریم، فاز ۲ را در صورت امکان بهینه کنیم تا محصولاتی با ارزش‌افزوده بالاتری تولید شود.
افزایش ظرفیت تولید بنزین با ساخت پالایشگاه میعانات گازی
دشمن فنا با اشاره به اینکه پیش از این قرار بود یک واحد پالایشی میعانات گازی در سیراف توسط شرکت گسترش انرژی پاسارگاد ایجاد شود، گفت: از آنجا که هنوز اقدامی برای ساخت یوتولیتی (تاسیسات جانبی) برای پروژه سیراف انجام نشده، تصمیم گرفتیم تا با توجه به وجود یوتولیتی مورد نیاز در قشم، این پروژه را در این جزیره اجرا کنیم.
وی تاکید کرد: سرمایه‌گذاری بر روی پالایشگاه ۶۰ هزار بشکه‌ای میعانات گازی پاسارگاد قشم با هدف جلوگیری از خام‌فروشی میعانات گازی ایجاد ارزش‌افزوده، اشتغال‌زایی و تضمین تولید حداکثری از میادین گاز پارس جنوبی با محصولات نفتا سبک و سنگین و گاز مایع توسط شرکت جاوید انرژی پرتو در دست اقدام است.
به گفته مدیرعامل شرکت بهین پالایش نفت قشم، اگر یک پالایشگاه بخواهد خودش یوتولیتی را تامین کند اقتصادی نیست و این بخش‌های جانبی ۱۵۰ میلیون دلار هزینه دارد که حدود ۳۰ درصد ارزش پروژه را به سرمایه‌گذاری مورد نیاز اضافه می‌کند.
وی ادامه داد: با توجه به سرمایه‌گذاری‌هایی که در منطقه قشم شده بود و یوتولیتی موجود و اسکله در این منطقه، این پالایشگاه ۶۰ هزار بشکه‌ای میعانات گازی از سیراف به قشم منتقل شد.
دشمن فنا افزود: برای احداث این پالایشگاه ۶۰ هزار بشکه‌ای، سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیون دلاری نیاز است که با اضافه کردن یک واحد جدید، بنزین نیز در سبد محصولات آن قرار خواهد داشت و این در شرایطی است که در پروژه سیراف بنزینی تولید نمی‌شد و محصولات شامل گاز مایع، نفتای سبک و سنگین و نفتگاز بود؛ اما در اینجا نفتای سنگین به بنزین تبدیل می‌شود و از نیمه‌خام‌فروشی محصولات نیز جلوگیری خواهد شد. در ادامه نیز محصولاتی که در پالایشگاه تولید می‌شود می‌تواند در زنجیره ارزش ادامه پیدا کند و سرمایه‌گذاران وارد عمل شوند.
وی میزان تولید بنزین از این پالایشگاه را که در مدت ۳۶ ماه ساخته خواهد شد، روزانه ۳۰ هزار بشکه و معادل ۶ میلیون لیتر عنوان کرد و گفت: با اجرای این پالایشگاه ۶۰ هزار بشکه‌ای میعانات گازی در قشم، سالانه ۲ میلیارد لیتر به ظرفیت تولید بنزین کشور اضافه خواهد شد. برای تامین خوراک نیز از خط لوله‌ای که از بندرعباس تا جنوب جزیره قشم احداث شده استفاده می‌کنیم.
مدیرعامل شرکت بهین پالایش نفت قشم تاکید کرد: در پیک کار حدود ۱۵۰۰ نفر مستقیم مشغول به کار می‌شوند و به طور غیرمستقیم ۵ هزار نفر درگیر این پروژه خواهند بود.
دشمن فنا با تاکید بر اینکه کلیه محصولات تولیدی این پالایشگاه صادر می شود، گفت: مجموع درآمد صادراتی اولین پالایشگاه نفت سنگین ایران سالانه یک میلیارد دلار برآورد می‌شود.
تامین ۴۵ درصد از آب شرب مورد نیاز جزیره قشم
با این حال، ساخت پالایشگاه‌ها بدون تامین یوتولیتی مورد نیاز شامل برق، آب، بخار و ... امکان‌پذیر نیست و از همین رو ایجاد یک نیروگاه ۵۰۰ مگاواتی در جزیره قشم از سال ۹۳ در دستور کار قرار گرفت.
«سید حسن مداحی» مدیرعامل شرکت قشم مولد، با اشاره به اینکه در سال ۱۳۸۷ احداث نیروگاه سیکل ترکیبی تولید برق به ظرفیت ۵۰۰ مگاوات در قشم مطرح شد، گفت: در سال ۹۳، علاوه بر این نیروگاه، تامین یوتولیتی مورد نیاز پالایشگاه نفت خام سنگین قشم نیز مطرح شد، بنابراین احداث یک نیروگاه ۵۰۰ مگاواتی ماموریت اول و تامین یوتولیتی سایر طرح‌ها ماموریت دوم این شرکت بود و اکنون ۷ محصول در قالب یوتولیتی مورد نیاز پالایشگاه نفت خام سنگین قشم تولید می‌شود.
وی ادامه داد: برای تامین یوتولیتی، در گام اول یک نیروگاه ۷۰ مگاواتی عملیات احداث شد و در بهار سال ۹۶ به شبکه سراسری پیوست و بخشی از برق مورد نیاز جزیره قشم را تامین می‌کند و از سال ۹۶ تا کنون ۱۰۰ میلیارد تومان توسط این نیروگاه به شبکه سراسری برق فروختیم.
مداحی تاکید کرد: با تامین و سرمایه‌گذاری ۶۰ میلیون یورو عملاً تاسیسات تامین یوتولیتی شکل گرفت و از پاییز ۱۴۰۰ به بهره‌برداری رسید و این یوتولیتی می‌تواند پروژه‌های بعدی که در قشم ایجاد خواهد شد را تامین کند و بستر لازم برای سرمایه‌گذاری وجود دارد.
مدیرعامل شرکت قشم مولد افزود: در حال حاضر علاوه بر تامین بخار، ۱۴ هزار متر مکعب آب شرب جزیره قشم را می‌توانیم تامین می‌کنیم و این در شرایطی است که مجموع نیاز جزیره قشم به آب شرب ۳۰ هزار مترمکعب برآورد می‌شود که در این میان این شرکت سهمی ۴۵ درصدی خواهد داشت و مذاکرات برای تحویل این آب با آب و فاضلاب جزیره آغاز شده است.
کمبود گاز، بلای جان نیروگاه‌های کشور
وی با اشاره به اینکه ماموریت بعدی احداث نیروگاه ۵۰۰ مگاواتی بود، ادامه داد: فاز اول این نیروگاه اردیبهشت امسال با ظرفیت ۳۲۰ مگاوات و راندمان ۳۹ درصد با حضور رئیس جمهور به بهره‌برداری رسید و از اول تابستان تا کنون یکی از مولدهای بزرگ نیروگاه قشم را در مدار تولید داریم و در مجموع ۳۹۰ مگاوات برق تولید می‌کنیم. فاز بعدی احداث واحد بخار است که بعد از تامین مالی کار ساخت آن شروع می‌شود.
مداحی با بیان اینکه پیک مصرف کل جزیره قشم ۳۲۰ مگاوات است، تاکید کرد: در مجموع تولید برق در قشم ۶۰۰ مگاوات است و مازاد برق تولید توسط شبکه سراسری به خارج از جزیره منتقل می‌شود.
وی با بیان اینکه در مجموع شرکت گسترش انرژی پاسارگاد در سراسر کشور، ۲۶۰۰ مگاوات ظرفیت نیروگاهی دارد، گفت: این میزان معادل ۳.۵ درصد کل ظرفیت نیروگاهی کشور است.
مدیرعامل شرکت قشم مولد به مشکل کمبود گاز برای خوراک این نیروگاه‌ها اشاره کرد و افزود: مشکل این پروژه‌ها در جزیره قشم و سرمایه‌گذاری صنعتی در قشم گاز است و با وجود اینکه تصویر روشنی در قشم داشته؛ اما گاز مورد نیاز به طور کامل تامین نشده و از همین رو به دنبال تسریع در احداث خط ۳۰ اینچ گاز از بندرعباس به جزیره قشم هستیم.
وی ادامه داد: نیروگاه ۳۲۰ مگاوات گازی که امسال توسط رئیس‌جمهوری به بهره‌برداری رسید تا به امروز می‌توانست حدود ۸۰۰ میلیون کیلووات ساعت برق تولید کند؛ اما عملکرد آن ۷۰ میلیون کیلووات ساعت است که علت آن کمبود گاز است.
افزایش ظرفیت بنادر کشور در پهلو دهی به کشتی‌های صادراتی
«سید باقر موسوی» مدیرعامل شرکت ساخت و بهره‌برداری اسکله حرا قشم نیز با تاکید بر اینکه دریافت خوراک و صادرات محصولات نیازمند زیرساخت‌های لازم از جمله اسکله اختصاصی بوده، گفت: ظرفیت اسمی این اسکله که در ۳ فاز مختلف احداث می‌شود، ۱۷.۵ میلیون تن است.
وی افزود: در این اسکله امکان پهلوگیری کشتی‌های ۷۰ هزار تنی، ۳۵ هزار تنی و ۷ هزار تنی وجود دارد. عملیات اجرایی در ۲ فاز اجرا شد و اسکله ۳۵ هزار تنی در حال بهره‌برداری است و اسکله ۷۰ هزار تنی و ۷ هزار تنی نیز در سال‌های آینده به بهره‌برداری می‌رسد.
موسوی ادامه داد: از زمان بهره‌برداری اسکله ۳۵ هزار تنی تا کنون ۴۰۰ هزار تن بار تخلیه شده و ۱۲۰ هزار تن بارگیری محصولات تولید پالایشگاه نیز انجام شده است و در مجموع ۳۰ فروند کشتی در این اسکله خدمات گرفته‌اند.
وی با تاکید بر اینکه ایجاد اسکله ۷۰ هزار تنی در هرمزگان منحصر به فرد است و در سال‌های آتی می‌تواند خدمات مفیدی در بخش دریایی و بندری ارائه کند، گفت: از نظر حجم تخلیه و بارگیری، بندر قشم اکنون جزو بنادر هفت‌گانه سازمان بنادر قرار دارد. پروژه اسکله حرا با نهایی شدن فاز دوم و بهره‌برداری اسکله ۷۰ هزار تنی قدم بزرگی را در پروژه بندری در کشور خواهد داشت.
موسوی افزود: این شرکت با هدف سرمایه‌گذاری به منظور واردات و صادرات خوراک و محصول مجموعه پالایشگاه‌های در حال احداث و نیز در چارچوب نیاز فعالیت‌های سایت نفتی منطقه شمال جزیره قشم و با اخذ مجوزهای لازم از سازمان منطقه آزاد قشم در مهرماه ۹۳ فعالیت خود را آغاز کرد.
«محمد علی جیوار» مدیر عامل شرکت تجهیز و توسعه صنایع هنگام قشم نیز در این رابطه با بیان اینکه این شرکت در سال ۹۶ جهت انجام فعالیت‌های زیر در جزیره قشم تاسیس شد در شمال جزیره قشم قرار دارد، گفت: ۳ پست اسکله است و اکنون در پست اول کشتی‌های ۳۵ هزار بشکه‌ای می‌توانند پهلوگیری کنند و پست دوم تا سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد.
وی سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای ساخت این اسکله را ۷۶ میلیون یورو دانست و ادامه داد: پست ۳ به بهره‌برداری رسیده و ۲ پست دیگر نیز به تدریج به بهره‌برداری می‌رسد.
عمل به مسوولیت‌های اجتماعی با هدف بهبود سطح زندگی
آموزش همواره به عنوان یکی از ارکان اصلی و اساسی توسعه پایدار در جوامع بشری شناخته می‌شود و شرکت گسترش انرژی پاسارگاد به عنوان شرکتی پیشرو در حوزه انرژی با تمرکز بر توسعه پایدار به عنوان یکی از ارزش‌های سازمانی خود، سرمایه‌گذاری در حوزه آموزش را از دغدغه‌های اصلی خود در حوزه اجتماعی قرار داده است.
«رامتین نائب ولی» رئیس مسئولیت‌های اجتماعی شرکت گسترش انرژی پاسارگاد با اشاره به اینکه مدرسه پاسارگاد روستای زینبی قشم در راستای عمل به مسئولیت‌های اجتماعی این شرکت امروز به بهره‌برداری رسید، گفت: از سال ۹۸ اقدامات پایه‌ای را انجام داده بودیم اما نگاه اجرایی و عملیاتی نداشتیم.
وی با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر نگاه به انجام مسئولیت‌های اجتماعی تغییر کرده، افزود: مهم‌ترین پروژه در این زمینه احداث مدرسه پاسارگاد قشم در روستای زینبی قشم است که در بازه زمانی ۵ماهه ساخته شد که رکورد ویژه‌ای است.
نائب ولی ادامه داد: کیفیت ساخت این مدرسه نیز که جزو مدارس هوشمند هرمزگان است مورد توجه بوده و نگاه صرفاً زیرساختی نیست. همچنین اقدامات دیگری مانند تجهیز کتابخانه انجام دادیم.
وی تاکید کرد: این شرکت علاوه بر سرمایه‌گذاری در بخش زیرساخت (ساخت مدرسه) و تأمین سخت‌افزارهای نوآورانه آموزشی، قدم فراتر نهاده و آموزش‌های تخصصی برای توسعه و توانمندسازی نیروی انسانی شاغل در حوزه آموزش‌وپرورش را به‌عنوان یک هدف متعالی در پرورش استعدادهای درخشان ایران برنامه‌ریزی کرده است.
رئیس مسئولیت‌های اجتماعی شرکت گسترش انرژی پاسارگاد گفت: از این رو با همکاری یک مجتمع آموزشی و معلمین نخبه و مجرب آن مجموعه، دوره‌های تخصصی در جهت بهبود کیفیت آموزش، ایجاد محیط مناسب و نخبه‌پرور، حفظ انگیزه ادامه تحصیل و تخصص‌گرایی در حوزه آموزش را برای تمامی معلمین جزیره قشم در دوره‌های مربوطه و در محل مدرسه پاسارگاد روستای زینبی قشم برگزار کرده و امیدوار است تا سهمی هرچند کوچک در رشد و شکوفایی فرزندان این مرزوبوم ایفا کند.
وی به کاشت ۵ هزار اصله نهال در جنگل حرا قشم نیز اشاره کرد و افزود: ۱۰ هزار اصله نهال دیگر نیز قرار است کاشته شود.
نائب ولی تاکید کرد: تلاش کرده این خدماتی را در قالب مسئولیت‌های اجتماعی ارائه دهیم که در بهبود سطح زندگی و افزایش کیفیت موثر باشد.
