چین و آفریقا در مسیر تقویت مناسبات

به گزارش بامداد یکشنبه ایران اکونومیست از روزنامه چاینا دیلی، شی جینپینگ رئیس جمهور چین و مکی سال رئیس اتحادیه آفریقا و رئیس جمهور سنگال به مناسبت بیستمین سالگرد تاسیس اتحادیه آفریقا و برقراری روابط دیپلماتیک متعهد به تقویت روابط دوجانبه شدند.

جین پینگ رئیس جمهور چین در پیامی تبریک آمیز به مکی سال گفت: اتحادیه آفریقا کشورهای آفریقایی را در مسیری برای قدرت جویی از طریق اتحاد، توسعه، مبارزه با همه گیری کرونا، حمایت از چندجانبه گرایی و حفاظت از منافع مشترک کشورهای در حال توسعه رهبری کرده است.

شی جینپینگ با اشاره به اینکه چین و آفریقا همیشه شرکای خوب در دوران تلخ و شیرین یکدیگر بوده اند گفت: روابط چین و اتحادیه آفریقا در آزمون آشفتگی اوضاع بین المللی مقاومت کرده و همکاری های دوجانبه گسترش یافته است.

مکی سال رئیس اتحادیه آفریقا نیز از دوستی سنتی، همبستگی و همکاری بین آفریقا و چین و همچنین مشارکت پویا در چارچوب FOCAC (انجمن همکاری چین و آفریقا) بسیار قدردانی کرد.

وی بار دیگر تاکید کرد که آفریقا قاطعانه از اصل چین واحد و همچنین از قاره آفریقا در همکاری با چین برای ساختن جامعه چین-آفریقا با آینده ای مشترک در دوره جدید حمایت می کند.

چین، شریکی قابل اعتماد برای آفریقا

شاید کلید طلایی چین در کسب موفقیت برای توسعه همکاری های تجاری و اقتصادی با قاره افریقا، جلب اعتماد کشورهای آفریقایی باشد. "عزت سعد" یک تحلیل گر سیاسی مصری با بیان اینکه کشورهای آفریقایی، چین را شریکی قابل اعتماد می دانند، معتقد است ابتکار یک کمربند و یک جاده، نیرو محرکه ای برای همکاری بین چین و کشورهای آفریقایی است، زیرا به توسعه آفریقا کمک می کند.

عزت سعد که مدیر شورای امور خارجه مصر است، گفت: این احساس مشترک در میان کشورهای آفریقایی وجود دارد که چین شریک قابل اعتمادی است و اعتماد و اعتبار زیادی در همکاری بین چین و آفریقا وجود دارد.

وی تاکید کرد که این طرح ابتکاری، مزایای بسیاری برای قاره آفریقا از جمله بهبود زیرساخت ها در کشورهای آفریقایی به ارمغان آورده است.

وی افزود: هچنین سرمایه گذاری های بزرگ چینیی در آفریقا در زمینه های حمل و نقل، تولید، محیط زیست، توسعه انسانی و سلامت وجود دارد.

سعد گفت برخلاف حمایت برخی کشورهای غربی که اغلب به کمک تحت شرایط خاص محدود و مشروط می شود، تنوع زیادی در حمایت چین از آفریقا وجود دارد.

این تحلیل گر مصری یادآور شد که چین در روابط و همکاری های خود با کشورهای آفریقایی مثل، کشور های غربی شرط وشروط نمی گذارد و حمایت های چین عمدتا با هدف مبارزه با فقر و توسعه همه جانبه برای کشورهای آفریقایی در نظر گرفته شده است.

سعد گفت: چین تلاش های زیادی برای مبارزه با همه گیری کووید – ۱۹ در مصر با ارائه واکسن به صورت رایگان و حتی با موافقت با ساخت آن در داخل مصر انجام داده است و پکن، سابقه قابل توجهی در حمایت از سلامت عمومی در کشورهای آفریقایی دارد.

سعد در سخنان خود به پیشنهاد چین برای ایجاد جامعه ای با آینده مشترک برای بشریت و دستیابی به توسعه مشترک و برد – برد اشاره داشت.

این کارشناس همکاری با چین را همواره مورد استقبال و قابل اعتماد برشمرد و گفت که توسعه در چین، تحسین برانگیز و شگفت انگیز است.

به گزارش روزنامه چاینادیلی، چین و آفریقا بر تعهد خود به ایجاد جامعه ای با آینده مشترک در دوره جدید به منظور افزایش سطح همکاری مثمرثمر و افزودن انگیزه تازه به توسعه و ثبات جهانی تاکید کرده اند.

در جریان نشست هماهنگ کنندگان در مورد  اجرای اقدامات بعدی هشتمین کنفرانس وزیران مجمع هکاری چین و آفریقا که روز پنجشنبه برگزار شد، دو طرف به اجماع گسترده ای در مورد تقویت سطح همکاری و هماهنگی دو جانبه و چند جانبه دست یافتند.

به گزارش ایران اکونومیست، چین درسه دهه گذشته شکوفایی اقتصادی چشمگیری را تجربه کرده و در این مسیر پکن با نگاه مستقیم به آفریقا، این قاره را به یکی از مولفه های تولید ثروت برای خود تبدیل کرده است.

حضور و فعالعیت گسترده سرمایه گذاری و اقتصادی چین در آفریقا به حدی است که می توان گفت  پکن در این مسیر گوی سبقت را از آمریکا ، انگلیس و فرانسه ربوده است.

حضور چین در آفریقا در دوره معاصر به دهه های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ میلادی بازمی گردد. دراین دوره مقامات پکن نگاهی ایدئولوژیک به آفریقا داشتند و تلاش می کردند از جنبش های آزادیبخش با گرایش های کمونیستی حمایت کنند.

چین در این دوره قراردادهای تجاری دوجانبه ای با الجزایر، مصر، کنیا، سومالی، مراکش و سودان به امضا رساند. با این وجود روابط کشورهای آفریقایی با پکن در طول دوران جنگ سرد بشدت تحت تاثیر اتحاد شوروی  بود و به همین دلیل حجم مبادلات تجاری و اقتصادی چین با آفریقا در این دوره حتی به یک میلیارد دلار هم نمی رسید.

حضور پررنگ اتحاد جماهیر شوروی در برخی کشورهای آفریقا موجب شده بود که چین مجال توسعه مناسبات سیاسی، نظامی، و اقتصادی دلخواه با کشورهای آفریقایی را نداشته باشد.

فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ازیک سو و گام نهادن پکن در مسیر اقتصاد آزاد از سوی دیگر موجب شد تا روابط چین و آفریقا در مسیر جدیدی قرار گیرد.

مقامات پکن فروپاشی شوروری را ناشی از ضعف اقتصادی این ابرقدرت ارزیابی می کردند و به همین جهت طی سه دهه گذشته تلاش کردند مولفه های اقتصادی را بیش از دیگر عوامل در روابط با خود با کشورهای خارجی از جمله آفریقا مد نظر قرار دهند.

اینک ذخایر ارزی چین به بیش از یکهزار میلیارد دلار بالغ می شود ؛ در حالی که ذخایر ارزی این کشور در سال ۱۹۷۹ کمتر از یک میلیارد دلار بود.

پکن اکنون بزرگترین ذخایر ارزی جهان را در اختیار دارد و در این زمینه از ژاپن پیشی گرفته و اقتصاد انگلیس و فرانسه را نیز پشت سرگذاشته است. براساس برآوردهای بعمل آمده، انتظار می رود  چنین در سال ۲۰۲۵ به مقام اول اقتصاد جهان دست یابد.

حجم مبادلات اقتصادی و تجاری چین و آفریقا در سال ۱۹۸۰ در حدود یک میلیارد دلار بود در حالی که در سال ۱۹۹۹ به ۶.۵ میلیارد دلار رسید. این در شرایطی است که در سال۲۰۰۰ میلادی مبادلات اقتصادی پکن با آفریقا مرز ۱۰ میلیارد دلار را پشت سر گذاشت و در سال ۲۰۰۵ میلادی به ۴۰ میلیارد دلار رسید.

در حالی که حجم مبادلات اقتصادی آمریکا با آفریقا در سال ۲۰۰۶ میلادی ۹۱ میلیارد دلار بود ، چین به حجم اقتصادی ۵۵ میلیارد دلار با آفریقا دست یافت.

مبادلات تجاری چین با آفریقا در سال ۲۰۱۰ به ۱۱۴ میلیارد دلار رسید و به این ترتیب از آمریکا پیشی گرفت و در سال ۲۰۱۱ به بیش از۱۶۶ میلیارد دلار رسید.

اینک بیش از ۸۰۰ شرکت بزرگ چینی در سراسر آفریقا فعال هستند که بخش عظیمی از زیرساخت های اقتصادی و مالی، بخش های انرژی مانند نفت و گاز و حتی بانکداری این قاره را در اختیار گرفته اند و بیش از یک میلیون چینی در آفریقا زندگی می کنند که عمدتا در بخش های اقتصادی فعال هستند.

چین یک سوم نفت مورد نیاز خود را از آفریقا و عمدتا از آنگولا وارد می کند. پکن سرمایه گذاری های عظیمی در بخش انرژی آنگولا دارد و چندی است که متوجه صنایع نفت و گاز نیجریه شده است .

در زمینه کشاورزی، بنین، بورکینافاسو و مالی ۲۰ درصد کتان مورد نیاز چین را تامین می کنند؛ ساحل عاج بخش عظیمی از کاکائو مورد نیاز چین را تامین می کند و کنیا کانون صادرات قهوه به چین محسوب می شود. نامیبیا نیز بخش اعظم محصولات دریایی خود را به چین صادر می کند.

نگاهی به رویکرد چین نشان می‌دهد در هزاره جدید قدرت نرم به یکی از مهمترین جنبه های استراتژی خارجی این کشور تبدیل شده است.

به باور کارشناسان روابط بین الملل، هدف قدرت نرم شکل دادن به برداشت بهتر از چین توسط جهان بیرون است.

بنظر می‌رسد امروز آفریقا به عنوان مرز جدید چین شناخته می شود. در حال حاضر با گذشته کمتر از دو دهه چین به یکی از مهمترین شرکای خارجی برای بسیار از کشورهای آفریقایی تبدیل شده است.

از دیگر سو، چین در مسیر دستیابی به اهداف توسعه نرم خود به آفریقا به عنوان یک منطقه در حال توسعه توجه ویژه ای دارد.

نگاهی به سیاست خارجی چین نشان می‌دهد این کشور دو عامل اقتصاد و دیپلماسی را در گسترش مناسبات این کشور با آفریقا حیاتی می‌داند. البته این مساله زمینه را برای تداوم رشد اقتصادی و کسب جایگاه قدرت جهانی فراهم می آورد.

از دیگر سو، بنگاههای اقتصادی دولتی و شرکت های خصوصی چین آفریقا را به عنوان مرز جدید برای سرمایه گذاری و بازاری بدیل برای صادرات می‌بینند.

همچنین امنیت و تنوع منابع انرژی یکی از اولویتهای سیاست خارجه چین به شمار می آید.

از بعد دیپلماتیک نیز کشورهای آفریقایی همواره حمایت ارزشمندی از چین در سازمانهای بین المللی به ویژه در قبال مسئله تایوان به عمل آورده اند.

در مجموع به نظر می‌رسد پتانسیل عظیمی برای توسعه بیشتر روابط مکمل چین و آفریقا وجود دارد و دو طرف می توانند منافع متقابل قابل توجهی از این مناسبات کسب کنند.

کارشناسان روابط بین المللی به خوبی واقفند که موج عظیم قدرت نرم چین در آفریقا در درازمدت منافع فراوانی را برای چین و ارتقاء جایگاه اقتصادی این کشور خواهد داشت.

به عبارت دیگر، آفریقا یکی از بهترین حوزه های حضور جهانی چین و تلاش برای قدرت نرم و ایجاد تصویر مطلوبتر از این کشور در چارچوب سیاست همکاری جنوب-جنوب به شمار می آید.

این در حالیست که ژاپن در حال حاضر به شدت نگران یکه تازی های چین در آفریقاست و می کوشد با وعده کمک ۳۰ میلیارد دلاری جهت توسعه آفریقا عرصه را برای حضور اقتصادی و تجاری چین در قاره سیاه تنگ تر کند. به عبارت دیگر، دلیل اصلی گرایش نوظهور ژاپن به افزایش کمک‌های اقتصادی‌اش به آفریقایی‌ها افزایش تحرکات چینی‌ها در این قاره است که نگرانی ایالات‌متحده و ژاپن را به همراه داشته است.

ژاپن همچنین تلاش می‌کند با سرمایه گذاری مستقیم و ارایه کمکهای توسعه‌ای، زمینه نفوذ هر چه بیشتر خود را در کشورهای آفریقایی را فراهم کند تا شاید بخشی از باخت در عرصه رقابت با  چین در میدان قاره افریقا را جبران کند.